A Brief Summary Of The Third Wave Of Feminism

7 mins read

Lees het eerste deel hier: A Brief Summary Of The First Wave Of Feminism en het tweede deel hier: A Brief Summary Of The Second Wave Of Feminism.

Terwijl het feminisme zich heeft ontwikkeld, heeft het zich vertakt in verschillende discoursgebieden. Het is moeilijker geworden om een golf te definiëren en een tijdsperiode af te bakenen waarbinnen de activiteit zich afspeelt.

Het feministische gedachtegoed en de feministische cultuur zijn steeds meer over de hele wereld verspreid, waarbij het zich aan uiteenlopende omstandigheden heeft aangepast. Het is gemakkelijker om de strijd voor het kiesrecht en het streven naar de ERA van de tweede golf te beschrijven dan de derde golf, een recentere en bredere golf van feministische activiteit.

Om de Derde Golf te begrijpen, moeten we eerst de VS begrijpen na de ‘seksoorlogen’ van de tweede golf. De ‘seksoorlogen’ was de naam die werd gegeven aan het open debat tussen groepen binnen het feminisme over pornografie en seksuele activiteit. Anti-pornografie feministen wilden de porno-industrie aan banden leggen omdat ze geloofden dat deze alleen op mannen gericht was en geweld tegen vrouwen aanmoedigde. Ze wilden een einde maken aan prostitutie en zagen het als een worst-case scenario voor elke vrouw.

Sex-positieve feministen stelden daarentegen dat seksuele bevrijding een vitaal onderdeel was van gelijkheid voor vrouwen en dat het verbieden van pornografie repressief en ondemocratisch was. Zij geloofden dat er vrouwen waren die kozen voor sekswerk en dat daar rekening mee moest worden gehouden.

De derde golf van het feminisme begon in een generatie die was opgegroeid met het feminisme en als zodanig de zuurverdiende prestaties van de eerste en tweede golf voor lief nam. Derdegolf feministen waren er snel bij om eerdere feministen te bekritiseren en te wijzen op de gebreken in hun bewegingen.

Een veelgehoord argument was het exclusieve karakter van de bewegingen, en de marginalisering van minderheden in de mainstream. De Derde Golf probeerde dus vooral gemeenschappen die voorheen buiten de feministische doelen waren gehouden, erbij te betrekken en de intersectionaliteit van onderdrukking te erkennen. De Derde Golf richtte zich op ras en sekse en kwam voort uit de sekse-positieve debatten van de tweede golf.

Het begint vaak in 1991 met Anita Hill die de kandidaat voor het Hooggerechtshof Clarence Thomas beschuldigt van seksuele intimidatie. Beide partijen waren Afro-Amerikaans, en Thomas werd gezien als een populaire kandidaat voor de nominatie vanwege de behoefte aan Afro-Amerikaanse aanwezigheid in het Hooggerechtshof. Hill kwam naar voren ten overstaan van de geheel blanke mannelijke Senaat, en Thomas nam wraak door alles te ontkennen en te beweren het slachtoffer te zijn van een “high-tech lynchpartij”.

Hill kreeg te maken met een enorme tegenreactie en haar karakter werd aangevallen in plaats van dat haar getuigenis werd geloofd. Haar rechtszaak was op televisie uitgezonden, en het beeld van een zwarte vrouw die aangifte deed van intimidatie in een Senaat die duidelijk verre van inclusief was, had gevolgen voor vrouwen in heel Amerika.

Ondanks Hill’s beschuldigingen werd Thomas bevestigd. In reactie hierop publiceerde Rebecca Walker een stuk in Ms Magazine, opgericht door Gloria Steinem, waarin ze Hill steunde en het begin van de Derde Golf inluidde. Ze schreef: “Ik ben geen post-feminisme feminist. Ik ben de derde golf.”

In de jaren ’90 was er veel verbetering in de politieke vertegenwoordiging en gelijkheid voor vrouwen. In 1993 waren er 5 vrouwen in de Amerikaanse Senaat gekomen, en 1991 werd vaak het ‘Jaar van de Vrouw’ genoemd.

