Hartfalen: Inzicht in hartfalen

Wat is hartfalen?

De term “hartfalen” kan beangstigend zijn. Het betekent niet dat het hart heeft “gefaald” of is gestopt met werken. Het betekent dat het hart niet zo goed pompt als het zou moeten.

Hartfalen is een groot gezondheidsprobleem in de Verenigde Staten, waaraan ongeveer 5,7 miljoen Amerikanen lijden. Elk jaar doen zich ongeveer 550.000 nieuwe gevallen van hartfalen voor. Het is de belangrijkste oorzaak van ziekenhuisopname bij mensen ouder dan 65 jaar.

Als u hartfalen heeft, zult u een betere gezondheid en kwaliteit van leven hebben als u goed voor uzelf zorgt en uzelf in balans houdt. Het is belangrijk om meer te weten te komen over hartfalen, hoe u in balans kunt blijven en wanneer u de dokter moet bellen.

Hoe vaak komt hartfalen voor?

Al bijna 6 miljoen Amerikanen hebben hartfalen, en elk jaar wordt bij meer dan 870.000 mensen hartfalen gediagnosticeerd. De aandoening is de belangrijkste oorzaak van ziekenhuisopname bij mensen ouder dan 65.

Hartfalen en ouder worden

Hoewel het risico op hartfalen niet verandert naarmate u ouder wordt, hebt u wel meer kans op hartfalen als u ouder bent.

Vrouwen en hartfalen

Vrouwen hebben evenveel kans op hartfalen als mannen, maar er zijn enkele verschillen:

• Vrouwen krijgen meestal op latere leeftijd hartfalen in vergelijking met mannen.
• Vrouwen hebben meestal hartfalen als gevolg van hoge bloeddruk en hebben een normale EF (ejectiefractie; zie hieronder).
• Vrouwen kunnen meer last hebben van kortademigheid dan mannen. Er zijn geen verschillen in behandeling tussen mannen en vrouwen met hartfalen.

Wat zijn de soorten hartfalen?

Er zijn veel oorzaken voor hartfalen, maar de aandoening wordt over het algemeen onderverdeeld in twee typen:

Hartfalen met verminderde linker ventrikel functie (HF-rEF)
De onderste linkerkamer van het hart (linker ventrikel) wordt groter (vergroot) en kan niet hard genoeg knijpen (samentrekken) om de juiste hoeveelheid zuurstofrijk bloed naar de rest van het lichaam te pompen.

Hartfalen met bewaarde linkerventrikelfunctie (HF-pEF)
Het hart trekt samen en pompt normaal, maar de onderste kamers van het hart (de hartkamers) zijn dikker en stijver dan normaal. Hierdoor kunnen de hartkamers zich niet goed ontspannen en zich niet helemaal vullen. Omdat er minder bloed in de hartkamers zit, wordt er minder bloed naar de rest van het lichaam gepompt als het hart samentrekt.

Wat is ejectiefractie?

Ejectiefractie (EF) verwijst naar hoe goed uw linkerhartkamer (of rechterhartkamer) bloed pompt bij elke hartslag. Meestal verwijst de EF naar de hoeveelheid bloed die uit de linkerhartkamer wordt gepompt telkens als deze samentrekt. De linkerhartkamer is de belangrijkste pompkamer van het hart.

Uw EF wordt uitgedrukt in een percentage. Een EF die lager is dan normaal kan een teken van hartfalen zijn. Als u hartfalen heeft en een lagere dan normale (verminderde) EF (HF-rEF), helpt uw EF uw arts te weten hoe ernstig uw aandoening is.

Hoe wordt de EF gemeten?

Ejectiefractie kan worden gemeten met:

• Echocardiogram (echo) – dit is de meest gebruikelijke manier om uw EF te controleren.
• Magnetic resonance imaging (MRI) scan van het hart.
• Nucleaire geneeskunde scan (multiple gated acquisitie MUGA) van het hart; ook wel nucleaire stresstest genoemd.

