Degeneratieve discusziekte

Overzicht

Degeneratieve discusziekte (DDD) tast de tussenwervelschijven aan die de botten van de wervelkolom scheiden. Naarmate je ouder wordt, begint de wervelkolom tekenen van slijtage te vertonen doordat de tussenwervelschijven uitdrogen en krimpen. Deze leeftijdsgebonden veranderingen kunnen leiden tot artritis, discusherniatie of spinale stenose. Druk op het ruggenmerg en de zenuwen kan pijn veroorzaken. Fysiotherapie, zelfzorg, medicatie en ruggegraatsinjecties worden gebruikt om de symptomen te beheersen. Chirurgie kan een optie zijn als de pijn chronisch is.

Anatomie van de tussenwervelschijven

Uw wervelkolom bestaat uit een kolom van botten, wervels genoemd. Tussen elke wervel zit een schokabsorberende schijf die voorkomt dat de botten tegen elkaar wrijven. Schijven zijn ontworpen als een radiale autoband. De taaie buitenwand, de annulus genaamd, heeft kriskras verlopende vezelachtige banden, net als een loopvlak van een band. Deze banden hechten zich aan elk wervelbot. Binnenin de tussenwervelschijf bevindt zich een met gel gevuld centrum, de nucleus, zoals een autoband (Fig. 1). Meer informatie vindt u bij Anatomie van de wervelkolom.

Wat is degeneratieve tussenwervelschijfziekte?

Degeneratieve tussenwervelschijfziekte (spondylose) kan in elk deel van de wervelkolom voorkomen (cervicaal, thoracaal, lumbaal), maar komt het meest voor in de lage rug. Het is eigenlijk geen ziekte, maar eerder een aandoening waarbij uw tussenwervelschijven “degenereren” en hun flexibiliteit en hoogte verliezen om de wervelkolom te beschermen. De bloedtoevoer naar de tussenwervelschijven is beperkt, dus als ze gewond raken, kunnen ze zich niet gemakkelijk herstellen. Leeftijdsgerelateerde veranderingen aan de tussenwervelschijven zijn onder meer (afb. 2):

• Schijven drogen uit en krimpen – de schijfkern bestaat voor ongeveer 80% uit water. Naarmate je ouder wordt, verliest hij langzaam water en flexibiliteit, waardoor de annulus meer onder druk komt te staan.
• Er ontstaan kleine scheurtjes in de annulus – soms duwt de gelachtige kern door een scheur in de wand en komt in aanraking met nabijgelegen zenuwen. Dit materiaal bevat ontstekingseiwitten die de zenuwen kunnen irriteren en pijn kunnen veroorzaken. De scheurtjes tasten ook kleine zenuwen in de annulus aan en veroorzaken discogene pijn bij kleine instabiliteit van de schijf door microbewegingen. Na verloop van tijd drogen de eiwitten op en worden de schijven stijver.
• De tussenwervelschijven worden dunner – door het verlies van water worden de tussenwervelschijven dunner en begint de afstand tussen de wervels kleiner te worden. Dat is de reden waarom we korter worden naarmate we ouder worden.
• Botsporen groeien zonder dat de tussenwervelschijven de wervels uit elkaar houden, ze kunnen over elkaar schuren waardoor abnormale botgroei ontstaat.
• Overmatige beweging abnormale wrijving voegt spanning toe aan de facetgewrichten. Afgeknelde zenuwen kunnen leiden tot rug- of beenpijn (ischias).
• Het wervelkanaal vernauwt zich door de extra belasting gaan de ligamenten en facetgewrichten uitzetten (hypertrofie) omdat ze proberen te compenseren en de belasting over een groter gebied te verdelen. Deze overgroei leidt tot een vernauwing van het wervelkanaal, waardoor het ruggenmerg en de zenuwen kunnen worden samengedrukt en pijn kan ontstaan (zie spinale stenose).

Wat zijn de symptomen?

