De Top 10 Bijbelvertalingen

Minimaal één keer per maand heb ik een gesprek met iemand over Bijbelvertalingen. Wat is het verschil? Maakt het wat uit? Wat moet ik lezen? Het korte antwoord is: het doet er niet echt toe, de kans is groot dat je goed zit wat je ook kiest. Maar als dat niet goed genoeg voor je is, zijn er verschillende factoren die je in overweging moet nemen, zoals hoe oud de vertaling is, uit welke bronnen ze is samengesteld, en hoe letterlijk (formeel) of los (functioneel) je je Bijbel wilt hebben. Wat u ook zoekt in een Bijbelvertaling, de kans is groot dat er een versie is die bij u past.

Hieronder heb ik een aantal van mijn favoriete Bijbelvertalingen opgesomd – en ook een aantal die de knip niet hebben gehaald. Hoewel ik de achtergrond van elke vertaling of de gender-inclusiviteit in overweging neem, weeg ik het zwaarst hoe de vertaling omgaat met de formele/functionele balans, de elegantie, en de waarde van de bronnen waaruit zij werkt. Ik heb ook voor elke vertaling een citaat van Johannes 3:16 bijgevoegd, zodat u de verschillende nuances van elke versie kunt zien. Omdat dit vers zo bekend is, proberen vertalers het vaak zo dicht mogelijk te laten klinken bij wat wij kennen. Om die reden is het meestal slim om een minder populair vers te bekijken om de echte verschillen te zien.

10. New Living Translation (NLT) – Ik heb weinig stimulans om de NLT te gebruiken, maar als een het wordt steeds populairder en de vertaling is vrij solide van wat ik kan vertellen. Oorspronkelijk gepubliceerd in ’96 als een herziening van een minder populaire versie, is het sindsdien herzien in 2007. Het werkt op leesniveau en is relatief functioneel – dat wil zeggen, het is ontworpen om meer op modern taalgebruik te lijken dan op de Griekse tekst. Ik vind de NLT prettig vanwege de makkelijk leesbare stijl zonder noemenswaardig verlies van de oorspronkelijke taal.

Omdat God de wereld zo liefhad dat hij zijn enige Zoon heeft gegeven, opdat iedereen die in hem gelooft niet verloren gaat, maar eeuwig leven heeft.

9. Common English Bible (CEB) – De CEB, die in 2011 is uitgebracht, is ook ontworpen om gemakkelijk leesbaar te zijn en door een verscheidenheid aan kerkgenootschappen te worden gebruikt. Het vertaalcomité werkte rond de Dale-Chall leesbaarheidsformule om een weergave van de Bijbel te produceren op hetzelfde leesniveau als een krant van USA Today. Net als de NLT probeert deze versie geslachtsneutrale taal te gebruiken waar dat van toepassing is.

Want God had de wereld zo lief dat hij zijn enige Zoon heeft gegeven, zodat iedereen die in hem gelooft niet verloren gaat, maar eeuwig leven heeft.

8. New American Standard Bible (NASB) – Een derde van mijn leven of meer heb ik doorgebracht met het gebruik van de NASB; het is een van de vertalingen waar ik het meest vertrouwd mee ben. Oorspronkelijk gepubliceerd in 1971 en herzien in ’95, wordt het beschouwd als een van de meer letterlijke vertalingen en ook als moeilijk te lezen (werkend op een niveau). Het strikte vasthouden aan “grammaticale correctheid” maakt de tekst houterig, en de banden met de Southern Baptist theologie zijn merkbaar in verspreide verzen. Toch biedt de NASB een nauwkeurig onderzoek van de tekst voor wie de oude talen liever vermijdt en dus een uitstekende studieoptie.

Omdat God de wereld zo lief heeft gehad, dat Hij zijn eniggeboren Zoon heeft gegeven, opdat iedereen die in Hem gelooft niet verloren gaat, maar eeuwig leven heeft.

7. Nieuwe Engelse Vertaling (NET) – Deze online Bijbel is ontworpen om gratis en toegankelijk te zijn voor iedereen; het is ook een van de meer recent bijgewerkte versies met een revisie in 2017. De NET Bijbel is het meest opmerkelijk voor zijn aanpak van de formele/functionele balans door het weergeven van een redelijk leesbare tekst samen met overvloedige voetnoten voor diepgaande en letterlijke vertalingen.

