Een korte geschiedenis van Kenia

Voor-koloniale geschiedenis

Omstreeks 2000 v. Chr. vestigden Koesjitisch-sprekende mensen uit Noord-Afrika zich in het deel van Oost-Afrika dat nu Kenia is. In de eerste eeuw na Christus werd de Keniaanse kust bezocht door Arabische handelaren, die vanwege de nabijheid van het Arabisch schiereiland Arabische en Perzische kolonies stichtten. De Nilotische en Bantoevolken trokken in het eerste millennium na Chr. ook naar de regio en vestigden zich in het binnenland.

De Europeanen

Gegroeid uit een mengsel van Bantoe en Arabisch, ontwikkelde de Swahili taal zich vervolgens als lingua franca voor de handel tussen de verschillende volkeren. Toen de Portugezen in 1498 arriveerden, werd de Arabische overheersing aan de kust afgezwakt, aangezien de haven van Mombasa een belangrijke bevoorradingsplaats werd voor schepen die op weg waren naar het Verre Oosten. De Portugezen maakten op hun beurt plaats voor islamitische controle onder de Imam van Oman in de jaren 1600, totdat een andere Europese invloed zijn intrede deed, ditmaal van het Verenigd Koninkrijk in de 19e eeuw.

Koloniale geschiedenis

De wortels van de koloniale geschiedenis van Kenia gaan terug tot de Conferentie van Berlijn in 1885, toen Oost-Afrika voor het eerst door de Europese mogendheden in invloedrijke gebieden werd verdeeld. De Britse regering stichtte in 1895 het Oost-Afrikaanse Protectoraat en stelde kort daarna de vruchtbare hooglanden open voor blanke kolonisten. Nog voordat het in 1920 officieel tot Britse kolonie werd uitgeroepen, mochten deze kolonisten hun stem laten horen in de regering, terwijl de Afrikanen en de Aziaten tot 1944 geen directe politieke inspraak mochten hebben. In deze periode werden duizenden Indiërs naar Kenia gehaald om te werken aan de aanleg van de Kenya Uganda Railway Line. Zij vestigden zich daar en nodigden veel van hun verwanten, voornamelijk handelaren uit India, uit om zich bij hen te voegen.

Verzet tegen het kolonialisme — de Mau Mau

In 1942 legden leden van de Kikuyu, Embu, Meru en Kamba stammen een eed van eenheid en geheimhouding af om te strijden voor vrijheid van het Britse bewind. Met die eed begon de Mau Mau-beweging en begon Kenia aan de lange, moeizame weg naar nationale soevereiniteit. In 1953 werd Jomo Kenyatta beschuldigd van het leiden van de Mau Mau en veroordeeld tot 7 jaar gevangenisstraf. Een andere vrijheidsstrijder, Dedan Kimathi, werd in 1956 gearresteerd voor zijn rol in de Mau Mau opstand als een van de leiders van de onafhankelijkheidsstrijd en werd vervolgens opgehangen door de kolonialisten. Kenia werd van oktober 1952 tot december 1959 onder noodtoestand geplaatst als gevolg van de Mau Mau opstand tegen het Britse koloniale bewind en duizenden Kenianen werden opgesloten in detentiekampen. In deze periode nam de Afrikaanse deelname aan het politieke proces snel toe en in 1954 werden alle drie de rassen (Europees, Aziatisch en Afrikaans) op representatieve basis toegelaten tot de Keniaanse Wetgevende Raad.

Kenia bereikt onafhankelijkheid

In 1957 vonden de eerste rechtstreekse verkiezingen voor Afrikanen in de Wetgevende Raad plaats en de gekozenen verhoogden de agitatie van het volk voor Jomo Kenyatta’s vrijlating uit detentie. In 1962 werd Kenyatta vrijgelaten en werd hij Kenia’s eerste eerste minister, toen Kenia op 12 december 1963 eindelijk onafhankelijk werd. Het jaar daarop werd Kenia een republiek met Kenyatta als eerste president. In hetzelfde jaar trad Kenia toe tot het Britse Gemenebest.

De weg naar Kenyatta’s eenpartijstaat

In 1966 werd een kleine maar belangrijke linkse oppositiepartij, de Kenya People’s Union (KPU), opgericht door Jaramogi Oginga Odinga, een voormalig vice-president en Luo-oudste. De KPU werd kort daarna verboden en de leider in 1969 gearresteerd. Kenia werd de facto een eenpartijstaat. Na de dood van Kenyatta in augustus 1978 volgde vice-president Daniel Arap Moi hem op als tweede president van Kenia.

