De Soorten Regenwolken

Er zijn vele soorten regenwolken, waaronder de drie meest voorkomende soorten: stratus, cirrus en cumulus. Van daaruit kun je variaties van regenwolken krijgen zoals stratocumulus, nimbostratus, en cirrostratus en meer.

Wolken zijn aantoonbaar het meest waargenomen weergebeuren. Mensen kijken naar wolken om een idee te krijgen of het al dan niet zal regenen tijdens hun ochtendwandeling of middagpicknick. Toch zijn er veel verschillende soorten regenwolken. Welke soorten wolken brengen regen? En hoe worden deze wolken gevormd? Laten we eens in detail kijken naar de verschillende formaties van regenwolken en de verschillende soorten wolken waar je op moet letten als je nieuwsgierig bent naar de mogelijkheid van regen.

De classificatie van wolken

Voordat we het hebben over de verschillende soorten wolken is het nuttig om de basis te leggen en te bespreken hoe wolken worden geclassificeerd. De verschillende termen die meteorologen gebruiken om wolken in te delen zijn gebaseerd op een combinatie van het uiterlijk van de wolken en de hoogte van de wolken. Tot de wolken die op lage niveaus worden aangetroffen, behoren cumuluswolken, stratocumuluswolken en stratuswolken. Wolken op middelbare hoogte zijn vergelijkbaar met stratus- en cumuluswolken, maar zij hebben het voorvoegsel “alt” ervoor staan, waardoor zij altocumulus- of altostratuswolken zijn. De wolken op de grootste hoogten zien er meestal piekerig uit en hebben het voorvoegsel “cirro”, waardoor ze cirrocumulus-, cirrus- en cirrostratuswolken worden genoemd.

Hoe vormen wolken zich?

Alle wolken, ondanks hun verschillende vormen en afmetingen, zijn gemaakt van gecondenseerd water of ijs. Wolken ontstaan wanneer warme lucht uitzet en opstijgt. Naarmate de lucht hoger en hoger komt, begint deze af te koelen, waardoor de watermoleculen, of waterdamp, sneller klonters vormen dan de thermische energie van de waterdamp ze van elkaar scheurt. De waterdamp condenseert samen en vormt ijskristallen of wolkendruppels. Convectie is de naam voor dit proces en convectieve wolken ontstaan uit warme luchtkolommen.

“Zware harten, zoals zware wolken in de lucht, worden het best verlicht door het laten van een beetje water.” – Christopher Morley

Nadat de druppels of ijskristallen zijn gevormd en er een wolk is ontstaan, kunnen ze groeien of krimpen. Als de druppels krimpen omdat de lucht warmer wordt, zullen ze verdampen en weer in waterdamp veranderen, maar als ze zich aan elkaar blijven hechten en groeien, zullen ze uiteindelijk zwaar genoeg worden om als neerslag – regen of sneeuw – uit de lucht te vallen. Ongeveer de helft van de wolken zal in neerslagsystemen veranderen, en de andere helft zal weer verdampen.

Wat zijn Nimbuswolken?

“Nimbus” komt van een Latijnse term die vertaalt naar “regenstorm”. Nimbuswolken zijn wolken die neerslag brengen, en zij verschijnen gewoonlijk aan de hemel als donkergrijs. De grijze kleur komt van het feit dat zij dicht en diep zijn, wat veel van het zonlicht verhindert er doorheen te filteren. Nimbus wolken kunnen ook regen, sneeuw, of hagel brengen. Het achtervoegsel “nimbus” of het voorvoegsel “nimbo” wordt gebruikt om te verwijzen naar twee verschillende soorten regenwolken, cumulonimbus, en nimbostratus. Hoewel deze twee vormen van wolken gewoonlijk regenwolken worden genoemd, kan regen ook uit andere soorten wolken komen, zij het minder vaak.

