Europa & Noord-/Centraal-AziëGrijze wolf Canis lupus

De bedreigde ondersoort “Mexicaanse wolf” (C.l.baileyi) – © Rurik List

Wolfwerkgroep – De Wolfwerkgroep (formeel de Wolfspecialisatiegroep) is een internationale organisatie van wolvenexperts. Aangezien het behoud van wolven van intern belang is, is samenwerking tussen de belangrijkste geografische gebieden van het grootste belang. De werkgroep speelt hierbij een sleutelrol door de mogelijkheid te bieden tot gezamenlijke planning van instandhoudingsprogramma’s, uitwisseling van ervaringen, onderzoek en publicaties en een vergadering van deskundig personeel over de gehele wereld.

Projecten

• Het Wood River Wolf Project, Idaho USA
• Wolf-hert onderzoek in het Superior National Forest van Minnesota
• Context afhankelijke angstlandschappen met de grijze wolf
• Beweging van burgerwetenschap om de wolven van Yellowstone beter te begrijpen
• Himalaya wolven project
• Caniden behoud in het Gobi-Steppe ecosystem of Mongolia
• Project Coyote – Ranching with Wildlife
• Iberian Wolf Portuguese National Census
• Wind Farms & Iberian Wolf
• Coastal Wolf Ecology

Publications

• Letter addressing the proposed French wolf quota for 2021

Relevant Links

• Flickr: Wild Canids of the World
• 2018 IUCN Red List Assessment – Grey Wolf
• International Wolf Centre
• The Wolf Den: Wolf Pictures and Facts
• NOVA Online – Wild Wolves
• IUCN / SSC Large Carnivore Initiative for Europe
• Iberian Wolf – Wolves in Spain
• Sur la piste du loup/On the wolf track
• CSDL (Centro per lo Studio e la Documentazione sul Lupo)
• Defenders of Wildlife – Gray Wolf
• Wolves Ontario Project – An Earthroots Project

Reports / Papers

• 2004 Status Survey & Conservation Action Plan – Europe & North/Central Asia

Other Names

English: Grey Wolf, Arctic Wolf, Common Wolf, Gray Wolf, Mexican Wolf, Plains Wolf, Timber Wolf, Tundra Wolf, Wolf

French: Loup, Loup Gris, Loup Vulgaire

Spanish; Castilian: Lobo

Albanian: Ujku

Arabic: Dheeb, ????? ??????

Croatian: Vuk

Czech: Vlk

Estonian: Hunt

Finnish: Susi

German: Wolf

Greek, Modern: λ?κος

Hungarian: Farkas

Italian: Lupo

Latvian: Vilks

Lithuanian: Vilkas

Mongolian: Saaral Chono

Norwegian: Ulv

Polish: Wilk

Romanian: Lup

Russian: ????

Serbian: ???

Slovak: Vlk

Slovenian: Volk

Swedish: Varg

Turkish: Kurt

Oekraïens: ????

Taxonomische notities

In Europa worden twee ondersoorten erkend: C. l. signatus (Iberia) en C. l. italicus (Italië, Frankrijk en Zwitserland).
In Azië worden twee ondersoorten herkend: C. l. pallipes (het grootste deel van het Aziatische verspreidingsgebied van Israël tot China) en C. l. arabs (Arabisch schiereiland). Bovendien zijn de wolven in het Himalayagebied voorgesteld als een aparte ondersoort (C. l. chanco).
In Noord-Amerika worden vaak vijf ondersoorten onderscheiden: C. l. arctos (Arctische wolf), C. l. lycaon (Oostelijke wolf), die Chambers et al. (2012) als een aparte soort beschouwen, C. l. nubilus (Plains wolf), C. l. occidentalis (Noordwestelijke wolf of Noordelijke houtwolf), en C. l. baileyi (Mexicaanse wolf).
Noteer dat deze beoordeling Jackson et al. (2017) in het beschouwen van de Dingo, soms beschouwd als een ondersoort van de Grijze Wolf (C. l. dingo), als een verwilderde hondenpopulatie die is afgeleid van een tamme, en dus als C. familiaris, samen met alle andere in het wild levende honden.

