10 stukken klassieke muziek die je leven 100% zullen veranderen
30 oktober 2020, 16:51
Hold on to your hats – als je een van deze nog niet hebt gehoord, staat je leven op het punt om 10 keer achter elkaar veranderd te worden.
J.S. Bach – Matthäus Passion
Wat is het?
Het is een van de twee ‘passie’-oratoria die sinds Bachs dood bewaard zijn gebleven (hij had er wel vijf kunnen schrijven), maar het is ook een van zijn meest gevierde stukken geworden. De oorspronkelijke titel is Passio Domini nostri J.C. secundum Evangelistam Matthæum (de ‘J.C.’ staat voor Jezus Christus, wat misschien een beetje vertrouwd is voor iemand die hij niet had ontmoet… maar we laten hem gaan).
Waarom het je leven zal veranderen:
Als je dacht dat barokmuziek vooral ging over plinky-plinky klavecimbels die werden betaald door rijke en obscure leden van de koninklijke familie, dan zal de Matthäus-Passion je nietige geest uitwissen. Er zijn overal bijbelse proclamaties van een naderende apocalyps, en voor elk daarvan wringt Bach zich in een soort verpletterende atonaliteit of vreemd akkoord, alsof hij elke keer dat het gebeurt, huilt van de pijn. Dit is zo’n menselijke ervaring, gecomponeerd in een tijd waarin menselijke ervaringen niet tot de belangrijkste doelen van de meeste barokcomponisten behoorden.
Lees meer: V: Hoeveel kinderen heeft J.S. Bach gehad? A: Heel veel. Dit is wat we weten. >
Tchaikovsky – Symfonie nr. 6
Wat is het?
Tchaikovsky’s laatste symfonie, bijgenaamd ‘Pathétique’. De première vond plaats slechts negen dagen voor de componist stierf.
Waarom zal het je leven veranderen:
Tchaikovsky was zeker een van de meest persoonlijk getroebleerde van de grote componisten – en deze symfonie was in wezen in zekere zin de uiting van veel van zijn problemen. Velen dachten aanvankelijk dat het een lange zelfmoordbrief was, anderen wezen op de zeer controversiële homoseksuele neigingen die Tsjaikovski had, terwijl weer anderen dachten dat het gewoon een tragische, droevige, glorieuze en toegeeflijke artistieke uiting was. Maar de reden waarom het je voor altijd bij zal blijven is dat al deze contexten op hun eigen manier werken, maar het doet nooit iets af aan hoe magistraal de muziek zelf is. Het is een les in de allerbeste manieren om emoties uit te drukken via muziek.
Mahler – Symfonie Nr. 2
Wat is het?
Massief, dat is wat het is. Roerig massief. Mahlers Symfonie nr. 2 (bekend als de ‘Wederopstanding’) is een 90 minuten durende poging om de hele aard van het bestaan in een muziekstuk te vatten. Behoorlijk ambitieus dus.
Waarom het je leven zal veranderen:
Als je denkt dat elk stukje muziek van meer dan 3 minuten een beetje toegeeflijk en vol van zichzelf is, zal dit ene stuk je ervan overtuigen dat het soms helemaal de moeite waard is om anderhalf uur te besteden aan één muzikaal concept (zelfs als het een enorm concept is). Geen enkele andere componist had het zo onderhoudend (luister uit voor de doodskreten!), of zo de moeite waard kunnen maken. De epische slotminuten zijn op zichzelf al een stompzinnig royale beloning, maar daar komen is de helft van het plezier.
Lees meer: Een gedetailleerde uitleg over hoe Mahlers Symfonie nr. 2 een hartverscheurend geniaal werk is >
Beethoven – Grosse Fuge
Wat is het?
Een van de laatste stukken die Beethoven voor strijkkwartet schreef, een van zijn gevierde ‘Late’ kwartetten. Het is een eendelig experiment in structuur dat universeel werd gehaat toen het voor het eerst werd gecomponeerd.
Waarom het je leven zal veranderen:
Het is het bewijs dat niet alleen critici en publiek er echt, echt naast kunnen zitten, maar ook dat het allemaal om interpretatie draait. Je kunt de strijd en de moeite die het componeren kostte echt horen, wat betekent dat het niet altijd een ontspannen luisterbeurt is, maar weinig stukken in de geschiedenis hebben zo duidelijk laten zien hoe een componist werkelijk alles in één werk kan stoppen. En uiteindelijk was het enorm invloedrijk voor de serialistische componisten van de 20e eeuw, met niemand minder dan Igor Stravinsky die het tot een muziekwonder uitriep. Wat vindt u daarvan, uitgestelde bevrediging?
Mozart – Requiem
Wat is het?
Het stuk dat Mozart op zijn sterfbed schreef, in een razende koorts. Althans, als we de films mogen geloven.
