Benedictus IX

Benedictus IX, oorspronkelijke naam Teofilatto, Latijn Theophylactus, (overleden 1055/56, Grottaferrata, Pauselijke Staten ), driemaal paus, van 1032 tot 1044, van april tot mei 1045, en van 1047 tot 1048. Als laatste van de pausen uit de machtige Tusculani-familie was hij berucht om het verkopen van het pausdom en het vervolgens tweemaal terugwinnen van het ambt.

De zoon van graaf Alberic van Tusculum, was de neef van twee eerdere pausen, Benedictus VIII en Johannes XIX. Toen hij nog jong was, werd hij in 1032 door de Tusculani tot paus benoemd en excommuniceerde hij de kerkelijke leiders die hem vijandig gezind waren. Zijn gewelddadig en losbandig gedrag zette de Romeinen aan tot opstand; hij ontvluchtte Rome, en in januari 1045 kozen zij bisschop Johannes van Sabina om hem als Sylvester III op te volgen. Maar Sylvester werd snel door Benedictus’ broers verdreven en trok zich terug in zijn oude bisdom in de Sabijnse heuvels, waarna Benedictus het pausdom verkocht aan zijn peetvader, Giovanni Graziano, een Romeinse priester, die Benedictus een pensioen aanbood. Graziano, die bekend stond als een eerlijk en vroom man, zou deze actie hebben ondernomen om de Heilige Stoel te redden van Benedictus’ schandalige gedrag; hij werd paus als Gregorius VI (mei 1045).

In het volgende jaar keerden echter zowel Benedictus als Sylvester naar Rome terug, waarbij beiden beweerden paus te zijn in plaats van Gregorius. Geen van de drie werd gunstig gestemd op het Concilie van Sutri, dat in december 1046 door Hendrik III van Duitsland werd gehouden. Sylvester werd tot valse eiser verklaard en gevangen gezet; Benedictus werd afgezet; en Gregorius werd beschuldigd van simonie, van het pausdom ontheven en vervangen door de Saksische bisschop Suidger van Bamberg als Clement II. Na de dood van Clemens (9 oktober 1047) verscheen Benedictus opnieuw in Rome en installeerde zich op 8 november. Tenslotte verdreef Bonifatius van Toscane, op 17 juli 1048, in opdracht van Hendrik, Benedictus uit Rome en verving hem door bisschop Poppo van Brixen als Damasus II. Benedictus werd nooit meer in Rome gezien. Hij wordt verondersteld te hebben geleefd tot 1055 of 1056, traditioneel als boeteling in het klooster van Grottaferrata.