De symptomen van een degeneratieve schijf verschillen van persoon tot persoon. Veel mensen met een degeneratie hebben geen pijn, terwijl anderen zo’n intense pijn kunnen hebben dat ze worden belemmerd in hun dagelijkse activiteiten.

De pijn begint vaak op een van de volgende drie manieren:

(1) een groot letsel gevolgd door plotselinge en onverwachte pijn

(2) een onbeduidend letsel gevolgd door plotselinge rugpijn

(3) pijn die geleidelijk begint en steeds erger wordt

Normaal gesproken begint de pijn in de onderrug, en kan in een of beide benen en billen worden gevoeld (ischias). De pijn wordt vaak omschreven als druk- of branderige pijn. U kunt ook gevoelloosheid of tintelingen in uw been en voet voelen, wat meestal geen reden tot zorg is, tenzij u zwakte in uw beenspieren hebt.

U kunt chronische onderliggende pijn hebben die een zeurende ergernis is, en van tijd tot tijd episoden van hevige spierpijn. Deze perioden duren een paar dagen tot een paar maanden.

Zitten veroorzaakt meestal de meeste pijn, omdat uw tussenwervelschijven in deze houding zwaarder belast worden. Activiteiten zoals buigen of draaien maken de pijn meestal erger, en liggen verlicht de pijn meestal. U kunt zich zelfs beter voelen als u loopt of rent in plaats van te lang te zitten of te staan.

Mensen bij wie de diagnose op hun dertigste wordt gesteld, kunnen zich afvragen of hun degeneratieve discus nog meer pijn zal veroorzaken tegen de tijd dat ze zestig zijn. Maar tegen de tijd dat u 60 bent, kunnen uw tussenwervelschijven zover uitgedroogd zijn dat ze minder pijn veroorzaken.

Wat zijn de oorzaken?

Naast leeftijd en letsel dragen ook artritis en osteoporose bij aan schijfdegeneratie.

De meeste afwijkingen aan de tussenwervelschijven kunnen op een MRI-scan worden gezien. Bij een groot deel van de mensen met rugpijn worden de afwijkingen door een MRI-scan bevestigd, maar uit onderzoek bij gezonde jonge volwassenen is gebleken dat maar liefst 30% van de mensen zonder pijn ook afwijkingen heeft die op een MRI-scan kunnen worden gezien. (1)

Het is niet bekend waarom sommige mensen pijn hebben en anderen niet, maar verschillende factoren dragen bij tot schijfdegeneratie, waaronder: genetische, omgevings-, auto-immuun-, ontstekings- en traumatische factoren in combinaties die nog niet worden begrepen.

Wie wordt getroffen?

Deze aandoening kan jonge volwassenen treffen die een actieve levensstijl hebben, maar meestal verloopt het langzaam en veroorzaakt het pas later in het leven symptomen. Mensen die roken lopen een groter risico om een degeneratieve discusziekte te ontwikkelen, net als mensen die bepaalde beroepen uitoefenen. Mensen met DDD hebben vaker familieleden die de aandoening ook hebben.

Hoe wordt een diagnose gesteld?

Wanneer u voor het eerst pijn heeft, raadpleeg dan uw huisarts. Uw arts zal een volledige anamnese afnemen om inzicht te krijgen in uw klachten, eventuele eerdere verwondingen of aandoeningen, en om te bepalen of de pijn wordt veroorzaakt door leefgewoonten. Vervolgens wordt een lichamelijk onderzoek uitgevoerd om de bron van de pijn vast te stellen en te testen op spierzwakte of gevoelloosheid.

Uw arts kan opdracht geven tot een of meer beeldvormende onderzoeken: Röntgenfoto, MRI-scan, discogram, myelogram of CT-scan om een hernia of andere aandoeningen die de zenuwwortels samendrukken vast te stellen. Op basis van de resultaten kunt u voor behandeling worden doorverwezen naar een neuroloog, orthopeed of neurochirurg.

Welke behandelingen zijn beschikbaar?

Wilde discusdegeneratie niet worden teruggedraaid, er zijn aanwijzingen dat lichaamsbeweging, veranderingen in levensstijl en zorgvuldige behandeling van uw rugpijn kunnen bijdragen aan een betere kwaliteit van leven.