Verantwoording

Oorspronkelijk was de Grijze Wolf ’s werelds meest verspreide zoogdier. Hij is uitgestorven in een groot deel van West-Europa, in Mexico en een groot deel van de VS, en hun huidige verspreidingsgebied is beperkter; wolven komen vooral, maar niet uitsluitend, voor in wildernis en afgelegen gebieden. Hun oorspronkelijk verspreidingsgebied is wereldwijd met ongeveer een derde verminderd door opzettelijke vervolging wegens plundering van vee en angst voor aanvallen op mensen. Sinds ongeveer 1970 hebben wettelijke bescherming, veranderingen in het landgebruik, verschuivingen van de plattelandsbevolking naar de steden en toenemende prooipopulaties de achteruitgang van de wolvenpopulatie tot staan gebracht en een natuurlijke herkolonisatie in delen van zijn verspreidingsgebied en een herintroductie in drie gebieden van de USA bevorderd. Voortdurende bedreigingen zijn onder meer de concurrentie met de mens om vee en wildsoorten, overdreven bezorgdheid bij het publiek over de dreiging en het gevaar van wolven, en versnippering van het leefgebied, waarbij de resulterende gebieden te klein worden voor populaties met een levensvatbaarheid op lange termijn.
Hoewel de Grijze Wolf nog steeds wordt geconfronteerd met een aantal bedreigingen, betekent het relatief grote verspreidingsgebied en de stabiele populatietrend dat de soort, op wereldniveau, aan geen van de criteria voor de bedreigde categorieën voldoet, of bijna voldoet. De wereldpopulatie wordt geschat op 200-250.000 individuen. Daarom wordt de soort beoordeeld als “Least Concern”. Op regionaal niveau worden verschillende wolvenpopulaties, zoals die in Europa, echter ernstig bedreigd (http://www.lcie.org).

Geografische informatie over het verspreidingsgebied

Oorspronkelijk was de Grijze Wolf ’s werelds meest verspreide zoogdier, dat leefde in het noordelijk halfrond ten noorden van 15° noorderbreedte in Noord-Amerika en 12° noorderbreedte in India. Hij is uitgestorven in een groot deel van West-Europa (Boitani 1995), Mexico en een groot deel van de USA (Mech 1970) en Japan. Hun huidige verspreiding is beperkter: wolven komen vooral voor in wildernis en afgelegen gebieden, vooral in Canada, Alaska en het noorden van de VS, Europa en Azië van ongeveer 75°NB tot 12°NB (Mech en Boitani 2004), maar zij worden ook aangetroffen in door de mens gedomineerde landschappen waar er voldoende prooidieren zijn en de door de mens veroorzaakte sterfte gering is. De verspreiding is zeer dynamisch, aangezien het verspreidingsgebied en de aantallen van de wolvenpopulaties momenteel toenemen in het noordoosten en westen van de Verenigde Staten en in een groot deel van Europa. Verspreidende individuen kunnen in bijna elk Europees land worden aangetroffen, behalve in het Verenigd Koninkrijk en Ierland.

Populatietrend:Stabiel

Populatie-informatie

Door de diversiteit in klimaat, topografie, vegetatie, menselijke bewoning en ontwikkeling van het wolven verspreidingsgebied, variëren wolvenpopulaties in verschillende delen van het oorspronkelijke verspreidingsgebied van uitgestorven tot relatief ongerept. De wolfdichtheid varieert van ongeveer één/12 km² tot één/120 km².
Mech en Boitani (2004) geven voor elk land in het verspreidingsgebied details over de aanwezige ondersoorten, de populatiestatus, aantallen bij benadering, het percentage van het vroegere verspreidingsgebied dat momenteel wordt bezet, voornaamste prooidieren (voor zover bekend), wettelijke status, en oorzaak van de achteruitgang. Voor Europa is de wolvenpopulatie in wezen een grote metapopulatie met verschillende afzonderlijke subpopulaties; de status en trends voor elke populatie worden verstrekt door het Large Carnivore Initiative for Europe (http://www.lcie.org/) en in Chapron et al. (2014). De status en trends voor wolvenpopulaties in de Verenigde Staten worden verstrekt door de U.S. Fish and Wildlife Service en wildbureaus in verschillende Amerikaanse staten, waaronder Minnesota, Wisconsin, Michigan, Montana, Idaho, Wyoming, Oregon, Washington, Arizona, en New Mexico. In het algemeen zal de toename van de populatie in Noord-Amerika en Europa waarschijnlijk worden gecompenseerd door een plaatselijke afname in andere delen van het verspreidingsgebied.