De eerste vrouwelijke procureur-generaal en de eerste vrouwelijke minister van Buitenlandse Zaken traden aan. Hilary Clinton hield in 1995 haar beroemde toespraak “Vrouwenrechten zijn Mensenrechten” in de VN, en Ruth Bader Ginsburg werd in 1993 de tweede vrouw in het Hooggerechtshof.

De Family Medical Leave Act, die werknemers in staat stelt onbetaald verlof te nemen voor familie- en medische noodgevallen, werd in 1993 wet. De Violence Against Women Act, die de rechtspleging verbeterde voor vrouwen die te maken kregen met mishandeling, werd in 1995 aangenomen. Dit waren belangrijke successen voor de Derde Golf en baanbrekende beslissingen in de Amerikaanse geschiedenis.

De Derde Golf van feminisme was sterk gericht op reproductieve rechten voor vrouwen. Feministen pleitten voor het recht van de vrouw om haar eigen keuzes te maken over haar lichaam en stelden dat het een basisrecht was om toegang te hebben tot geboortebeperking en abortus.

Toen het Hooggerechtshof de Partial Birth Abortion Ban Act en de beperkingen op abortus handhaafde, vond in 2004 in Washington DC een grote protestmars plaats, de ‘March for Women’s Lives’. De mars, die werd bijgewoond door activisten, feministen van de tweede en derde golf en beroemdheden, toonde aan hoe belangrijk de kwestie van reproductieve rechten was voor de derde golf. De wet werd niet ingetrokken en methoden om de toegang tot abortus te beperken, zoals ouderlijke of echtelijke toestemming, bleven bestaan.

De Derde Golf verschilt van de Eerste en Tweede Golf doordat deze zich verder verspreidde in de popcultuur en de media, en de nadruk legde op de stem van de jeugd. Meisjesgroepen zoals Riot Grrrl verspreidden boodschappen van vrouwelijke empowerment via punkrock en brachten discussies op gang over patriarchaat en lichaamsbeeld onder tieners die naar hun muziek luisterden.

De Vagina Monologen van Eve Ensler werden een nationale hit en controverse, en breidden de dialoog over geweld tegen vrouwen uit. Het tijdschrift BUST begon in 1993 te verschijnen en voegde een feministische aanwezigheid in de pers toe.

Films en televisieshows beïnvloedden het verhaal van de Derde Golf, zoals Thelma and Louise, Buffy the Vampire Slayer, 30 Rock en Parks and Recreation. Sterke vrouwelijke feministische personages kwamen steeds vaker voor toen meisjes in de puberteit een machtige groep in de media werden en een generatie meisjes opgroeide in een heel andere feministische omgeving dan hun moeders.

De Derde Golf hield zich bezig met het opeisen van termen die door het patriarchaat werden gebruikt om vrouwen te onderdrukken of een etiket op te plakken en ze te gebruiken als instrumenten voor bevrijding. Termen als ’trut’, ‘slet’ en ‘kut’ werden door feministen omarmd en opgeëist. Het boek Bitch: In Praise of Difficult Women van Elizabeth Wurtzel, gepubliceerd in 1999, is daar slechts één voorbeeld van.

Een ander voorbeeld is de herclaim van ‘slet’ met de start van SlutWalks. Het idee was een boodschap uit te zenden over de rechtvaardiging van verkrachting door te verwijzen naar de kleding en het uiterlijk van een vrouw, en naar de verkrachtingscultuur in haar geheel.

Deze wandelingen kregen brede steun, maar ook kritiek omdat ze contraproductief zouden zijn en afbreuk zouden doen aan de feministische zaak. Hoewel het aantrekkelijk lijkt om deze woorden van hun macht over vrouwen te ontdoen, mag de lange geschiedenis van hun gewelddadige en denigrerende connotaties daarbij niet worden gebagatelliseerd.