Als conservatieve therapieën u niet helpen de pijnlijke symptomen te beheersen en onder controle te houden, kan uw arts een operatie aanbevelen. De effectiviteit op lange termijn van een operatie voor degeneratieve discusziekten in vergelijking met natuurlijke historie, conservatieve behandeling of placebo moet echter nog worden onderzocht. (5)

Niet-chirurgische behandelingen
Niet-chirurgische behandeling voor een degeneratieve discus kan bestaan uit medicatie, rust, fysiotherapie, thuisoefeningen, hydrotherapie, chiropractie en pijnbestrijding.

Zelfzorg. Een correcte houding (zie Posture & Body Mechanics) en een goede uitlijning van uw wervelkolom zijn de belangrijkste dingen die u voor uw rug kunt doen. Het kan zijn dat u uw dagelijkse sta-, zit- en slaapgewoonten moet aanpassen. Misschien moet u ook de juiste manieren leren om te tillen en te buigen (zie Zelfzorg bij nek- en rugpijn). Uw werkruimte moet misschien anders worden ingericht om te voorkomen dat uw ruggengraat onder spanning komt te staan.
Stress is een groot obstakel voor pijnbestrijding. Pijn neemt toe als u gespannen en gestrest bent. Ontspanningsoefeningen zijn een manier om de controle over uw lichaam terug te krijgen. Diep ademhalen, visualisatie en andere ontspanningstechnieken kunnen u helpen de pijn waarmee u leeft beter te beheersen (zie Pijnbestrijding).

Fysiotherapie. Het doel van fysiotherapie is om u te helpen zo snel mogelijk weer volledig actief te worden. Lichaamsbeweging is zeer nuttig voor een pijnlijke degeneratieve discus, en kan u helpen sneller te genezen. Fysiotherapeuten kunnen u instrueren over de juiste til- en looptechnieken, en ze zullen met u samenwerken om uw onderrug-, been- en buikspieren te versterken en te strekken (zie Omgaan met rugpijn). Ze zullen u ook aanmoedigen om de flexibiliteit van uw ruggengraat, armen en benen te vergroten. Aanpassing van de activiteiten, rust, pijnmedicatie, spierverslappers en toepassing van ijs kunnen in de acute stadia nuttig zijn. Hoewel uw fysiotherapeut u oefeningen kan laten zien, is het aan u om ze thuis uit te voeren.

Chiropractie. Aanpassing van de wervelkolom is een behandeling die chiropractors gebruiken voor patiënten met rug- of nekpijn. De chiropractor oefent druk uit op het gebied dat onbeweeglijk is of niet goed beweegt. De filosofie achter chiropractische aanpassingen is om de gewrichten weer normaal te laten bewegen. Een goede beweging helpt pijn en spierspasmen te verminderen. Beweging vermindert ook de vorming van littekenweefsel, dat tot stijfheid kan leiden (zie Chiropractische Zorg).

Medicijnen. Uw arts kan pijnstillers, niet-steroïde ontstekingsremmende geneesmiddelen (NSAID’s) en steroïden voorschrijven. Soms worden spierverslappers voorgeschreven voor spierspasmen.

• Nonsteroïde anti-inflammatoire geneesmiddelen (NSAID’s) – aspirine, naproxen (Naprosyn, Aleve), ibuprofen (Motrin, Nuprin, Advil), en celecoxib (Celebrex) zijn voorbeelden van niet-steroïde anti-inflammatoire geneesmiddelen die worden gebruikt om ontstekingen te verminderen en de pijn te verlichten.
• Analgetica, zoals acetaminophen (Tylenol) kunnen de pijn verlichten, maar hebben niet de ontstekingsremmende effecten van NSAID’s. Langdurig gebruik van pijnstillers en NSAID’s kan maagzweren veroorzaken, evenals nier- en leverproblemen.
• Steroïden kunnen worden gebruikt om de zwelling en ontsteking van de zenuwen te verminderen. De pillen worden oraal ingenomen (als een Medrol-doseerpakket) in een afnemende dosering over een periode van vijf dagen.

