Crazy Talk: Wat is OCD en hoe verschilt het van gegeneraliseerde angst?

Dit is Crazy Talk: Een adviescolumn voor eerlijke, ongegeneerde gesprekken over geestelijke gezondheid met advocaat Sam Dylan Finch. Hoewel hij geen gediplomeerd therapeut is, heeft hij een leven lang ervaring met obsessieve-compulsieve stoornis (OCD). Vragen? Laat het ons weten en misschien komt u aan bod: [email protected]

Hoi Sam, het grootste deel van mijn leven heb ik geworsteld met een vorm van angst. Op verschillende momenten ben ik gediagnosticeerd met obsessief-compulsieve stoornis (OCD) en gegeneraliseerde angststoornis (GAD). Maar ik begrijp het verschil niet echt. Hoe verschillen ze van elkaar en is het mogelijk ze allebei te hebben?

Deze vraag is (zoals de jeugd zegt) “extremely my sh*t.”

Als iemand bij wie meerdere keren een verkeerde diagnose is gesteld voordat ik met een gerust hart kon zeggen: “Ik leef met een dwangneurose,” ben ik maar al te bekend met het proberen te ontcijferen van de nuances van een obsessieve-compulsieve stoornis.

Hoewel het allebei angststoornissen zijn, verschillen een gegeneraliseerde angststoornis (GAD) en een dwangneurose op een aantal behoorlijk belangrijke manieren van elkaar. Ze verschillen namelijk op de volgende drie gebieden:

• de inhoud van je angst
• de “kleverigheid” van je gedachten
• of er al dan niet rituelen en dwanghandelingen bij betrokken zijn

Laten we beginnen met het belangrijkste verschil: Specifiek wat je angstig maakt

Bij OCD zijn onze angsten grotendeels irrationeel. De meeste angsten zijn dat ook, maar bij OCD zijn ze in vergelijking daarmee wat meer “out there”.

We obsederen over onwaarschijnlijke, heel specifieke, en zelfs bizarre dingen. Krijg ik een zeldzame ziekte door dit aan te raken? Wat als deze gewelddadige gedachte betekent dat ik iemand zal doden? Wat als ik verliefd word op mijn psychiater?

Ik sprak met Tom Corboy, gediplomeerd psychotherapeut en directeur van het OCD Center of Los Angeles – dus eigenlijk de expert bij uitstek op dit gebied – die benadrukte dat voor iemand met OCD “dit niet zomaar willekeurige, voorbijgaande gedachten zijn, maar eerder herhaalde gedachten die veel leed veroorzaken, juist omdat de gedachten in strijd zijn met het ware zelf van de lijder.”

En dat is een belangrijk punt. Bij OCD komen de angsten niet overeen met hoe iemand over zichzelf denkt.

Denk aan OCD als een samenzweringstheoreticus: de uitkomst of conclusie is bijna onmogelijk of nogal bizar. Als voorvechter van geestelijke gezondheid heb ik bijvoorbeeld obsessies gehad over het “verzinnen” van mijn geestesziekten, omdat ik bang was dat ik mijn carrière had gebouwd op een leugen waarvan ik me niet eens bewust was dat ik die vertelde.

Ik wist logischerwijs dat dit nergens op sloeg. Maar mijn hersenen bleven eraan vasthouden, waardoor ik in een staat van paniek belandde die mijn leven belemmerde.

OCD grijpt vaak terug op enkele van onze diepste angsten. In mijn geval was dat liegen tegen mensen om wie ik geef (mijn lezers) en hen manipuleren zonder dat ik dat wilde.

Deze dissonantie (veroorzaakt door opdringerige gedachten, die ik in een eerdere column over Crazy Talk heb besproken) is een groot deel van wat deze stoornis zo pijnlijk maakt. In veel opzichten is het echt een wakkere nachtmerrie.

Generaliseerde angst, aan de andere kant, heeft de neiging om over echte wereldzorgen te gaan. Zal ik zakken voor deze test? Krijg ik deze baan? Is mijn vriend boos op me?

GAD neemt de dingen die er in je leven gebeuren en herinnert je graag aan het slechtst mogelijke scenario van hoe het zou kunnen aflopen, waardoor je je buitensporig en slopend zorgen maakt.

Het is de oorspronkelijke smaak van angst, maar dan agressief opgehitst.

Anecdotisch merken veel mensen op dat een ander verschil tussen GAD en OCD is hoe “kleverig” hun angst is

Mensen met GAD hebben de neiging om in de loop van de dag van de ene angst naar de andere te springen (of hebben een algemeen gevoel van overweldigd zijn), terwijl iemand met OCD eerder geobsedeerd zal zijn door een bepaalde angst (of een paar daarvan) en daar buitensporig veel aandacht aan zal besteden.

Ik zou niet over zomaar iets ongerust worden – althans niet op een disfunctionele manier. Maar ik kan urenlang gefixeerd raken op een mentale fidget spinner, en er op zo’n manier geobsedeerd over raken dat het voor alle anderen willekeurig of belachelijk klinkt.

In andere woorden: GAD kan hectischer aanvoelen, terwijl OCD kan aanvoelen alsof je in een spiraal terechtkomt en door het afvoerputje wordt gezogen.