Waarom is het belangrijk om uw EF te weten

Als u een hartaandoening heeft, is het belangrijk voor u en uw arts om uw EF te weten. Uw EF kan uw arts helpen de beste behandeling voor u te bepalen. Het meten van uw EF helpt uw arts ook om te controleren hoe goed onze behandeling werkt.

Vraag uw arts hoe vaak u uw EF moet laten controleren. In het algemeen moet u uw EF laten meten wanneer bij u voor het eerst een hartaandoening wordt vastgesteld, en zo nodig wanneer uw aandoening verandert.

Wat betekenen de getallen?

Ejectiefractie (EF) 55% tot 70%

• Pompcapaciteit van het hart: Normaal.
• Niveau van hartfalen/effect op pompfunctie: De hartfunctie kan normaal zijn of u kunt hartfalen hebben met een behouden EF (HF-pEF).

Ejectiefractie (EF) 40% tot 54%

• Pompcapaciteit van het hart: Iets onder normaal.
• Niveau van hartfalen/effect op pompfunctie: Er is minder bloed beschikbaar, dus wordt er minder bloed uit de hartkamers gepompt. Er is een lager dan normale hoeveelheid zuurstofrijk bloed beschikbaar voor de rest van het lichaam. Het kan zijn dat u geen klachten heeft.

Ejectiefractie (EF) 35% tot 39%

• Pompcapaciteit van het hart: Matig onder normaal.
• Level van hartfalen/effect op pompfunctie: Mild hartfalen met verminderde EF (HF-rEF).

Ejectiefractie (EF) minder dan 35%

• Pompcapaciteit van het hart: Ernstig beneden normaal.
• Hoogte van hartfalen/effect op pompfunctie: Matig tot ernstig HF-rEF. Ernstige HF-rEF verhoogt het risico op levensbedreigende hartslagen en op cardiale dyssynchronie/desynchronisatie (rechter- en linkerhartkamer pompen niet gelijktijdig).

Normaal hart. Een normale linker ventrikel ejectiefractie (LVEF) varieert van 55% tot 70%. Een LVEF van 65% betekent bijvoorbeeld dat 65% van de totale hoeveelheid bloed in de linkerhartkamer bij elke hartslag wordt weggepompt. Uw EF kan op en neer gaan, afhankelijk van uw hartconditie en hoe goed uw behandeling werkt.

HF-pEF. Als u HF-pEF hebt, ligt uw EF in het normale bereik omdat uw linker hartkamer nog steeds goed pompt. Uw arts zal uw EF meten en eventueel uw hartkleppen en spierstijfheid controleren om te zien hoe ernstig uw hartfalen is.

HF-rEF. Als uw EF minder dan 35% bedraagt, hebt u een groter risico op levensbedreigende onregelmatige hartslagen die een plotselinge hartstilstand/dood kunnen veroorzaken. Als uw EF lager is dan 35%, kan uw arts met u praten over behandeling met een implanteerbare cardioverter defibrillator (ICD) of cardiale resynchronisatietherapie (CRT). Uw arts kan u ook specifieke medicijnen of andere behandelingen aanraden, afhankelijk van hoe ver uw hartfalen gevorderd is. Minder gebruikelijke behandelingsopties zijn onder meer een harttransplantatie of een ventriculair assistentieapparaat (VAD). Als uw kwaliteit van leven erg slecht is of als uw arts u heeft verteld dat uw aandoening zeer ernstig is, vraag dan naar andere mogelijke behandelingen.

Sommige patiënten hebben HF-rEF (en een EF lager dan 40%) en tekenen van HF-pEF, zoals een stijve (maar niet altijd vergrote) linkerhartkamer.

Wat zijn de klachten van hartfalen?

Het kan zijn dat uw klachten mild zijn of dat u helemaal geen klachten heeft. Dit betekent niet dat u geen hartfalen meer heeft. De klachten van hartfalen kunnen variëren van mild tot ernstig, en kunnen komen en gaan.

In het algemeen wordt hartfalen na verloop van tijd erger. Naarmate het verergert, kunt u meer of andere tekenen of klachten krijgen. Het is belangrijk dat u het uw arts laat weten als u nieuwe klachten krijgt of als uw klachten verergeren.

