6 Do’s en Don’ts voor een kwaliteitsvolle verontschuldiging
Ik zal nooit vergeten wat ik tijdens een toespraak op een huwelijksvoorbereidingsprogramma heb gehoord. De programmadirecteur, pater John, zei: “Als je je verloofde nog nooit ‘het spijt me’ tegen je hebt horen zeggen, ren dan weg. Ren zo ver weg als je kunt, zo snel als je kunt.”
Whew! Het was misschien niet wat de verloofde stelletjes dachten dat ze zouden horen. Father John vertelde verder dat in de jaren dat hij met echtparen werkte, ook met echtparen die het erg moeilijk hadden, een thema dat steeds terugkwam was de pijn die veroorzaakt werd wanneer een of beide echtgenoten weigerden zich te verontschuldigen, of dat op een duidelijk gekunstelde manier deden met woorden die geen betekenis hadden. Hij kende meer dan één echtpaar dat uiteindelijk uit elkaar ging toen de pijn die dit veroorzaakte te diep werd.
Een verontschuldiging – bereid zijn om “het spijt me” te zeggen – is een belangrijk onderdeel van elke relatie. Maar hoe kunnen we ons goed verontschuldigen, of het nu aan een huisgenoot, familielid, partner of echtgenoot is? Hier zijn een paar tips – wat te doen, en wat niet te doen – om te helpen bouwen aan een kwaliteit verontschuldiging.
Minimaliseer het incident niet of doen alsof het is geen big deal.
Als het belangrijk is voor de ander, moet het belangrijk zijn voor jou. Laat de ander voor zichzelf spreken en deel zijn gevoelens volledig, hoe ongemakkelijk dat ook is. In haar boek, Hold me Tight, legt psychologe Sue Johnson uit: “Je moet de pijn van je partner serieus nemen en volhouden en vragen stellen tot de betekenis van een incident duidelijk wordt, zelfs als voor jou de gebeurtenis triviaal lijkt of de pijn overdreven.”
Blijf wel emotioneel aanwezig.
Dit is misschien wel het moeilijkste deel van een verontschuldiging. Het is moeilijk om te luisteren en te erkennen dat we een dierbare pijn hebben aangedaan. Het kan verleidelijk zijn om “uit te checken” – hetzij letterlijk (door te weigeren om de kwestie aan te pakken) of mentaal (door niet echt te luisteren). Een bijzonder moeilijk gesprek moet misschien in verschillende delen gevoerd worden, met pauzes ertussen, als de emotionele intensiteit te sterk is. Maar het meest helende deel van een verontschuldiging is het binnentreden in de pijn van een ander. Dit geeft een verontschuldiging de kracht om het vertrouwen in de relatie te vernieuwen.
Ga er niet van uit dat daden alleen een verontschuldiging zullen vervangen.
Het tonen van berouw door middel van daden (bloemen sturen, op een tastbare manier helpen) is prijzenswaardig, maar woorden zijn (meestal) ook nodig. Dit komt omdat het helend is om je gekwetstheid direct erkend te horen worden. Woorden hebben de kracht om te kwetsen, maar ook om te helen: Het spijt me; ik hou van je; ik vergeef je. Woorden kunnen zelfs sacramenteel gewicht hebben, zoals in het sacrament van verzoening (een model voor verontschuldiging, berouw en vergeving). Probeer je op zijn minst bewust te zijn van wat de ander nodig heeft als de relatie beschadigd is (en niet wat jij het liefst zou willen geven).
Neem de volledige verantwoordelijkheid voor je daden.
Dat klinkt misschien basaal, maar het is maar al te gemakkelijk om de schuld op iemand anders af te schuiven, of op de situatie: Ik was moe; jij was onredelijk; ik meende het niet echt, enz. Een eenvoudige maar oprechte verontschuldiging kan zeggen: “Het spijt me dat ik je gekwetst heb.” Ondanks de omstandigheden of bedoelingen, als de andere persoon gekwetst was, is een verontschuldiging zeer helend. In situaties waarin beide mensen zich gekwetst voelen (wat zo vaak gebeurt), dan kunnen beiden de kans krijgen om een verontschuldiging te geven en vergeving te uiten.
Verwacht niet dat een verontschuldiging een instant fix zal zijn.
fhankelijk van de ernst van de veroorzaakte pijn, kan de ander na een verontschuldiging nog tijd nodig hebben om zich “oké” te voelen of om weer vertrouwen te krijgen. Het zou onverschillig zijn om te zeggen: “Ik heb me verontschuldigd, dus wat is het probleem? Laten we verder gaan” terwijl de andere persoon meer tijd nodig heeft om te helen, opnieuw en opnieuw, in zelfkennis door de praktijk van het verontschuldigen. We maken allemaal fouten. We kwetsen allemaal van tijd tot tijd de mensen van wie we houden. Als we er een gewoonte van maken om ons te verontschuldigen, kunnen we ons beter realiseren waarom we deden wat we deden. Zonder de verantwoordelijkheid uit de weg te gaan (zie boven), kunnen we beginnen in te zien waarom we ons op een bepaalde manier gedragen in bepaalde situaties. Is er een toon in de stem waar we bijzonder gevoelig voor zijn? Gedragen we ons slecht als we honger hebben, moe zijn, etc.? Zijn er gesprekken die ons emotioneel triggeren vanwege wonden uit het verleden? Al deze inzichten kunnen ons helpen als mens te groeien en minder geneigd te zijn anderen te kwetsen.
Ten slotte: houd altijd het grote geheel voor ogen.
Het uiteindelijke doel van een verontschuldiging is hernieuwd vertrouwen in de relatie. Als het goed wordt gedaan, legt Johnson uit dat een verontschuldiging “een uitnodiging is om opnieuw contact te maken.” Het is meer dan een leeg ritueel of “slechts” woorden.