Geschiedenis van Wodka – Wodka Orings

De geschiedenis van alcoholische dranken is lang en interessant. Ze verschenen ongeveer 8 duizend jaar geleden voor het eerst in de oude bakermatten van de beschaving – Babylon, Armenië en Georgië. De alcoholbrouwers uit die tijd konden hun dranken echter uitsluitend door natuurlijke gisting produceren, en dat proces kon slechts vloeistof opleveren met een alcoholgehalte van ongeveer 14%. In de loop der eeuwen en millennia hebben de evolutie van de menselijke beschaving, de technische innovaties en de vooruitgang in de wetenschap de brouwers nieuwe technieken gegeven die hen in staat stelden drank te maken met een veel hoger alcoholgehalte. Het meest cruciale proces dat hen in staat stelde dit te doen is distillatie.

Hoewel de eerste historische vermelding van distillatie dateert van tenminste 200 na Christus in Griekenland (hun beroemde filosoof Alexander van Aphrodisias beschreef hoe zij zeewater distilleerden tot drinkwater), werd de verfijning van dit proces bijna 700 jaar later gedaan. Rond de 8e -9e eeuw begonnen vernieuwende Perzische geleerden nieuwe technieken te ontwikkelen die zij van de Egyptenaren hadden geleerd, en slaagden erin het eerste stabiele distillatieproces in metalen distilleertoestellen tot stand te brengen. Dit betekende het begin van het nieuwe tijdperk van de distillatie, maar in de volgende eeuwen werd dit proces niet gebruikt voor het maken van sterkere alcoholische dranken. In plaats daarvan gebruikten Perzische wetenschappers hun ontdekking om talloze nieuwe bloemenaroma’s te distilleren, waarmee de moderne parfumindustrie van start ging.

Terwijl de reizende koopman het nieuws over Perzische distillatie langzaam over Europa begon te verspreiden (en het doorgaf aan de Katholieke Kerk, die in Schotland en Ierland de whisky het licht deed zien), vonden de Oost-Europese naties een innovatieve manier om het alcoholgehalte in hun gegiste dranken te verhogen. De belangrijkste manier om drank krachtiger te maken is zoveel mogelijk water uit de drank te verwijderen, zodat er meer alcohol in overblijft. Oost-Europeanen gebruikten de strenge winters en de koude temperaturen om gegiste dranken in te vriezen, en door het hoge vriespunt van het water konden zij het waterijs scheiden van de rest van de alcohol. Dit stelde hen in staat krachtiger drankjes te maken, maar de komst van distillatie gaf de geboorte van de echte wodkathat we vandaag kennen.

De oorsprong van de moderne wodka kan worden getraceerd naar Polen en Rusland. Deze twee landen zijn het er tot op de dag van vandaag niet over eens wie de eerste was die deze iconische drank creëerde. Historisch gezien stamt de eerste vermelding van de productie van wodka (de naam is afgeleid van het Russische woord “voda”, dat “water” betekent) uit het Rusland van de 9e eeuw, en de eerste distilleerderij werd twee eeuwen later, in 1174, vermeld in de Russische krant Vyatka Kroniek. Het Poolse verhaal over de ontdekking van wodka gaat terug tot de 8e eeuw, maar veel historici zijn het erover eens dat ze toen alleen ruwe brandewijn produceerden, gedistilleerd uit wijn.

