Acute myeloïde leukemie (AML)

Acute myeloïde leukemie (AML) is een bloedkanker die plotseling verschijnt en snel groeit. Het begint wanneer onrijpe witte bloedcellen, blasts genaamd, kankerachtig worden. Deze abnormale bloedcellen staan bekend als leukemiecellen. Zij vermenigvuldigen zich snel en blijven zich delen, maar rijpen nooit uit tot normale cellen.

Omdat de leukemiecellen onrijp en abnormaal zijn, voeren zij niet de gebruikelijke infectiebestrijdende rol van witte bloedcellen uit. Zij verdringen ook de normale witte bloedcellen, die dan niet goed kunnen werken. Dit verhoogt het risico op infecties. Wanneer het beenmerg zich vult met leukemiecellen, is er weinig ruimte voor normale rode bloedcellen en bloedplaatjes. Dit kan leiden tot vermoeidheid, bloedingsproblemen en andere gezondheidsproblemen.

Lees meer over:

• Het verschil tussen acute en chronische leukemie
• Het verschil tussen AML en ALL
• Hoe leukemie begint
• Wat AML veroorzaakt
• Wie AML krijgt
• Het bloed
• Het lymfestelsel

Wat is het verschil tussen acute en chronische leukemie?

Alle vormen van leukemie beginnen in het beenmerg en tasten de productie van witte bloedcellen aan, maar ze worden gegroepeerd volgens welk type witte bloedcel is aangetast, of er afwijkingen in het beenmerg zijn, en hoe snel de ziekte zich ontwikkelt.

Acute leukemie tast gewoonlijk onontwikkelde cellen aan, treedt plotseling op en groeit snel. Chronische leukemie treft meestal gedeeltelijk ontwikkelde cellen, ontstaat geleidelijk en groeit langzaam gedurende maanden tot jaren. Voor meer hierover, zie Chronische leukemie – CLL of Chronische leukemie CML.

Er zijn twee soorten acute leukemie:

• acute myeloïde leukemie (AML)
• acute lymfoblastische leukemie (ALL).

Wat is het verschil tussen AML en ALL?

AML en ALL zijn de twee belangrijkste vormen van acute leukemie. Het verschil tussen beide is het type witte bloedcel dat wordt aangetast.

Acute myeloïde leukemie (AML) – ontwikkelt zich uit myeloïde cellen. Er zijn verschillende subtypes van AML, waaronder een subtype dat acute promyelocytische leukemie (APML) wordt genoemd en zich ontwikkelt uit onrijpe myeloïde cellen, promyelocyten genaamd. APML wordt anders behandeld.

Acute lymfoblastische leukemie (ALL) – ALL kan zich ontwikkelen uit verschillende soorten lymfocyten, waaronder B-cellen of T-cellen. Zie meer over hoe ALL wordt gediagnosticeerd en behandeld.

Hoe leukemie begint

Het beenmerg produceert drie belangrijke soorten bloedcellen: witte bloedcellen, rode bloedcellen en bloedplaatjes. Leukemie ontstaat wanneer abnormale witte bloedcellen kankerverwekkend worden en het beenmerg verdringen alvorens in de bloedbaan terecht te komen. Zonder behandeling kunnen ze uitzaaien naar lymfeklieren en sommige organen.

Wat veroorzaakt AML?

De precieze oorzaken van acute leukemie zijn nog niet bekend. Zaken waarvan bekend is dat ze de kans op de ziekte vergroten zijn:

• eerdere behandeling met chemotherapie of bestraling
• het hebben van bepaalde genetische afwijkingen, zoals het syndroom van Down
• blootstelling aan hoge stralingsniveaus (bijv. kernongeval)
• blootstelling aan bepaalde chemische stoffen, zoals benzeen
• roken
• obesitas
• bepaalde bloedafwijkingen, zoals myelodysplasie (voor AML)
• sommige virussen, zoals Epstein-Barr-virus (voor ALL).

Wie krijgt AML?

Elk jaar wordt in Australië bij meer dan 3700 mensen een vorm van leukemie gediagnosticeerd, en het is de meest voorkomende vorm van kanker bij mensen jonger dan 24 jaar. Ongeveer 1400 van deze gevallen zijn acute leukemie, wat neerkomt op ongeveer 1,1% van de kankergevallen in Australië, dus over het geheel genomen is acute leukemie zeldzaam.

Omstreeks 1100 mensen krijgen elk jaar de diagnose acute myeloïde leukemie (AML). AML komt vaker voor naarmate men ouder wordt en meestal na 65 jaar.

Het bloed

Bloed wordt door uw lichaam gepompt om zuurstof en voedingsstoffen aan uw weefsels te leveren en afvalstoffen af te voeren. Het bestaat uit bloedcellen die worden vervoerd in een heldere vloeistof die plasma wordt genoemd.

Alle bloedcellen hebben een beperkte levensduur en moeten voortdurend worden vervangen. De meeste worden aangemaakt in het beenmerg, dat is het sponsachtige deel in het midden van de botten.

Het beenmerg bevat bloedstamcellen. Dit zijn niet-gespecialiseerde cellen die gewoonlijk uitgroeien tot een van de drie belangrijkste soorten bloedcellen: rode bloedcellen, witte bloedcellen of bloedplaatjes. Elk type bloedcel heeft een specifieke taak.

Er zijn twee families van bloedstamcellen:

• lymfoïde stamcellen – ontwikkelen zich tot witte bloedcellen, lymfocyten genaamd, die een belangrijk onderdeel van het immuunsysteem vormen
• myeloïde stamcellen – ontwikkelen zich tot rode bloedcellen, bloedplaatjes, en alle witte cellen behalve lymfocyten.

Als myeloïde witte bloedcellen abnormaal groeien, wordt dit acute myeloïde leukemie genoemd en als lymfoïde witte bloedcellen abnormaal groeien, wordt dit acute lymfoblastische leukemie genoemd.