Omdat dit de manier is waarop God de wereld heeft liefgehad: Hij gaf zijn enige Zoon, zodat iedereen die in hem gelooft niet verloren zal gaan, maar eeuwig leven zal hebben.

6. New Jewish Publication Society of America Version (NJPS) – Deze vertaling is volledig gemaakt door Joodse geleerden, die proberen de Joodse theologie in de tekst zo goed mogelijk naar voren te brengen zonder Christelijke boventonen – hoewel ze bijzonder streng zijn in hun vertalingen van de Torah. Zoals je misschien al vermoedt, bevat deze versie niet het Nieuwe Testament, dus heb ik een ander populair vers voor je opgenomen:

Toen God de hemel en de aarde begon te scheppen – de aarde was ongevormd en ledig, met duisternis over het oppervlak van de diepte en een wind van God die over het water blies – zei God: “Laat er licht zijn”; en er was licht.

5. New International Version (NIV) – Ik heb een haat-liefde verhouding met deze populairste van de moderne vertalingen. Zoals velen van mijn leeftijd, ben ik opgegroeid met deze vertaling, en het is waarschijnlijk de vertaling die ik het vaakst zie in de kerk of andere instellingen. En daar is een goede reden voor: meer dan enige andere komt deze vertaling het dichtst bij de perfecte balans tussen formaliteit en functionaliteit, tussen het naleven van de heilige tekst en de leesbaarheid voor ons vandaag. Het doet dit door te werken vanuit de beste Griekse en Hebreeuwse teksten, door gebruik te maken van de bekwaamheid van uitstekende geleerden uit verschillende denominaties, en door een echte strategie te hanteren om het woord voor moderne ogen te brengen. Echter, in verschillende opzichten heeft de NIV (of Zondervan, haar uitgever) gestruikeld sinds haar opkomst met de 1984 versie (waar velen van ons mee opgroeiden en nog oude exemplaren van hebben). Ik denk dat het duidelijkste voorbeeld hiervan is hoe de 2011 versie (degene die nu het meest beschikbaar is) zijn elegantie en idiomatische stijl heeft verloren in een streven naar – ik weet het niet zeker – misschien de schijn van meer wetenschappelijk te zijn. Dit is niet zo duidelijk bij het lezen van Johannes 3:16, om redenen die hierboven zijn genoemd, dus lees in plaats daarvan een voorbeeld uit een van mijn favoriete passages en vertel me welke beter klinkt: Phil. 2:5-7 in de tekst van 1984 of in de tekst van 2011.

Want God had de wereld zo lief dat hij zijn enige Zoon heeft gegeven, opdat iedereen die in hem gelooft niet verloren gaat, maar eeuwig leven heeft.

4. Christian Standard Bible (CSB) – Dit is een aanzienlijk minder populaire versie dan sommige op deze lijst, maar heeft de potentie om de komende jaren te groeien. Het is een 2017-revisie van de Holman Standard Bible (die bijna de lijst haalde) en werd eigenlijk samengesteld om de nieuwste bijbelstudies weer te geven en enkele stilistische tekortkomingen van de vorige versie te verhelpen. Het doet een vergelijkbaar werk als de NIV in het vinden van de formele/functionele balans (wat de versie zelf “optimale gelijkwaardigheid” noemt) met behoud van een niveau van zeggingskracht in de tekst.

Omdat God de wereld op deze wijze heeft liefgehad: Hij gaf zijn enige zoon, opdat iedereen die in hem gelooft niet verloren gaat, maar eeuwig leven heeft.

3. King James Version (KJV) – U kent de King James. Misschien noem je het de geautoriseerde versie, maar je kent het. Het is oud, en het gebruikt een minder dan optimale tekstuele basis voor zijn vertaling, maar het is mooi en nostalgisch en vrij y het belangrijkste stuk literatuur in de Engelse taal.

Want alzo lief heeft God de wereld gehad, dat Hij Zijn eniggeboren Zoon gegeven heeft, opdat een ieder, die in Hem gelooft, niet verloren ga, maar eeuwig leven hebbe.

