Frescoschilderkunst

Frescoschilderkunst, methode om pigmenten op waterbasis te schilderen op vers aangebracht pleisterwerk, meestal op muurvlakken. De kleuren, die worden gemaakt door droge poederpigmenten in zuiver water te malen, drogen en zetten zich met het pleister vast om een permanent deel van de muur te worden. Frescoschilderkunst is ideaal voor het maken van muurschilderingen omdat het zich leent voor een monumentale stijl, duurzaam is, en een mat oppervlak heeft.

Lees meer over dit onderwerp

schilderij: Fresco

Fresco (Italiaans: “vers”) is het traditionele medium om rechtstreeks op een muur of plafond te schilderen. Het is de oudst bekende schildertechniek…

Buon, of “echte”, fresco is de meest duurzame techniek en bestaat uit het volgende proces. Drie opeenvolgende lagen van speciaal geprepareerd gips, zand en soms marmergruis worden op een muur getroffeld. Elk van de eerste twee ruwe lagen wordt aangebracht en vervolgens laat men ze uitharden (drogen en verharden). Intussen brengt de kunstenaar, die een tekening op ware grootte van de te schilderen afbeelding heeft gemaakt, de contouren van het ontwerp over op de muur aan de hand van een tekening die van de tekening is gemaakt. De definitieve gladde pleisterlaag (intonaco) wordt vervolgens op een zo groot mogelijk deel van de muur getroffeld als in één sessie kan worden geschilderd. De grenzen van dit gebied worden zorgvuldig afgebakend langs contourlijnen, zodat de randen, of voegen, van elke opeenvolgende sectie van vers pleisterwerk onmerkbaar zijn. Deze secties worden giornate genoemd, een “dag werk”. De tekening wordt dan tegen de verse intonaco gehouden en zorgvuldig uitgelijnd met de aangrenzende delen van de beschilderde muur, en de relevante contouren en binnenlijnen worden overgetrokken op het verse pleisterwerk; deze vage maar nauwkeurige tekening dient als een gids voor het schilderen van de afbeelding in kleur.

Een op de juiste wijze geprepareerde intonaco houdt zijn vocht gedurende vele uren vast. Als de schilder zijn kleuren met water verdunt en met penseelstreken op het pleisterwerk aanbrengt, worden de kleuren in het oppervlak opgenomen en als de muur droogt en hard wordt, worden de pigmentdeeltjes samen met de kalk- en zanddeeltjes gebonden of gecementeerd. Dit geeft de kleuren een grote duurzaamheid en weerstand tegen veroudering, aangezien zij een integrerend deel van het muuroppervlak vormen, in plaats van een verflaag die erop is aangebracht. Het medium fresco stelt hoge eisen aan de technische vaardigheid van de schilder, omdat hij snel moet werken (terwijl het gips nat is) maar geen fouten kan corrigeren door over te schilderen; dit moet gebeuren op een verse laag gips of door de secco methode toe te passen.

Fresco secco (“droog fresco”) is een proces waarbij de complexe voorbereiding van de muur met nat pleisterwerk achterwege wordt gelaten. In plaats daarvan worden droge, afgewerkte muren doordrenkt met kalkwater en nat geschilderd. De kleuren dringen niet in het pleisterwerk maar vormen een oppervlaktelaag, zoals elke andere verf. Secco is nuttig voor gedetailleerd schilderen en voor het retoucheren van echte fresco’s.

De oorsprong van frescoschilderijen is onbekend, maar het werd al gebruikt in de Minoïsche beschaving (in Knossos op Kreta) en door de oude Romeinen (in Pompeii). De Italiaanse Renaissance was de grote periode van de frescoschilderkunst, zoals blijkt uit de werken van Cimabue, Giotto, Masaccio, Fra Angelico, Correggio – die de voorkeur gaf aan de sotto in su (“van onder naar boven”)-techniek – en vele andere schilders uit de late 13e tot het midden van de 16e eeuw. Michelangelo’s schilderingen in de Sixtijnse Kapel en Rafaëls Stanza-muurschilderingen in het Vaticaan zijn de beroemdste van alle fresco’s. Tegen het midden van de 16e eeuw was het gebruik van fresco’s echter grotendeels vervangen door olieverfschilderijen. The technique was briefly revived in the 20th century by Diego Rivera and other Mexican muralists as well as Francesco Clemente.