Een eiwitrijk dieet kan schadelijk zijn voor uw nieren
Een eiwitrijk dieet wordt verondersteld gezond te zijn. Het zou u fit houden, u helpen vet te verliezen en magere spiermassa te behouden. Het vermijden van koolhydraten en het vervangen ervan door eiwitten is een toonaangevend dogma geworden voor iedereen die om zijn uiterlijk en gezondheid geeft.
Kamyar Kalantar-Zadeh, Holly M Kramer en Denis Fouque vinden het nu nodig om dit geloof in twijfel te trekken en een stevig waarschuwingslabel op onze moderne eetgewoonten te plakken. “We besparen misschien calorieën, maar we kunnen ook de gezondheid van onze nieren in gevaar brengen.” De belofte om calorieën te besparen en gewicht te verliezen is de reden waarom een eiwitrijk dieet zeer vaak wordt aanbevolen aan mensen die lijden aan diabetes of die zwaarlijvig zijn. Maar de kern van de zaak is dat deze groepen mensen bijzonder kwetsbaar zijn voor de nierbeschadigende effecten van een hoge eiwitinname. “Een eiwitrijk dieet induceert glomerulaire hyperfiltratie, wat volgens onze huidige stand van de kennis een reeds bestaande laaggradige chronische nierziekte kan versterken, die overigens vaak voorkomt bij mensen met diabetes. Het zou zelfs het risico op de novo nierziekten kunnen verhogen”, verklaart prof. Fouque, voormalig voorzitter van de European Renal Nutrition Working Group. “Om het in een notendop te zeggen: Een eiwitrijk dieet aanbevelen aan een diabetespatiënt met overgewicht kan inderdaad leiden tot gewichtsverlies, maar ook tot een ernstig verlies van de nierfunctie. We willen het ene, maar we krijgen ook het andere.”
In het licht van het stijgende aantal mensen met diabetes type-2, en het feit dat minstens 30% van de patiënten met diabetes lijdt aan een onderliggende chronische nierziekte, is het volgens de deskundigen de hoogste tijd om de diabetespopulatie en het grote publiek te waarschuwen. “Door mensen – vooral die met een hoog risico op chronische nierziekten, namelijk diabetespatiënten, zwaarlijvige mensen, mensen met een solitaire nier en waarschijnlijk zelfs ouderen – te adviseren om eiwitrijk te eten, luiden we de doodsklok voor hun niergezondheid en brengen we hen een grote stap dichter bij het nodig hebben van niervervangingstherapie”, aldus Fouque. Dit is de essentie van het redactioneel van de drie bovengenoemde auteurs, dat samen met twee nieuwe studies over dat onderwerp is gepubliceerd in het huidige nummer van NDT. De analyse van een Nederlands cohort toonde een strikt lineair verband aan tussen de dagelijkse eiwitinname en de achteruitgang van de nierfunctie. Hoe hoger de inname, hoe sneller de achteruitgang. Het resultaat van een epidemiologisch onderzoek in Zuid-Korea wijst in dezelfde richting: Personen met de hoogste eiwitinname hadden een 1,3 hoger risico op sneller GFR-verlies. De bevinding zelf is niet nieuw. Veel eerdere studies hebben aangetoond dat een eiwitrijk dieet de nierfunctie kan schaden, en dit is de reden waarom patiënten met een bekende chronische nierziekte in een vroeg stadium door hun nefroloog een eiwitarm dieet wordt aangeraden. Zolang het onduidelijk is of het verschil maakt of de eiwitten van dierlijke of plantaardige oorsprong zijn, is de aanbeveling om in het algemeen af te zien van een hoge eiwitinname.
Het probleem zijn echter, zoals Fouque en zijn collega’s aangeven, de mensen die een milde chronische nierziekte hebben waar ze zich totaal niet van bewust zijn en die de trend volgen om een eiwitrijk dieet te eten omdat ze denken dat het gezond is. “Deze mensen weten niet dat zij de snelle weg naar onomkeerbaar nierfalen inslaan”. Prof. Fouque en zijn collega’s van ERA-EDTA willen een voorlichtingscampagne starten en de algemene bevolking bewust maken van dit probleem. “Het is essentieel dat mensen weten dat er een andere kant zit aan eiwitrijke diëten, en dat beginnende nierziekten altijd moeten worden uitgesloten voordat men zijn eetgewoonten verandert en een eiwitrijk dieet gaat volgen.”
Esmeijer K, Geleijnse JM, de Fijter JW et al. Dietary protein intake and kidney function decline after myocardial infarction: the Alpha Omega Cohort. Nephrology Dialysis Transplantation, gfz015, https://doi.org/10.1093/ndt/gfz015
Jhee J-H, Kee Y-K, Park S et al. High-protein diet with renal hyperfiltration is associated with rapid decline rate of renal function: community based prospective cohort study. Nephrol Dial Transplant 2019. https://doi.org/10.1093/ndt/gfz115
Over ERA-EDTA
Met meer dan 7.000 actieve leden is de ERA-EDTA een van de grootste nefrologieverenigingen wereldwijd, toonaangevend in de Europese nefrologie en een van de belangrijkste Europese medische associaties. Zij organiseert jaarlijkse congressen en een Scientific Education Interactive Day (SEID), zij stelt richtlijnen op, verzamelt gegevens en voert epidemiologische studies uit via haar register. Zij ondersteunt beurzen en onderzoeksprojecten. De publicaties zijn NDT en CKJ (dit laatste tijdschrift is open access). De ERA-EDTA heeft ook een online educatief platform: het European Nephrology Portal (ENP) met onder meer NDT-Educational@ENP. Het congres van 2020 zal plaatsvinden van 6-9 juni in Milaan (Italië). Bezoek de stand om meer informatie te ontvangen! Website: http://www.era-edta.org