Trans feminisme werd meer in de mainstream gebracht in de Derde Golf. De rechten van transpersonen waren tot voor kort niet opgenomen in het feminisme en de noodzaak om de legitimiteit van hun zorgen te erkennen was dringend. De discussies over gender, lichaamsbeeld en seksualiteit die de derde golf van het feminisme kenmerkten, maakten het inclusiever voor transfeministen. Ook nu nog is er in grote delen van de samenleving onwetendheid over de identiteit van transpersonen, maar de Derde Golf was belangrijk om de eerste stappen te zetten naar voorlichting aan anderen.

In India werden bij de Onafhankelijkheid vrouwen het recht op privacy en gelijkheid bij wet gegeven. Diepgewortelde culturele en religieuze overtuigingen verhinderden echter de verwezenlijking van de dromen over gelijkheid van mannen en vrouwen na het Britse bewind. De tenuitvoerlegging van de wet was zwak, en sociale misstanden en onrechtvaardigheden waren nog grotendeels ongeregeld.

De jaren tachtig en negentig werden gekenmerkt door nationale protesten tegen verkrachtingen, die de samenleving polariseerden en een confrontatie aangingen met hypocrisieën die in de mentaliteit van veel Indiërs verankerd waren. Er werd vaak gedebatteerd over de schuld van een vrouw aan haar eigen verkrachting en over het voorkomen van verkrachting door de bewegingsvrijheid van vrouwen in te perken. Zaken als die van Hetal Parekh, Bhanwari Devi en Pratibha Murthy leidden tot demonstraties in het hele land die resulteerden in juridische overwinningen voor Indiase vrouwengroepen.

De vertegenwoordiging van vrouwen in de politiek werd beter: Mayawati werd in 1995 de eerste premier van een Scheduled Caste en Sonia Gandhi werd in 1999 de eerste vrouwelijke oppositieleider. Pratibha Patil werd in 2007 de eerste vrouwelijke president van India en Meira Kumar in 2009 de eerste vrouwelijke voorzitter van de Lok Sabha.

Ondanks deze verbeteringen worden vrouwen in India nog steeds geconfronteerd met tal van problemen, zoals het ontbreken van onderwijs, weinig recht op eigendom, huiselijk geweld en seksuele intimidatie, om er maar een paar te noemen. Er hebben cruciale veranderingen plaatsgevonden in de Indiase wetgeving en politiek, maar de problemen van vrouwen met verschillende achtergronden moeten nog steeds worden opgelost.

Hoewel het begrip “feminisme” afkomstig is uit het Westen, kent India een lange geschiedenis van vrouwenbewegingen. Het Indiase feminisme van vandaag kan alleen effectief zijn als het zich laat inspireren door de unieke historische en geografische ervaringen van Indiase vrouwen en niet de activiteiten van het Westen kopieert.

Van te radicaal tot gebrek aan respect voor het werk van zijn voorgangers, de Derde Golf van het feminisme heeft op vele fronten kritiek te verduren gekregen. Het was minder eensgezind dan de eerste en tweede golf. De doelen waren minder duidelijk en de oorzaken meer omstreden. De noodzaak van feminisme in de 21e eeuw zelf werd in twijfel getrokken.

Hoewel het effect op de maatschappelijke percepties en verwachtingen van vrouwen cruciaal was, bracht het hen dichter bij gelijkheid op meer gebieden dan ooit tevoren. Er wordt gezegd dat de golf eindigde in 2012 toen de door sociale media gecentreerde ‘Vierde golf’ begon.

Heden ten dage is het nog moeilijker om het verhaal van het feminisme te traceren, omdat het zich ontwikkelt om verschillende omstandigheden aan te pakken. De feministen van nu hebben de plicht om te leren over degenen die de wereld waarin ze leven hebben gevormd, en om degenen te erkennen die in het verleden zijn gemarginaliseerd, want hun werk is nog steeds essentieel en het feminisme heeft nog een lange weg te gaan.

1. Wikipedia
2. Sense Publishers
3. Being Feminist
4. Feministing
5. Colorado University

Notitie van de auteur: Dit stuk richt zich op de Derde Golf van het feminisme in de VS. De auteur erkent de uitzonderlijke bijdragen en prestaties van feministen over de hele wereld en heeft de reikwijdte van het artikel bewust beperkt.

Featured Image Credit: Vice