2. New Revised Standard Version (NRSV) – De NRSV is de bijbel bij uitstek voor de meeste geleerden, met name voor hen die geïnteresseerd zijn in het Oude Testament. Het werd vertaald door een echt interkerkelijk comité (inclusief Joden en Katholieken en Orthodoxe Christenen) en ontworpen om gebruikt te worden voor zowel studie als liturgie. Het klinkt niet altijd als de meest traditionele tekst, maar dat is waarschijnlijk omdat het probeert het idioom en de bedoeling van de oorspronkelijke auteurs weer te geven. Ook deze vertaling maakt waar mogelijk gebruik van sekseneutrale taal.

Want God had de wereld zo lief dat hij zijn enige Zoon heeft gegeven, opdat iedereen die in hem gelooft niet verloren gaat, maar eeuwig leven heeft.

1. English Standard Version (ESV) – Is dit een anticlimatische winnaar? Een paar jaar geleden werd de ESV beschouwd als nieuw en cool omdat het langzaam de NIV verdrong in populariteit. Nu zijn de mensen er meer aan gewend, en dat is een goede zaak. De ESV wordt beschouwd als een van de meer letterlijke vertalingen op deze lijst, maar het slaagt erin die prestatie te leveren zonder in te boeten aan leesbaarheid of schoonheid. Door een elegante vertaling en een bekwame woordkeuze slaagt de ESV erin om de oorspronkelijke bedoeling van de auteurs over te brengen en toch een volledige en mooie vertaling van de Schrift te produceren.

Want God had de wereld zo lief dat hij zijn enige Zoon heeft gegeven, opdat iedereen die in hem gelooft niet verloren gaat, maar eeuwig leven heeft.

Een paar andere opmerkingen voor de nieuwsgierigen:

• Amplified Bible (AMP) – Het idee om elke nuance van de taal in de vertaling op te nemen is netjes, maar de uitvoering is niet alleen een beetje bevooroordeeld, maar ook nogal slecht. Ik ben niet zeker van de 2015 update, maar het origineel werkt niet van de beste bron.
• Contemporary English Version (CEV) – Het doel om een gemakkelijk te lezen vertaling te zijn is goed, maar het brengt niet veel anders naar de tafel.
• Good News Bible () – Nogmaals, het doel is om leesbaar te zijn voor kinderen of mensen die nieuw zijn in het Engels, maar het is een beetje gedateerd.
• Gods Woord (GW) – Ik was enthousiast toen ik voor het eerst de aanpak van deze vertaling las: de stijl van de oorspronkelijke tekst evenaren, wat betekent dat waar het Grieks moeilijk was (bijv. Hebreeën) de vertaling op een hoger leesniveau zou zijn, en waar het gemakkelijker was (bijv. Johannes), zou het eenvoudiger zijn. Bij nader onderzoek blijkt GW meer verwant te zijn met de andere gemakkelijk te lezen versies. Als je echter geïnteresseerd bent in dit soort aanpak, kijk dan eens naar David Bentley Hart’s The New Testament: A Translation (2017) – die is veel beter.
• Holman Christian Standard Bible (HCSB) – Dit is een goede Bijbel, zo niet een beetje conservatief naar mijn smaak, maar de herziening ervan, de CSB hierboven genoemd, is beter.
• The Message (MSG) – Dit is een commentaar, geen Bijbel.
• New Jerusalem Bible (NJB) – Als je katholieke theologie wilt en OK bent met ondermaatse bronnen, dan is deze niet slecht. Als bonus was J. R. R. Tolkien betrokken bij de samenstelling van de originele versie.
• New King James Version (NKJV) – Dit is een van mijn minst favoriete vertalingen, omdat het ervoor kiest om zijn tekst te baseren op een minder-dan-stellaire tekstuele traditie, ondanks de beschikbaarheid van betere teksten.
• Young’s Literal Translation (YLT) – Dit is een superletterlijke vertaling, die voor sommigen waardevol kan zijn, maar je kunt waarschijnlijk een beter alternatief vinden in de NASB of ESV.

Als je geïnteresseerd bent in dit soort praktische Bijbelkennis of een aantal andere theologische onderwerpen, ga je gang en abonneer je op Religion & Story!