De populariteit van wodka begon toe te nemen in de 14e eeuw. Wodka werd toen al meer dan twee eeuwen gebruikt als geneesmiddel, maar volgens de overlevering maakte de monnik Isidore van het Chudov-klooster in het Kremlin het eerste recept voor Russische wodka. Met zijn kennis van distillatie creëerde hij de drank die in het hele land zeer populair werd. In 1540 besloot de Russische tsaar Ivan ‘de Verschrikkelijke’ de koninklijke schatkist te spekken door hoge belastingen op wodka in te voeren en een netwerk van tavernes in het hele land op te zetten. Deze overheidstaveernes hadden het alleenrecht op de verkoop van wodka aan het volk, en de particuliere productie van deze drank werd strafbaar gesteld (dit gold uiteraard niet voor de adel, die nog steeds toestemming had om hun eigen wodka te maken). Tegen de 17de eeuw werd wodka de nationale drank van Rusland, en werd hij regelmatig geserveerd aan het koninklijk hof, gebruikt tijdens feesten en religieuze plechtigheden. In die tijd werd wodka gemaakt met een relatief laag alcoholvolume (niet meer dan 40%) en het werd onder talrijke namen brandende wijn, broodwijn of gewoon wijn genoemd (Rusland was niet in staat druiven te produceren, en er werden zeer kleine hoeveelheden dure Westeuropese wijn ingevoerd). De naam wodka verwees echter naar het medicinale type drank, vaak met een alcoholvolume van meer dan 75%.

Tussen het midden van de 18e en de 19e eeuw begon de Russische staat wodka zwaar te promoten als nationale drank, en de belastingheffing op wodka werd zo lucratief dat het 40% van de totale jaarlijkse inkomsten vertegenwoordigde. In 1863 werd het regeringsmonopolie op de wodkaproductie definitief afgeschaft, waardoor het gewone volk zijn eigen drank kon produceren en verkopen (dit leidde uiteindelijk tot een instorting van de prijzen van de drank en een langzame uitbreiding ervan buiten Rusland). In de 18e eeuw werd de distillatie op een aantal punten aanzienlijk verbeterd, met name door het proces van rectificatie, dat werd gebruikt om de onaangename smaak van de drank, die door de distillatie werd veroorzaakt, te verwijderen. De meest gebruikte rectificatie werd uitgevoerd met houtskool, waardoor de wodka de smaak kreeg die we vandaag de dag kennen (en waardoor brouwers dranken konden maken met een alcoholpercentage van meer dan 90%).

De geschiedenis van wodka in Polen was heel anders dan in Rusland. De regering keurde de productie en verkoop van deze drank niet goed (wat mogelijk werd gemaakt door het decreet van Koning Jan Olbrecht in 1564, die iedere burger toestond wodka te produceren), en sinds de 16e eeuw bleef deze drank de populairste drank van dat land. Zelfs vandaag de dag is een van de grootste centra van wodkaproductie gevestigd in de Poolse stad Ponzan.

De verspreiding van wodka buiten de grenzen van Polen en Rusland kwam in de jaren 1930, toen een aantal invloedrijke wodkaproducenten vanuit Rusland naar het westen emigreerden. Een van die immigranten, Piotr Smirnov en zijn zoon Vladimir, kochten de Amerikaanse rechten op de naam Smirnoff-wodka (een van de grootste en invloedrijkste Russische wodkamerken). Tijdens zeer moeilijke economische tijden in de Amerikaanse Grote Depressie waren zij gedwongen hun bedrijf te verkopen. In de daaropvolgende jaren wisselde het bedrijf Smirnoff verschillende malen van eigenaar, alvorens wereldberoemd te worden door zijn optreden in James Bond-films. Door deze verschijningen (in de films “Dr. No” en daarna) werd Smirnoffs merk het populairste ter wereld.

Tot op de dag van vandaag is Rusland een van de grootste verbruikers van wodka ter wereld (in 1911 vertegenwoordigde wodka 89% van alle geconsumeerde alcohol, in 2001 was dit gedaald tot 70%). De populariteit van deze drank is mede te danken aan het feit dat hij in veel cocktails voorkomt (dankzij zijn neutrale smaak), en aan het feit dat hij niet in de adem van de consument te ruiken is. Vandaag heeft wodka 20% van de markt in de Verenigde Staten in handen en wordt het beschouwd als een van de populairste alcoholische dranken wereldwijd.