Afdeling Neurologie

oktober 8, 2021admin

Wat is carotisarterie?

Carotisarterie, ook wel halsslagadervernauwing genoemd, treedt op wanneer de halsslagaders, de belangrijkste bloedvaten die zuurstofrijk bloed naar de hersenen vervoeren, vernauwd raken. De vernauwing van de halsslagaders houdt meestal verband met atherosclerose (een opeenhoping van plaque, een afzetting van vetstoffen, cholesterol, cellulaire afvalproducten, calcium en fibrine in de binnenbekleding van een slagader). Atherosclerose, of “verharding van de slagaders”, is een vaatziekte (aandoening van de slagaders en aders). Carotisziekte is vergelijkbaar met coronaire hartziekte, waarbij verstoppingen optreden in de slagaders van het hart, en kan een hartaanval veroorzaken.

Om beter te begrijpen hoe carotisziekte de hersenen beïnvloedt, volgt hieronder een basisoverzicht van de anatomie van het circulatiesysteem van de hersenen.

Wat zijn de halsslagaders?

De belangrijkste bloedtoevoer naar de hersenen wordt verzorgd door de halsslagaders. De halsslagaders vertakken zich op korte afstand van het hart van de aorta (de grootste slagader in het lichaam) en strekken zich via de hals omhoog uit om zuurstofrijk bloed naar de hersenen te brengen.

Er zijn 2 halsslagaders: de rechter en de linker. Elke halsslagader vertakt zich vervolgens in een interne halsslagader en een externe halsslagader. Eén paar (uitwendige en inwendige) bevindt zich aan elke kant van de hals. Net zoals een polsslag kan worden gevoeld in de polsen, kan een polsslag ook worden gevoeld of gehoord aan weerszijden van de hals over de halsslagaders.

Waarom zijn de halsslagaders belangrijk?

Omdat de halsslagaders bloed naar de hersenen brengen, kan een aandoening van de halsslagader ernstige gevolgen hebben doordat de zuurstoftoevoer naar de hersenen wordt verminderd. De hersenen hebben een constante toevoer van zuurstof nodig om te kunnen functioneren. Zelfs een korte onderbreking van de bloedtoevoer kan problemen veroorzaken. Hersencellen beginnen al af te sterven na een paar minuten zonder bloed of zuurstof. Als de vernauwing van de halsslagaders ernstig genoeg wordt om de bloedstroom te blokkeren, of als een stukje atherosclerotische plaque afbreekt en de bloedstroom naar de hersenen belemmert, kan een beroerte optreden.

Wat veroorzaakt halsslagaderaandoeningen?

Atherosclerose is de meest voorkomende oorzaak van halsslagaderaandoeningen. Atherosclerose is een langzame, progressieve, vaatziekte. De ziekte kan echter snel evolueren. It is generally characterized by the accumulation of fatty deposits along the innermost layer of the arteries. If the disease process progresses, plaque formation may take place. Plaque is made up of deposits of smooth muscle cells, fatty substances, cholesterol, calcium, and cellular waste products. This thickening narrows the arteries and can decrease blood flow or completely block the flow of blood to the brain.

Risk factors associated with atherosclerosis include:

Older age
Male
Family history
Race or ethnicity
Genetic factors
Hyperlipidemia (elevated fats in the blood)
Hypertension (high blood pressure)
Smoking
Diabetes
Obesity
Diet high in saturated fat
Lack of exercise

A risk factor is anything that may directly increase or be associated with a person’s chance of developing a disease. Het kan gaan om een activiteit, zoals roken, een dieet, familiegeschiedenis, of vele andere dingen. Verschillende ziekten hebben verschillende risicofactoren.

Hoewel deze risicofactoren iemands risico verhogen, veroorzaken ze niet noodzakelijk de ziekte. Sommige mensen met 1 of meer risicofactoren krijgen de ziekte nooit, terwijl anderen de ziekte krijgen en geen bekende risicofactoren hebben. Als u uw risicofactoren voor een ziekte kent, kunt u de juiste maatregelen nemen, waaronder gedragsverandering en klinische controle van de ziekte.

Wat zijn de symptomen van halsslagaderziekte?

Slagaderziekte kan asymptomatisch (zonder symptomen) of symptomatisch (met symptomen) zijn. Asymptomatische halsslagaderaandoening is de aanwezigheid van een aanzienlijke hoeveelheid atherosclerotische afzetting zonder dat de bloedstroom voldoende wordt belemmerd om symptomen te veroorzaken. Een voldoende nauwe stenose zal echter niet altijd symptomen veroorzaken. Symptomatische halsslagaderaandoeningen kunnen leiden tot een voorbijgaande ischemische aanval (TIA) en/of een beroerte (herseninfarct).