Het grote verschil komt echter neer op het al dan niet aanwezig zijn van dwanghandelingen

Compulsies kunnen zichtbaar of mentaal zijn, maar het belangrijkste is dat ze aanwezig zijn bij OCD – niet bij GAD.

Er zijn evenveel dwanghandelingen als er mensen met OCD zijn – het belangrijkste kenmerk ervan is dat het gedragingen zijn die, hoewel bedoeld om zichzelf te kalmeren en de twijfel te verlichten, de cyclus van obsessies juist verder aanwakkeren.

Voorbeelden van dwanghandelingen

• Zichtbaar: op hout kloppen, je handen wassen, het fornuis controleren, een bepaald ding wel of niet aanraken
• Mentaal: stappen tellen, gesprekken in je hoofd naspelen, speciale woorden of zinnen herhalen, zelfs proberen slechte gedachten te “neutraliseren” met goede gedachten
• De lijst gaat maar door! Bekijk de lijst met OCD-tests van het OCD Center of Los Angeles voor meer informatie.

Dit roept de vraag op: Als het uiteindelijk allebei angststoornissen zijn, doen deze verschillen er dan echt toe?

Als het om de behandeling gaat, ja, dat doen ze. Want een behandeling die iemand met GAD helpt, is misschien niet zo effectief voor iemand met OCD, en dat maakt het stellen van de juiste diagnose erg belangrijk.

Als voorbeeld: stel je voor dat je twee mensen hebt – een met GAD en een met OCD – die allebei angst hebben voor hun relatie en of ze wel of niet een goede partner zijn.

Typisch wordt mensen met GAD verteld dat ze zich moeten richten op het uitdagen van gedachten die angst oproepen (Corboy noemt dit cognitieve herstructurering, een vorm van CGT). Dat betekent dat ze moeten werken aan het uitdagen van hun gedachten om zich hopelijk te realiseren op welke manieren ze een goede partner zijn, en hoe ze op die sterke punten kunnen voortbouwen.

Maar als je deze aanpak zou toepassen op iemand met OCD, zou die dwangmatig kunnen beginnen te vragen om herhaalde bevestiging dat hij een goede partner is. In dat geval kan een cliënt zich dwangmatig gaan richten op het minder reactief worden op het idee dat hij misschien geen goede partner is en leren leven met de twijfel.

In plaats daarvan hebben mensen met OCD een andere aanpak nodig om hen te helpen met hun dwangneuroses.

Corboy legt uit dat de meest effectieve behandeling voor OCD exposure and response prevention (ERP) wordt genoemd. Dit is herhaalde blootstelling aan angstige gedachten en situaties in een poging de cliënt te desensibiliseren, met als uiteindelijk resultaat verminderde angst en frequentie van de gedachten en dwanghandelingen (of anders gezegd, “verveeld” raken van de obsessie zelf).

Dit is waarom het onderscheid een cruciaal onderdeel wordt van beter worden. Deze stoornissen lijken misschien op elkaar, maar genezing vereist een andere aanpak.

Ultiem, alleen een ervaren clinicus kan het onderscheid maken tussen deze stoornissen

Zoek er een die bij voorkeur gespecialiseerd is in OCD om te helpen.

Mijn ervaring is dat veel clinici alleen op de hoogte zijn van de stereotiepe verschijnselen van OCD, en als zodanig wordt het nogal eens verkeerd gediagnosticeerd. (Ook vermeldenswaard, dat sommige mensen hebben BEIDE stoornissen, of ze hebben een, maar met een aantal trekken van de andere! In dit geval kan een clinicus die de ins en outs van OCD kent, je helpen meer nuance aan te brengen in je behandelplan.)

In feite heb ik zes jaar lang de verkeerde diagnose bipolaire stoornis gehad, en zelfs borderline persoonlijkheidsstoornis. De trieste waarheid is dat OCD nog steeds op grote schaal verkeerd wordt begrepen, zelfs in de medische gemeenschap.

Dit is ook de reden waarom ik mensen zo vaak doorverwijs (voor leesmateriaal en hulp bij het stellen van een diagnose) naar het OCD Center of Los Angeles. Een aandoening die zo lastig is, vraagt om doordachte bronnen die de talloze manieren weerspiegelen waarop mensen deze aandoening ervaren. (Oh, en koop dit boek. Serieus. Het is de meest definitieve en uitgebreide bron die er is.)

Samenvattend is dit mijn beste advies: Doe je huiswerk en onderzoek zo grondig mogelijk. En als het voelt alsof OCD een waarschijnlijke diagnose is, zoek dan een professional (indien mogelijk) die een stevige greep heeft op wat deze stoornis is.

Je hebt het.

Sam

Sam Dylan Finch is een vooraanstaand pleitbezorger voor LGBTQ+ geestelijke gezondheid, die internationale erkenning heeft gekregen voor zijn blog, Let’s Queer Things Up!, dat voor het eerst viral ging in 2014. Als journalist en mediastrateeg heeft Sam veel gepubliceerd over onderwerpen als geestelijke gezondheid, transgenderidentiteit, handicap, politiek en recht, en nog veel meer. Met zijn gecombineerde expertise in volksgezondheid en digitale media, werkt Sam momenteel als sociaal redacteur bij Healthline.