27 Antwoorden op de vraag “Wat is kunst?”

Voor Plato was kunst het nabootsen van de natuur, maar in de 19e eeuw nam de fotografie die functie over, en in de 20e eeuw gooide de abstracte kunst het hele idee dat kunst om representatie ging, omver. En hoewel kunst in het begin vaardigheid betekende, stelden conceptuele kunstenaars ideeën boven uitvoering. Dus wat is kunst? Moet het mooi zijn? Expressief? Origineel? Opbeurend? Intellectueel? Dit is het antwoord van 27 kunstenaars, critici en anderen op de vraag: “Wat is kunst?”

Kunst is…

…volgens een woordenboek:

1. De uitdrukking of toepassing van creatieve vaardigheid en verbeelding, meestal in een visuele vorm zoals schilderen, tekenen of beeldhouwen, waarbij werken worden geproduceerd die in de eerste plaats gewaardeerd worden om hun schoonheid of emotionele kracht.

— Oxford English Dictionary Online

…imitatie of creatie?

2. Wat is de kunst van het schilderen bedoeld te zijn – een imitatie van dingen zoals ze zijn, of zoals ze verschijnen – van verschijning of van werkelijkheid?

van de schijn.

Dan is de nabootser…ver van de waarheid verwijderd…

– Plato, (429-347 v.Chr.) Atheens filosoof, De Republiek, Boek X, vertaald door Benjamin Jowett

3. Kunst is de onophoudelijke poging om te wedijveren met de schoonheid van bloemen – en nooit te slagen.

– Marc Chagall (1887-1985) Russisch-Franse kunstenaar, opmerking, 1977

4. De imitator is een armzalig soort schepsel. Als de man die alleen de boom, of de bloem, of een ander oppervlak schildert dat hij voor zich ziet, een kunstenaar was, zou de koning der kunstenaars de fotograaf zijn.

– James McNeill Whistler (1834-1903), in Amerika geboren, in Engeland gevestigde kunstenaar, The Gentle Art of Making Enemies (1890)

5. De ambachtsman weet wat hij wil maken voordat hij het maakt….Het maken van een kunstwerk…is een vreemde en riskante onderneming waarin de maker nooit precies weet wat hij maakt totdat hij het maakt.

– R.G. Collingwood (1889-1943), Engels filosoof, The Principles of Art (1938)

6. Kunst is of een plagiator of een revolutionair.

– Paul Gauguin, (1848-1903), in Peru geboren Franse kunstenaar, geciteerd in Huneker, The Pathos of Distance (1913)

…het scheppen van schoonheid of harmonie

7. Het vullen van een ruimte op een mooie manier. Dat is wat kunst voor mij betekent.

– Georgia O’Keeffe (1887-1986), Amerikaanse schilderes, in Art News december 1977

8. Kunst is harmonie.

– Georges Seurat (1859-1891), Franse schilder, brief aan Maurice Beaubourg (1890)

…iets dat de essentiële of verborgen waarheid onthult

9. Voor mij is het ding dat kunst doet voor het leven het schoon te maken – het te strippen tot vorm.

– Robert Frost (1874-1963), Amerikaans dichter, in Fire and Ice: The Art and Thoughts of Robert Frost, door Lawrence Thompson (1942)

10. Kunst reproduceert niet het zichtbare, maar maakt het zichtbaar.

– Paul Klee (1879-1940), Zwitsers schilder, De innerlijke visie (1959)

11. We weten allemaal dat Kunst geen waarheid is. Kunst is een leugen die ons de waarheid doet beseffen.

– Pablo Picasso (1881-1973), in Frankrijk wonende Spaanse schilder, geciteerd in Dore Ashton’s Picasso on Art (1972)

…gedachte uitgedrukt door vorm (of niet)

12. Een lichaam en een perfecte vorm geven aan zijn gedachte, dit – en alleen dit – is een kunstenaar zijn.

– Jacques-Louis David (1748-1825), Franse schilder, in Jacques-Louis David, door Anita Brooker (1980)

13. belichaamde betekenis.

– Arthur C. Danto (1924-2013), Amerikaans kunstfilosoof, What Art Is (2013)

14. Ideeën alleen kunnen kunstwerken zijn….Alle ideeën hoeven niet fysiek te worden gemaakt….Een kunstwerk kan worden opgevat als een geleider van de geest van de kunstenaar naar die van de toeschouwer. Maar het kan nooit de kijker bereiken, of het kan nooit de geest van de kunstenaar verlaten.