Habitat- en ecologie-informatie

Rangt in alle noordelijke habitats waar geschikt voedsel voorhanden is (Mech 1970), waarbij de dichtheden het hoogst zijn waar de prooibiomassa het hoogst is (Fuller 1989). Het voedsel is zeer variabel, maar het grootste deel bestaat uit grote hoefdieren (elanden, kariboes, herten, elanden, wilde zwijnen, etc.). De wolven eten ook kleinere prooidieren, vee, aas en afval.

Informatie over bedreigingen

Het historische verspreidingsgebied van de Grijze Wolf is met ongeveer een derde gereduceerd, voornamelijk in ontwikkelde gebieden van Europa, Azië, Mexico en de Verenigde Staten door vergiftiging en opzettelijke vervolging als gevolg van plunderingen op vee. Sinds ongeveer 1970 hebben wettelijke bescherming, veranderingen in landgebruik en verschuivingen van de plattelandsbevolking naar de steden de afname van de wolvenpopulatie tot staan gebracht en een natuurlijke herkolonisatie in delen van West-Europa en de Verenigde Staten, en een herintroductie in het westen van de Verenigde Staten en Mexico bevorderd. Tot de voortdurende bedreigingen behoren de concurrentie met de mens om vee, vooral in ontwikkelingslanden, en de overdreven bezorgdheid van het publiek over de dreiging en het gevaar van wolven. Versnippering van habitat, met als gevolg gebieden die te klein worden voor populaties met levensvatbaarheid op lange termijn, kan een bedreiging vormen in delen van het verspreidingsgebied met de hoogste dichtheid aan menselijke activiteiten.

Gebruiks- en handelsinformatie

Er is duurzaam gebruik van het bont van de soort in Canada, Alaska, Montana en de voormalige Sovjet-Unie en Mongolië, hoewel illegale jacht voor bont voorkomt in sommige staten waar de soort voorkomt.

Informatie over instandhoudingsmaatregelen

Wetgeving
De soort is opgenomen in CITES-bijlage II, met uitzondering van populaties uit Bhutan, India, Nepal en Pakistan, die zijn opgenomen in bijlage I. De soort wordt streng beschermd door de Conventie van Bern (Bijlage II) en de Habitatrichtlijn (Bijlage II en IV), en er is uitgebreide wettelijke bescherming in veel Europese landen; er zijn echter nationale uitzonderingen, en de handhaving is variabel en vaak onbestaande.
Aanwezigheid in beschermde gebieden
De Grijze Wolf komt in veel beschermde gebieden in zijn verspreidingsgebied voor.
Voorkomen in gevangenschap
De soort leeft en plant zich goed voort in gevangenschap en is algemeen in veel zoölogische tuinen.
Lacunes in kennis
Een van de belangrijkste vragen die nog over wolven bestaan betreft de aard van hun interactie met prooipopulaties. De voorwaarden waaronder wolven hun populatie beperken, reguleren of controleren is nog steeds open en belangrijk (Mech en Boitani 2003). Van recent en toenemend belang is het ophelderen van de rol die wolven spelen bij het neerslaan van ecosysteemeffecten, met name trofische cascades (Mech en Boitani 2003, Ripple en Betscha 2004, Peterson et al. 2014). Van meer academisch belang zijn vragen met betrekking tot de genetica van wolven, geurmerkgedrag, pseudo-dracht en ziekten (Mech 1995). Van recent en toenemend belang is de kwestie van hybridisatie met honden (en ook andere Canis spp) in verschillende delen van het verspreidingsgebied in Europa en Azië, met onbekende gevolgen voor de genetische integriteit van de soort op middellange en lange termijn.