10 tekenen dat je in een sleur zit

Bron: racorn/

Tot een paar weken geleden had ik geen idee dat ik in een sleur was blijven steken. Dat is een vreemde verklaring: Hoe kun je nou niet merken dat je vastzit? Als je auto vastzit in de modder, zeg je toch ook niet: “Het geeft niet, ik ben gewoon moe.” Maar dat is het goede en het slechte aan mens zijn – als we vastzitten, gaan we gewoon door.

Dus, laten we het eens hebben over rutdiagnostiek, te beginnen met een checklist. Hoe meer punten je afvinkt, hoe waarschijnlijker het is dat je vastzit.

1. Dag in dag uit kijk je niet naar veel uit (anders dan misschien slapen of gewoon doorkrijgen waar je mee bezig bent).
2. Je zou graag je creatieve sappen laten stromen, maar het lijkt erop dat iemand een lege fles sap in de koelkast heeft laten staan.
3. Zelfs al blijf je dingen van je to do-lijstje afvinken, het voelt niet alsof je veel gedaan krijgt.
4. Je dagen lopen in elkaar over en het is niet raar om knipperend op te kijken en je af te vragen: “Is dit nou dinsdag of donderdag?”
5. Tegen de tijd dat je “vrije tijd” hebt, ben je te moe om er iets interessants mee te doen of ben je gewoon ongemotiveerd.
6. Als je “Hoe gaat het?” eerlijk zou beantwoorden, zou je iets zeggen als: “Meh.”
7. Je fantaseert over weggaan (en niet alleen weg op vakantie).
8. Je zou graag iets nieuws aan je leven toevoegen, maar je weet zeker dat je er nooit genoeg tijd en/of energie voor zult hebben.
9. Je wordt het zat om jezelf te horen klagen dat je je gestrest, moe en onvervuld voelt.
10. … en het belangrijkste sleur-symptoom: ook al denk je dat je gelukkiger zou zijn als je iets zou veranderen, het is prettiger om bij het oude te blijven en erover te piekeren.

Als je jezelf of iemand in je omgeving herkent in de punten op deze lijst, kan het helpen om na te denken over sleurpsychologie: Wat betekent het eigenlijk om vast te zitten in een sleur? En erkent de Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders (DSM) het vastzitten in een sleur als een echte stoornis?

Hier zijn een paar van mijn gedachten. Ik hoor graag de jouwe:

De aandoening die in de DSM het dichtst bij een sleur komt, is dysthymie – het milde, chronische neefje van depressie, met als symptomen weinig energie, weinig stemming, verlies van belangstelling en algehele anhedonie (verlies van plezier). Dysthymie kan jaren duren en wordt vaak niet gediagnosticeerd omdat het leven nog steeds doorgaat, hoewel het aanvoelt alsof de kleuren gedempt zijn. Dat gedempte kleurgevoel is waarschijnlijk het gevolg van een verminderde activering in de beloningscentra van de hersenen. In een onderzoek naar hoe de hersenen van mensen reageren op hun favoriete muziek, ontdekten onderzoekers bijvoorbeeld dat de hersenen van gezonde deelnemers opgewonden raakten, terwijl de hersenen van depressieve deelnemers nauwelijks leken te merken dat de muziek speelde. Dat is hoe het is om vast te zitten in een sleur: je stopt gewoon met het horen van de muziek.

Maar sleur komt in vele smaken. Misschien is jouw sleur chronische stress, chronische angst, of chronische uitputting. Het sleutelwoord in al deze soorten sleur is chronisch. Ons lichaam gedijt niet in een chronische toestand. Bijvoorbeeld, chronische lichte stress is veel schadelijker fysiek en psychologisch dan intense maar verspreide stressvolle gebeurtenissen.

Waarom zijn chronische toestanden zo gevaarlijk? Ten eerste is er geen herstelperiode – geen kans om weer op adem te komen en een nieuwe richting in te slaan. Ten tweede put een chronische toestand ons uit, waardoor we minder middelen hebben om te herstellen (stel je een vloerkleed voor dat steeds weer wordt blootgesteld aan hetzelfde voetgangerspatroon, of een kind dat je de hele dag met een zwakke maar hardnekkige vinger op dezelfde plek prikt). Ten slotte, en het gevaarlijkst van alles, raken we gewend aan chronische toestanden: Voor onze hersenen wordt een wereld van gedempte kleuren, vervaagde muziek en een constant gezoem van stress normaal. Zo normaal zelfs, dat het geen probleem lijkt te zijn. Wanneer we extreme pijn of woede voelen, dwingt ons lichaam ons om er iets aan te doen. Maar als het ongemak mild en aanhoudend is, is het moeilijk om genoeg motivatie te vinden om te veranderen.

Vaak is het pas wanneer we een glimp opvangen van schoonheid, vreugde of zelfs angst, dat we ons realiseren hoeveel we missen en hoeveel meer het leven te bieden heeft.

Heb je jezelf of anderen in deze checklist herkend? Zo ja, kijk dan eens naar dit artikel om je negatieve emoties een handje te helpen en naar dit artikel voor tips om je sleur te doorbreken.