Steroïdeninjecties. De procedure wordt uitgevoerd onder röntgengeleiding en bestaat uit een injectie van corticosteroïden en een verdovend middel in de wervelkolom. Het medicijn wordt direct in de pijnlijke zone toegediend om de zwelling en ontsteking van de zenuwen te verminderen. Herhaalde injecties kunnen nodig zijn om een volledig effect te bereiken. De duur van de pijnverlichting varieert en kan weken tot jaren duren. De injecties worden toegediend in combinatie met een fysiotherapie- en/of thuisoefenprogramma om de rugspieren te versterken en toekomstige pijnepisodes te voorkomen. Zie epidurale steroïdeninjecties en facetinjecties.

Holistische therapie. Sommige patiënten vinden acupunctuur, acupressuur, yoga, veranderingen in voeding/dieet, meditatie en biofeedback nuttig bij het beheersen van de pijn en het verbeteren van de algehele gezondheid.

chirurgische behandelingen
chirurgie wordt zelden aanbevolen, tenzij u een aantoonbare discushernia of instabiliteit hebt en uw symptomen niet significant zijn verbeterd met niet-chirurgische therapie.

Op elk niveau van de wervelkolom is er een tussenwervelschijf aan de voorkant en gepaarde facetgewrichten aan de achterkant. Samen bepalen deze structuren een bewegingssegment en maken ze bewegingsvrijheid mogelijk. Het doel van een operatie is om de pijnlijke beweging van het bewegingssegment te stoppen, de hoogte van de discusruimte te herstellen en de spinale zenuwen te decompresseren. U moet begrijpen wat een operatie wel en niet kan doen, en of het uw klachten kan verlichten. Bespreek met uw arts of een operatie voor u geschikt is.

Spinale fusiechirurgie verbindt een of meer van de benige wervels met elkaar om de pijnlijke beweging te stabiliseren en te stoppen. Een met bottransplantaat gevulde afstandshouder wordt in de ingezakte wervelruimte geplaatst (fig. 3). In de loop van de volgende 3 tot 6 maanden zal het bottransplantaat de wervels boven en onder doen samensmelten tot één stevig stuk bot. Metalen staven en schroeven kunnen worden gebruikt om het gebied te immobiliseren terwijl de fusie tot stand komt.

Een van de risico’s van fusie op lange termijn kan degeneratie van aangrenzende tussenwervelschijven zijn. De schijven boven of onder de fusie worden zwaarder belast. De extra slijtage kan leiden tot een snellere degeneratie van die schijven dan zonder de fusie het geval zou zijn geweest.

Beweging sparende chirurgie bestaat uit apparaten die de wervelkolom stabiliseren zonder dat de botten samensmelten. Het idee is om het risico op aandoeningen van het aangrenzende segment als gevolg van fusie te verminderen, maar dit is nog niet bewezen. Omdat dit relatief nieuwe technieken zijn, zijn er geen studies naar de resultaten op lange termijn. Verzekeringsmaatschappijen classificeren veel van deze hulpmiddelen als experimenteel en patiënten moeten er mogelijk zelf voor betalen.

• Kunstmatige schijfvervanging houdt in dat de beschadigde schijf wordt verwijderd en een beweegbaar apparaat wordt ingebracht dat de natuurlijke beweging van een schijf nabootst. Ze zijn gemaakt van metaal en kunststof en zijn vergelijkbaar met heup- en kniegewrichtimplantaten.
• Dynamische stabilisatie bestaat uit het inbrengen van een flexibele staaf langs de facetgewrichten aan de achterkant van de wervelkolom. De wervelschroeven worden in de botten boven en onder de beschadigde tussenwervelschijf ingebracht. Een flexibele connector maakt een gecontroleerd bereik van buig-, strek- en draaibewegingen mogelijk.
  