– Sol LeWitt (1928-2007), Amerikaans kunstenaar, “Sentences on Conceptual Art,” in Art and Its Significance, edited by Stephen David Ross (1994)

…een bron van rust in een chaotische wereld

15. Waar ik van droom is een kunst van evenwicht, van zuiverheid en sereniteit, verstoken van verontrustende of deprimerende onderwerpen, een kunst die voor iedere geestelijke werker, voor zowel de zakenman als de literator, een rustgevende, kalmerende invloed op de geest zou kunnen zijn, zoiets als een goede leunstoel die ontspanning biedt tegen lichamelijke vermoeidheid.

Henri Matisse (1869-1954), Franse kunstenaar, Aantekeningen van een schilder (1908)

16. Kunst heeft iets te maken met het bereiken van stilte te midden van chaos.

– Saul Bellow (1915-2005), Amerikaans romanschrijver, in George Plimpton, Writers at Work, third series (1967)

…politiek

17. Ik denk niet dat kunst elitair of mysterieus is. Ik denk niet dat iemand kunst van politiek kan scheiden. De intentie om kunst te scheiden van politiek is zelf een zeer politieke intentie.

– Ai Weiwei (1957-), Chinese kunstenaar, “Shame on Me,” in Der Spiegel, 21 november 2011.

…zelfexpressie of autobiografie

18. Wat is kunst? Kunst groeit uit verdriet en vreugde, maar vooral uit verdriet. Het wordt geboren uit het leven van mensen.

– Edvard Munch (1863-1944), Noors kunstenaar, in Edvard Munch: De man en zijn kunst, door Ragna Stang (1977)

19. Alle kunst is autobiografisch; de parel is de autobiografie van de oester.

– Federico Fellini (1920-1993), Italiaans filmregisseur, in Atlantic Monthly, december 1965

20. Het luchten van je vuile was levert nooit een meesterwerk op.

– François Truffaut (1932-1984), Franse filmregisseur, Bed and Board (1972)

…communicatie van gevoelens

21. In zichzelf een gevoel oproepen dat men heeft ervaren, en…vervolgens door middel van bewegingen, lijnen, kleuren, geluiden of in woorden uitgedrukte vormen dat gevoel overbrengen – dat is de activiteit van de kunst.

– Leo Tolstoj (1828-1910), Russisch auteur, Wat is kunst? (1890)

22. Kunst moet je bewegen en design niet, tenzij het een goed ontwerp voor een bus is.

– David Hockney (1937-) Brits kunstenaar, aan The Guardian op 26 oktober 1988

…een verslaving

23. Kunst is een verslavende drug.

– Marcel Duchamp, (1887-1968), in Frankrijk geboren Amerikaanse kunstenaar, geciteerd in Richter, Dada: kunst en anti-kunst (1964)

…een poging tot onsterfelijkheid

24. Het leven is kort, de kunst is lang, vaak geciteerd als ‘Ars longa, vita brevis’, naar Seneca’s weergave in De Brevitate Vitae sect.

– Hippocrates (ca. 460-357 v.Chr.), Grieks arts, Aforismen sect. 1, para. 1 (vertaald door W. H. S. Jones)

25. Kunst is een opstand, een protest tegen uitroeiing.

– André Malraux (1901-1976), Frans romanschrijver, essayist en kunstcriticus, Les Voix du silence (1951)

…wat er ook in een museum of galerie wordt tentoongesteld

26. Of de heer Mutt de fontein met zijn eigen handen heeft gemaakt of niet, heeft geen belang. Hij heeft hem gekozen. Hij nam een gewoon levensvoorwerp, plaatste het zo dat de nuttige betekenis ervan verdween onder een nieuwe titel en gezichtspunt (en) schiep een nieuwe gedachte voor het voorwerp.

– Marcel Duchamp, Beatrice Wood, en Henri-Pierre Roché, De Blinde Man, 2e nummer (mei 1917)

27. Als er één algemene uitspraak kan worden gedaan over de kunst van onze tijd, dan is het wel dat de oude criteria over wat een kunstwerk zou moeten zijn, één voor één zijn losgelaten ten gunste van een dynamische benadering waarin alles mogelijk is.

– Peter Selz (1919- ) in Duitsland geboren Amerikaanse kunsthistoricus, Art in Our Times (1981)