Een voorbijgaande ischemische aanval (TIA) is een plotseling of tijdelijk verlies van bloedtoevoer naar een deel van de hersenen, meestal van een paar minuten tot een uur. De symptomen verdwijnen volledig binnen 24 uur, met volledig herstel. Van een beroerte, ook wel cerebrovasculair accident (CVA) genoemd, is sprake wanneer de symptomen aanhouden. Symptomen van een TIA of CVA kunnen onder meer de volgende zijn:

Plotselinge zwakte of onhandigheid van een arm en/of been aan één kant van het lichaam
Plotselinge verlamming (niet kunnen bewegen) van een arm en/of been aan één kant van het lichaam
Verlies van coördinatie of beweging
Confusie, verminderd concentratievermogen, duizeligheid, flauwvallen, en/of hoofdpijn
Numbositeit of verlies van gevoel (gevoel) in het gezicht
Numbositeit of verlies van gevoel in een arm en/of been
Tijdelijk verlies van gezichtsvermogen of wazig zicht
Onvermogen om duidelijk te spreken of onduidelijke spraak

TIA kan het gevolg zijn van een ernstige vernauwing of verstopping of van het afbreken van kleine stukjes van een atherosclerotische plaque, die door de bloedbaan reizen en in kleine bloedvaten in de hersenen terechtkomen. Bij een TIA is er zelden sprake van blijvende hersenbeschadiging.

Roep onmiddellijk medische hulp in als u vermoedt dat iemand een TIA heeft, omdat het een waarschuwingsteken kan zijn dat er een beroerte op komst is. Niet alle beroerten worden echter voorafgegaan door TIA’s.

Een beroerte (CVA) is een andere indicator van een aandoening van de halsslagader. De symptomen van een beroerte zijn dezelfde als die van een TIA. Een beroerte is een verlies van bloedtoevoer (ischemie) naar de hersenen dat lang genoeg aanhoudt om permanente hersenbeschadiging te veroorzaken. Hersencellen beginnen al na een paar minuten zonder zuurstof af te sterven. Het gebied van dode cellen in de weefsels is een infarct.

Het gebied van de hersenen waar de bloedstroom verloren is gegaan, bepaalt wat de lichamelijke of geestelijke handicap kan zijn. Dit kan een verminderd vermogen tot bewegen, spreken, denken en geheugen, darm- en blaasfunctie, eten, emotionele controle en andere vitale lichaamsfuncties omvatten. Het herstel van het specifieke vermogen dat is aangetast, hangt af van de grootte en de plaats van de beroerte. Een beroerte kan leiden tot problemen, zoals zwakte in een arm of been, of kan verlamming, spraakverlies of zelfs de dood tot gevolg hebben.

De symptomen van carotis-slagaderziekte kunnen lijken op andere medische aandoeningen of problemen. Raadpleeg altijd uw arts voor een diagnose.

Hoe wordt de diagnose gesteld bij halsslagaderziekte?

Naast een volledige anamnese en lichamelijk onderzoek kunnen de diagnostische procedures voor halsslagaderziekte een of meer van de volgende procedures, of een combinatie daarvan, omvatten:

Auscultatie (luisteren naar) van de halsslagaderen. Plaatsing van een stethoscoop over de halsslagader om te luisteren naar een bepaald geluid dat ruis wordt genoemd (spreek uit als brew-ee). Een ruis is een abnormaal geluid dat wordt geproduceerd door bloed dat door een vernauwde slagader stroomt. Een ruis wordt over het algemeen beschouwd als een teken van een atherosclerotische slagader; een slagader kan echter ook ziek zijn zonder dit geluid te produceren.
Duplex-scan van de halsslagader. Een soort vasculair ultrasoon onderzoek dat wordt uitgevoerd om de bloedstroom van de halsslagaders te beoordelen. Een duplex-scan van de halsslagader is een niet-invasieve procedure (de huid wordt niet doorboord). Een sonde, een transducer genaamd, zendt ultrasone geluidsgolven uit met een frequentie die te hoog is om te worden gehoord. Wanneer de transducer (als een microfoon) op bepaalde plaatsen en onder bepaalde hoeken op de halsslagaders wordt geplaatst, verplaatsen de ultrasone geluidsgolven zich door de huid en andere lichaamsweefsels naar de bloedvaten, waar de golven weerkaatsen tegen de bloedcellen. De transducer vangt de weerkaatste golven op en zendt ze naar een versterker, die de ultrasone geluidsgolven hoorbaar maakt. Afwezigheid of zwakker worden van deze geluiden kan wijzen op een belemmering van de bloedstroom.
Magnetische resonantiebeeldvorming (MRI). Een diagnostische procedure waarbij gebruik wordt gemaakt van een combinatie van grote magneten, radiofrequenties en een computer om gedetailleerde beelden van organen en structuren in het lichaam te maken. Om deze test te laten doen, ligt u in een grote buis terwijl magneten rond uw lichaam gaan. Het is erg luid. Soms wordt er contrast in uw aderen gespoten, soms niet.
Magnetische resonantie-angiografie (MRA). Een diagnostische procedure waarbij gebruik wordt gemaakt van een combinatie van magnetische resonantietechnologie (MRI) en intraveneuze (IV) contrastvloeistof om de bloedvaten zichtbaar te maken. Contrastvloeistof zorgt ervoor dat bloedvaten ondoorzichtig lijken op het MRI-beeld, waardoor de arts de bloedvaten die worden beoordeeld, kan zien.
Computatietomografiescan (ook CT- of CAT-scan genoemd). Een procedure voor diagnostische beeldvorming waarbij gebruik wordt gemaakt van een combinatie van röntgenstralen en computertechnologie om horizontale, of axiale, beelden (vaak plakken genoemd) van het lichaam te maken. Een CT-scan toont gedetailleerde beelden van elk deel van het lichaam, inclusief de botten, spieren, vetweefsel en organen. CT-scans zijn gedetailleerder dan algemene röntgenstralen. Net als een MRI wordt een CT-scan soms met en soms zonder contrastinjectie in de aderen gemaakt.
Angiografie. Een invasieve procedure die wordt gebruikt om de mate van verstopping of vernauwing van de halsslagaders te beoordelen door röntgenbeelden te maken terwijl een contrastvloeistof wordt ingespoten. De contrastvloeistof helpt om de vorm en de stroming van het bloed door de slagaders zichtbaar te maken terwijl röntgenbeelden worden gemaakt.