  Klinische proeven

  Klinische proeven zijn onderzoeksstudies waarbij nieuwe behandelingen – geneesmiddelen, diagnostica, procedures en andere therapieën – bij mensen worden getest om te zien of ze veilig en effectief zijn. Er wordt altijd onderzoek gedaan om de standaard van de medische zorg te verbeteren. Informatie over lopende klinische proeven, waaronder de voorwaarden, het protocol en de locaties, is te vinden op het web. Studies kunnen worden gesponsord door de National Institutes of Health (zie clinicaltrials.gov), maar ook door de particuliere industrie en farmaceutische bedrijven (zie www.centerwatch.com).

  Bronnen & links

  Als u meer vragen heeft, kunt u contact opnemen met Mayfield Brain & Spine op 800-325-7787 of 513-221-1100.

  Bronnen

  1. Magnetic resonance imaging of the lumbar spine in people without back pain. N Engl J Med 331:69-73, 1994.
  2. Familial Predisposition for Degenerative Disc Disease. Spine 21:1527-9, 1996.
  3. Voorkomen en risicofactoren van lage-rugpijn bij boeren van middelbare leeftijd. Occup Med (Lond) 45:141-6, 1995.
  4. De invloed van beroep op lumbale degeneratie. Spine 24:1164, 1999.
  5. Chronische pijn – het einde van de welvaartsstaat? Qual Life Res 3 Suppl 1:S11-7, 1994.

  Links

  Spine-Health.com

  SpineUniverse.com

  Glossary

  annulus (annulus fibrosis): tough fibrous outer wall of an intervertebral disc.

  arthritis: joint inflammation caused by infection, immune deficiency (rheumatoid arthritis), or degeneration of the cartilage that causes pain, swelling, redness, warmth, and restricted movement.

  degeneration: the gradual deterioration of specific tissues, cells, or organs resulting in a loss of function, caused by injury, disease, or aging.

  disc (intervertebral disc): a fibrous cushion that separates spinal vertebrae. Bestaat uit twee delen, een zacht gelachtig centrum dat de nucleus wordt genoemd en een taaie vezelachtige buitenwand die de annulus wordt genoemd.

  discogene pijn: pijn die ontstaat door degeneratieve veranderingen in de tussenwervelschijven.

  nucleus (nucleus pulposus): zacht gelachtig centrum van een tussenwervelschijf.

  osteoporose: een uitputting van calcium in de botten waardoor deze zwak, broos en breukgevoelig worden. Komt vaak voor bij oudere vrouwen na de menopauze. Kan vroeg in het leven worden voorkomen met calcium en regelmatige lichaamsbeweging om het botmetabolisme te stimuleren.

  osteofyt: (botspoor) een botuitsteeksel dat ontstaat in de buurt van kraakbeendegeneratie in gewrichten. Vaak gerelateerd aan osteoartritis.

  radiculopathie: verwijst naar elke ziekte die de zenuwwortels in de wervelkolom aantast. Wordt ook gebruikt om pijn langs de heupzenuw aan te duiden die uitstraalt naar het been.

  spondylose: een aandoening van de wervelkolom als gevolg van degeneratie van de tussenwervelschijven in de wervelkolom, die leidt tot vernauwing van de ruimte die door de schijf wordt ingenomen en de aanwezigheid van botsporen.

  spinale stenose: de vernauwing van het wervelkanaal en het zenuwwortelkanaal, samen met de vergroting van de facetgewrichten.

  wervel: (meervoud wervels): een van de 33 botten die de wervelkolom vormen, ze zijn verdeeld in 7 cervicale, 12 thoracale, 5 lumbale, 5 sacrale, en 4 coccygeale. Alleen de bovenste 24 botten zijn beweeglijk.

  bijgewerkt > 9.2018
  beoordeeld door > Robert Bohinski, MD, PhD, Mayfield Clinic, Cincinnati, Ohio

  

  Mayfield Certified Health Info materialen zijn geschreven en ontwikkeld door de Mayfield Clinic. Deze informatie is niet bedoeld ter vervanging van het medisch advies van uw zorgverlener.