Het Moi-tijdperk

In juni 1982 werd Kenia door de Nationale Vergadering officieel tot een eenpartijstaat uitgeroepen en werd de grondwet dienovereenkomstig gewijzigd. In september 1983 werden voor het eerst parlementsverkiezingen gehouden onder één partij en de verkiezingen van 1988 versterkten het één-partijstelsel. In december 1991 vernietigde het parlement echter de éénpartijparagraaf in de grondwet. Begin 1992 werd een reeks nieuwe partijen gevormd en in december van dat jaar werd de meerpartijendemocratie hersteld en werden verkiezingen gehouden waaraan verschillende partijen deelnamen. Wegens verdeeldheid in de oppositie werd Moi herkozen voor een nieuwe termijn van vijf jaar en behield zijn KANU-partij een meerderheid in de wetgevende macht. Door parlementaire hervormingen in november 1997 werden de politieke rechten uitgebreid, wat leidde tot een explosie van het aantal politieke partijen. Bij de verkiezingen van december 1997 werd Moi opnieuw tot president verkozen, omdat de oppositie verdeeld was. KANU won 113 van de 222 parlementszetels, maar was door overlopers afhankelijk van de steun van minder belangrijke partijen om een werkbare meerderheid te vormen.

President Mwai Kibaki

In oktober 2002 werd de Nationale Regenboogcoalitie (NARC) gevormd, voortgekomen uit een vereniging van oppositiepartijen samen met een factie, die zich van KANU had afgescheiden. Mwai Kibaki, de kandidaat van de NARC, werd in december 2002 verkozen tot derde president van het land. President Kibaki kreeg 62 procent van de stemmen, en de NARC behaalde 130 van de 222 parlementszetels (59 procent van de zetels). Tijdens Kibaki’s eerste ambtstermijn werd de democratische ruimte verder opengebroken en kreeg coalitiepolitiek voet aan de grond.

De Grote Coalitie

Kenia hield zijn tiende algemene verkiezingen op 27 december 2007. Een geschil dat volgde op de bekendmaking van de uitslag door de Kiescommissie van Kenia (ECK) ontaardde helaas in een ongekende zeven weken durende golf van geweld in sommige delen van het land, wat leidde tot verlies van levens, ontwrichting van sommige burgers, vernieling van eigendommen en algemene ontwrichting van het sociale en economische leven.

De voormalige Secretaris-Generaal van de Verenigde Naties, Zijne Excellentie de heer Koffi Annan, heeft met de hulp van eminente personen uit het hele Afrikaanse continent, waaronder Z.Exc. President Jakaya Kikwan, een van de belangrijkste regeringsleiders van Kenia, de president van Kenia en de president van het land.E. President Jakaya Kikwete, Voorzitter van de Afrikaanse Unie en President van Tanzania, Z.E. Mevrouw Graca Machel, Zijne Excellentie Mr. Benjamin Mkapa en Zijne Excellentie Mr. Joachim Chisano, hielpen bij de verzoening tussen Z.E. President Mwai Kibaki en zijn voornaamste mededinger Hon. Raila Odinga, hetgeen leidde tot de ondertekening van de Nationale Overeenkomst en Verzoeningsovereenkomst, die de weg vrijmaakte voor het herstel van vrede en veiligheid in het land en een terugkeer naar een normale gang van zaken in de getroffen regio’s.

Het akkoord behelsde een fundamentele verandering in de regeringsstructuur door de invoering van de post van premier, met twee vice-premiers en de vorming van een grote coalitie tussen de partij van nationale eenheid van de president en de Orange Democratic Movement Party van Hon.Odinga.

Na het akkoord hebben H.E. de President en de aangewezen Eerste Minister een Uitvoeringscomité voor het Nationaal Akkoord aan om een actieprogramma voor de Grote Coalitieregering (GCG) op te stellen, de manifesten van de coalitiepartijen op elkaar af te stemmen en het korte-, middellange- en langetermijnbeleid voor de uitvoering door de GCG vast te stellen.

Het comité stelde een programma voor verzoening en opbouw op dat het hele land bestreek, waarbij de activiteiten werden doorgesluisd naar alle districten en kiesdistricten, en betrok de particuliere sector, de civiele samenleving, de media, gemeenschapsorganisaties, sportorganisaties en religieuze organisaties bij de nationale strategie voor noodherstel.

Parallel hieraan werden drie belangrijke organen opgericht: De Commissie voor Waarheid, Gerechtigheid en Verzoening, de Commissie van Onderzoek naar Geweld na de Verkiezingen en de Onafhankelijke Evaluatiecommissie van de Verkiezingen van 2007. Via deze organen zal Kenia en zijn bevolking waarheid, verzoening en genezing worden gebracht.

De partijen zijn het ook eens geworden over een proces en een routekaart voor een ingrijpende grondwetshervorming, die de bestuursinstellingen zal versterken en de langetermijnverschillen zal aanpakken die tot het geweld hebben bijgedragen.

Door de uitvoering van het nationaal akkoord en het verzoeningsakkoord is de Grote Coalitieregering begonnen met de wederopbouw van de economie en de regeling van de getroffen bevolking. In die tijd stond het weer op gang brengen van de economie en de opvang van de door de crisis getroffen mensen bovenaan de agenda van de Grote Coalitieregering.

President Mwai Kibaki diende zijn tweede termijn in de Grote Coalitieregering met Hon. Raila Odinga als premier tot maart 2013, toen Hon. Uhuru Muigai Kenyatta werd verkozen tot de vierde president van de Republiek Kenia met Hon. William Samoei Ruto als zijn plaatsvervanger. Z.E. President Uhuru Kenyatta en Z.E. Vice President, William Samoei Ruto werden op 26 oktober 2017 herkozen voor hun tweede ambtstermijn.