Nimbuswolken en de daarmee gepaard gaande neerslag kunnen zich op verschillende manieren vormen. Regenwolken kunnen zowel frontaal als orografisch van aard zijn. Frontale neerslag ontstaat wanneer vochtige lucht in een gebied van droge lucht wordt gebracht door een lagedrukgebeurtenis of een front. De neerslag die door fronten wordt veroorzaakt, is gewoonlijk over een groot gebied verspreid en is minder hevig dan orografische neerslag. Orografische neerslag ontstaat wanneer luchtkolommen worden gedwongen te stijgen door barrières in het landschap, zoals bergketens.

Cumulonimbuswolken

Als de atmosferische omstandigheden onstabiel genoeg zijn, vormen zich niet alleen veel wolken, maar kunnen cumuluswolken ook een aanzienlijke verticale groei doormaken, wat tot neerslag leidt. Cumulus congestus, ook bekend als torenhoge cumulus, zijn cumuluswolken die zwaar zijn geworden met watermoleculen en vaak regen brengen. Als cumuluswolken kunnen blijven groeien, kunnen ze uitgroeien tot cumulonimbuswolken, die meestal worden geassocieerd met intensere regens en onweersbuien.

“In elk leven moet wat regen vallen.” – Henry Wadsworth Longfellow

Cumulonimbuswolken worden vaak “donderkoppen” genoemd, en de grootte van de wolken versterkt de elektrische interacties tussen de grond en de wolken, waardoor bliksem en donder ontstaan. Donderkoppen worden vaak “aambeeldwolken” genoemd omdat ze vaak de vorm van een aambeeld hebben, met een donkere, brede basis laag bij de grond en een uitrekkende wolkenkop die er plat uitziet aan de bovenkant. De basis van onweerskoppen kan vaak slechts 1000 voet van de grond zijn, maar de top van onweerskoppen kan tot 50.000 voet in de lucht reiken. Vanwege de atmosferische instabiliteit die cumulonimbus wolken creëert, komen onweerskoppen vaak aan met een hoge intensiteit van wind en krachtige, onvoorspelbare trekkrachten. Deze cumulonimbuswolken en de daarmee gepaard gaande weersystemen kunnen vaak aanleiding geven tot schadelijke hagel, supercell stormen, intense windschering, en tornado’s.

De luchtdeeltjes in de wolken bewegen met hoge snelheden langs elkaar heen, waardoor elektrische ladingen ontstaan. De elektrische ladingen moeten zich op de een of andere manier ontladen, en dat is wat bliksem doet ontstaan. Bliksem kan ontstaan binnen een wolk, tussen wolken, of van wolk tot grond. Donder ontstaat wanneer de bliksem inslaat, door de plotselinge toename van temperatuur en druk, waardoor de lucht samentrekt. Als de lucht snel weer naar buiten uitzet, ontstaat er een enorm krakend geluid en de galm van dit geluid horen we als donder.

Een onweersbui begint te verdwijnen als de neerwaartse stromingen binnen de wolk uiteindelijk sterker worden dan de opwaartse stromingen. De vochtige, warme lucht kan niet meer opstijgen, zodat de waterdruppels in de wolk ophouden zich te vormen. De regen begint lichter te worden naarmate de wolk in de atmosfeer verdwijnt, wat van onder naar boven gebeurt.

Nimbostratuswolken

“Zonneschijn is heerlijk, regen is verfrissend, wind zet ons schrap, sneeuw is opwindend; slecht weer bestaat eigenlijk niet, alleen verschillende soorten goed weer.” – John Ruskin

Nimbostratuswolken zijn een ander type wolk dat vaak regen brengt. Als je naar de hemel kijkt en er is niets dan een gelijkmatige, grijze, lage laag wolken, dan kijk je waarschijnlijk naar nimbostratuswolken. Nimbostratuswolken zijn dik van water en blokkeren het zonlicht, en zij vormen zich op lage of middelbare hoogte. Terwijl cumulonimbuswolken gewoonlijk kortstondige maar intense stormen brengen, brengen nimbostratuswolken gewoonlijk minder intense regen die uren of langer kan aanhouden. Nimbostratus wolken hebben gewoonlijk een wolkenbasis van ongeveer 6500 voet, wat betekent dat er meestal waterdruppels in zitten, geen ijskristallen. Hoewel, als de omgevingstemperaturen laag genoeg zijn kan er sneeuw of ijs vallen.