Waarom het je leven zal veranderen:
Vanaf het openingsintroïtus is de treurige toon gezet. Misschien ligt het aan ons, maar klinkt het hier niet alsof Mozart bang is voor de dood? Het Requiem is niet alleen griezelig, het is ook een spookachtig lappendeken – voltooid door een van Mozarts leerlingen, Franz Süssmayr, is het een legendarisch mysterie geworden en de perfecte manier om het verhaal van een van de meest gevierde genieën uit de geschiedenis te beëindigen – dat wil zeggen: niet het einde van alles. Wat een raadsel.
Monteverdi – Vespers
Wat is het?
Het is het bepalende werk van Claudio Monteverdi, een gigantisch lawaai dat volgens sommigen de kloof tussen de Renaissance en de vroege Barok overbrugde.
Waarom het je leven zal veranderen:
Het doet je beseffen dat iets, alleen omdat het heel oud is, niet automatisch saai is, of alleen maar geprezen wordt omdat het ‘baanbrekend’ was. Vergis je er niet over – Monteverdi’s Vespers zijn enorm onderhoudend op hun eigen voorwaarden. Om te beginnen is de schaal gewoon enorm. Als je er grof over wilt zijn (en dat willen we) dan zou je het kunnen omschrijven als Monteverdi die kerkmuziek naar de opera brengt, met alle dramatiek van dien. Trompetten, trommels, massieve koren, bloemrijke zanglijnen… dit zijn echt de grootste hits van de vroege barok.
Elgar – Celloconcert
Wat is het?
Het enige celloconcert dat Edward Elgar schreef, en een van de beroemdste concerti aller tijden.
Waarom zal het je leven veranderen:
Het is het bewijs dat intense emotie kan komen van de meest onwaarschijnlijke mensen. We willen niet sentimenteel gaan doen, maar er is iets spectaculairs Engels aan hoe de ultieme stijfkoppige zuurpruim, Edward Elgar, in staat was zijn emoties over te brengen in muziek in plaats van in woorden of daden. Zijn privéleven was verrassend tumultueus (dat is een ander verhaal), en in stukken als het Celloconcert is het alsof de pakking is doorgebrand en Elgar eindelijk in staat is om alle opgekropte emotie in een gerichte explosie naar buiten te laten komen.
Wagner – The Ring Cycle
Wat is het?
Het IS VAN ALLES.
Waarom het je leven zal veranderen:
Er voor het eerst achterkomen dat de wereld van de opera zo meeslepend kan zijn, is een heel, heel bijzonder gevoel – als je je niet berooid voelt aan het eind van de hele cyclus van vier opera’s, vrezen we voor je vermogen om in de echte wereld te functioneren. Het heeft een vreselijke reputatie onder niet-kenners als ‘die hele lange opera die niemand leuk vindt’, en in zekere zin vertegenwoordigt het alle meest exclusieve, cerebrale en nep-waardige stereotypen van de operawereld. Maar wij zeggen u: die perceptie is VERKEERD en de Ring Cyclus is een fundamenteel losgeslagen werk van verbluffende genialiteit. Negeren op eigen risico.
Max Richter – Vivaldi: Recomposed
Wat is het?
Een radicale, prachtige heruitvinding van Vivaldi’s Vier Jaargetijden-concerten, door de moderne indie-klassieke componist Max Richter.
Waarom het je leven zal veranderen:
Luisteren naar Vivaldi: Recomposed is als de ontdekking dat een oude trui die je altijd zo mooi vond, op wonderbaarlijke wijze al zijn bobbelige stukjes heeft verloren en eigenlijk op het hoogtepunt van de mode is, ondanks dat iedereen tegen je zegt “maat, ik heb die trui al duizend keer gezien en hij biedt me niets nieuws”. Wat Richter zo ongelooflijk goed weet te doen, is het subtiel toevoegen van verrukkelijke toevoegingen, tweaks en heruitvindingen aan een klassieker die je al heel goed kent, en hem niet alleen op te frissen voor de moderne tijd, maar ook voor de komende tijdperken.
Gorecki – Symfonie nr. 3
Wat is het?
Mogelijk het meest emotioneel afbrekende muziekstuk ooit geschreven.
Waarom zal het uw leven veranderen:
Er is een reden waarom de Poolse componist Henryck Górecki zijn derde symfonie de Symfonie van Droevige Liederen noemde. In elk deel zingt een sopraan solo teksten die zijn geïnspireerd door oorlog en scheiding – maar het is het tweede deel dat er echt uitspringt. De tekst is ontleend aan de krabbels op de muur van een Gestapo-cel tijdens de Tweede Wereldoorlog en, zoals je je kunt voorstellen, is het behoorlijk schrijnend – maar Górecki laat het zo transcendentaal klinken dat het moeilijk te geloven is dat het onder zulke erbarmelijke omstandigheden is geschreven. Hij zei zelf dat hij de sopraanlijn “boven het orkest wilde laten uittorenen”, en dat is ook zeker het geval.