Behandeling voor halsslagaderziekte

Specifieke behandeling voor halsslagaderziekte zal door uw arts worden bepaald op basis van:

Uw leeftijd, algemene gezondheid en medische voorgeschiedenis
Extensie van de ziekte
Uw tekenen en symptomen
Uw tolerantie voor specifieke medicatie, procedures, of therapieën
Verwachtingen voor het verloop van de ziekte
Uw mening of voorkeur

Carotis-slagaderziekte (asymptomatisch of symptomatisch) waarbij de vernauwing van de halsslagader minder dan 50% bedraagt, wordt meestal medisch behandeld. Asymptomatische aandoeningen met een vernauwing van minder dan 70% kunnen ook medisch worden behandeld, afhankelijk van de individuele situatie.

Medische behandeling van halsslagaderaandoeningen kan het volgende omvatten:

Aanpassing van risicofactoren. Risicofactoren die kunnen worden aangepast, zijn onder meer roken, een verhoogd cholesterolgehalte, een verhoogd bloedglucosegehalte, te weinig lichaamsbeweging, slechte eetgewoonten en een verhoogde bloeddruk.
Medicatie. Medicijnen die kunnen worden gebruikt om halsslagaderaandoeningen te behandelen zijn onder meer:
- Antiplateletmedicijnen. Medicijnen die het vermogen van bloedplaatjes om samen te klonteren en stolsels te veroorzaken, verminderen. Aspirine, clopidogrel en dipyridamole zijn voorbeelden van anti-plaatjesmedicijnen.
- Antihyperlipidemica. Geneesmiddelen die worden gebruikt om de lipiden (vetten) in het bloed, met name cholesterol, te verlagen. Statines behoren tot de groep antihyperlipidemische geneesmiddelen en omvatten onder meer simvastatine, atorvastatine en pravastatine. Uit onderzoek is gebleken dat bepaalde statines de dikte van de wand van de halsslagader kunnen verminderen en de omvang van het lumen (de opening) van de slagader kunnen vergroten.
- Antihypertensiva. Medicijnen die worden gebruikt om de bloeddruk te verlagen. Er zijn verschillende groepen geneesmiddelen die op verschillende manieren werken om de bloeddruk te verlagen.

Bij mensen met een vernauwing van de halsslagader van meer dan 50% tot 69% kan een agressievere behandeling worden aanbevolen, vooral bij mensen met symptomen. Chirurgische behandeling verlaagt het risico op een beroerte na symptomen zoals een TIA of een lichte beroerte, vooral bij mensen met een occlusie (verstopping) van meer dan 70% die goede kandidaten zijn voor een operatie.

De chirurgische behandeling van halsslagaderaandoeningen omvat:

Carotis endarterectomie (CEA). Carotis-endarterectomie is een procedure die wordt gebruikt om plaque en stolsels uit de halsslagaders te verwijderen. Endarterectomie kan helpen een beroerte te voorkomen bij mensen met klachten bij een halsslagadervernauwing van 70% of meer.

Carotisangioplastiek met stenting (CAS). Carotisangioplastiek met stenting is een optie voor patiënten die een hoog risico lopen voor carotisendarterectomie. Dit is een minimaal invasieve procedure waarbij een zeer kleine holle buis, of katheter, vanuit een bloedvat in de lies naar de halsslagaders wordt gebracht. Zodra de katheter op zijn plaats zit, kan een ballon worden opgeblazen om de slagader te openen en wordt een stent geplaatst. Een stent is een cilindervormig buisje van dun metaalgaas dat wordt gebruikt om de slagader open te houden. Omdat er een risico op een beroerte bestaat als gevolg van stukjes plaque die tijdens de procedure afbreken, kan een apparaat worden gebruikt dat een emboliebeschermingsapparaat wordt genoemd. Een emboliebeschermingsapparaat is een filter (een soort mandje) dat op een geleidingsdraad wordt bevestigd om eventuele brokstukken op te vangen die tijdens de procedure kunnen afbreken.