Captain Cook reaches Hawaii

Op 18 januari 1778 wordt de Engelse ontdekkingsreiziger Captain James Cook de eerste Europeaan die naar de Hawaiiaanse eilanden reist als hij langs het eiland Oahu vaart. Twee dagen later landt hij bij Waimea op het eiland Kauai en noemt de eilandengroep de Sandwich Eilanden, ter ere van John Montague, de graaf van Sandwich en een van zijn beschermheren.

In 1768 werd Cook, een landmeter bij de Royal Navy, benoemd tot luitenant ter zee aan boord van de H.M.S. Endeavor en leidde een expeditie die wetenschappers naar Tahiti bracht om de koers van de planeet Venus in kaart te brengen. In 1771 keerde hij terug naar Engeland, nadat hij de kust van Nieuw-Zeeland en Australië had verkend en de wereld had rondgereisd. Vanaf 1772 voerde hij het bevel over een grote missie naar de Stille Zuidzee en in de volgende drie jaar verkende hij de Antarctische regio, bracht hij de Nieuwe Hebriden in kaart en ontdekte hij Nieuw Caledonië. In 1776 vertrok hij weer uit Engeland als commandant van de H.M.S. Resolution en Discovery en in 1778 bracht hij zijn eerste bezoek aan de Hawaiiaanse eilanden.

Cook en zijn bemanning werden verwelkomd door de Hawaiianen, die gefascineerd waren door de schepen van de Europeanen en hun gebruik van ijzer. Cook bevoorraadde zijn schepen door het metaal te verhandelen, en zijn zeelieden ruilden ijzeren spijkers voor seks. De schepen maakten vervolgens een korte stop op Ni’ihau en voeren naar het noorden om te zoeken naar het westelijke einde van een noordwestelijke doorgang van de Noord-Atlantische Oceaan naar de Stille Oceaan. Bijna een jaar later keerden de twee schepen van Cook terug naar de Hawaiiaanse eilanden en vonden een veilige haven in Hawaii’s Kealakekua Bay.

Het vermoeden bestaat dat de Hawaiianen een religieuze betekenis hechtten aan het eerste verblijf van de Europeanen op hun eilanden. Bij het tweede bezoek van Cook was van dit verschijnsel geen sprake. Kealakekua Bay werd beschouwd als de heilige haven van Lono, de vruchtbaarheidsgod van de Hawaiianen, en op het moment van Cooks aankomst was de plaatselijke bevolking bezig met een festival gewijd aan Lono. Cook en zijn landgenoten werden als goden onthaald en maakten de volgende maand gebruik van de goede wil van de Hawaiianen. Na de dood van een van de bemanningsleden, waardoor de Europeanen als gewone stervelingen werden ontmaskerd, kwamen de verhoudingen onder druk te staan. Op 4 februari 1779 vertrokken de Britse schepen uit de baai van Kealakekua, maar de ruwe zee beschadigde de voormast van de Resolution en na slechts een week op zee was de expeditie gedwongen naar Hawaii terug te keren.

De Hawaiianen begroetten Cook en zijn mannen door met stenen te gooien; vervolgens stalen zij een klein kotterbootje van de Discovery. De onderhandelingen met koning Kalaniopuu over de teruggave van de kotter liepen stuk nadat een minder belangrijk Hawaiiaans opperhoofd was doodgeschoten en een menigte Hawaiianen op Cook’s groep afstormde. De kapitein en zijn mannen vuurden op de woedende Hawaiianen, maar ze werden al snel overmeesterd en slechts enkelen slaagden erin te ontsnappen naar de veiligheid van de Resolution. Kapitein Cook zelf werd door de menigte gedood. Enkele dagen later namen de Engelsen wraak door met hun kanonnen en musketten op de kust te vuren, waarbij ongeveer 30 Hawaiianen werden gedood. De Resolution en de Discovery keerden uiteindelijk terug naar Engeland.