Voorkomende klachten en verschijnselen van hartfalen

• Kortademigheid of ademhalingsproblemen. U kunt moeite hebben met ademhalen wanneer u beweegt, of wanneer u rust of plat in bed ligt. Kortademigheid ontstaat wanneer vocht zich in de longen opstapelt (congestie) of wanneer uw lichaam niet genoeg zuurstofrijk bloed krijgt. Als u ’s nachts plotseling wakker wordt om te gaan zitten en op adem te komen, is het probleem ernstig en moet u medisch worden behandeld.
• U moe voelen (vermoeidheid) en zwakte in uw benen als u actief bent. Wanneer uw hart niet genoeg zuurstofrijk bloed naar de belangrijkste organen en spieren pompt, wordt u moe en kunnen uw benen zwak aanvoelen.
• Zwellingen in uw enkels, benen en buik; gewichtstoename. Als uw nieren niet genoeg bloed filteren, houdt uw lichaam extra vocht en water vast. Extra vocht in uw lichaam veroorzaakt zwelling, oedeem en gewichtstoename.
• Noodzaak om te plassen terwijl u ’s nachts rust. De zwaartekracht zorgt ervoor dat er meer bloed naar de nieren stroomt als u ligt. Uw nieren maken dus meer urine aan en u hebt de behoefte om te plassen.
• Duizeligheid, verwardheid, concentratieproblemen, flauwvallen. U kunt deze symptomen hebben omdat uw hart niet genoeg zuurstofrijk bloed naar de hersenen pompt.
• Snelle of onregelmatige hartslagen (hartkloppingen): Wanneer uw hartspier niet met genoeg kracht pompt, kan uw hart sneller slaan om te proberen voldoende zuurstofrijk bloed naar belangrijke organen en spieren te krijgen. U kunt ook een onregelmatige hartslag hebben als uw hart groter is dan normaal (na een hartaanval of als gevolg van een abnormaal kaliumgehalte in uw bloed).
• Een droge, hoestende hoest. Een hoest veroorzaakt door hartfalen komt vaker voor als u plat ligt en extra vocht in uw longen heeft.
• Een volle (opgeblazen) of harde maag, verlies van eetlust of maagklachten (misselijkheid).

Het is heel belangrijk dat u uw andere gezondheidsaandoeningen onder controle houdt, zoals diabetes, nieraandoeningen, bloedarmoede, hoge bloeddruk, schildklieraandoeningen en astma of chronische longaandoeningen. Sommige aandoeningen hebben tekenen en symptomen die lijken op hartfalen. Als u nieuwe of verergerende niet-urgente klachten hebt, vertel dit dan aan uw zorgverlener.

Wat veroorzaakt hartfalen?

Hartfalen kan worden veroorzaakt door veel medische aandoeningen die de hartspier beschadigen. Veel voorkomende aandoeningen zijn:

• Coronaire hartziekte (ook wel coronaire atherosclerose of “aderverkalking” genoemd) tast de slagaders aan die bloed en zuurstof naar het hart vervoeren (kransslagaders). De normale binnenbekleding van de slagaders wordt aangetast, de wanden van de slagaders worden dik en vetafzettingen en plaque blokkeren gedeeltelijk de bloedstroom. Na verloop van tijd worden de slagaders zeer nauw of raken volledig verstopt, wat een hartaanval veroorzaakt. Door de verstopping kan het hart niet genoeg bloed rondpompen om uw organen en weefsels (waaronder uw hart) gezond te houden. Wanneer de slagaders geblokkeerd zijn, kunt u pijn op de borst (angina) en andere symptomen van een hartziekte hebben.
• Hartaanval. Een hartaanval vindt plaats wanneer een kransslagader plotseling geblokkeerd raakt en het bloed niet meer naar alle delen van de hartspier kan stromen. De hartspier raakt blijvend beschadigd en spiercellen kunnen afsterven. Normale hartspiercellen kunnen harder gaan werken. Het hart kan groter worden (HF-rEF) of stijf (HF-pEF).
• Cardiomyopathie. Cardiomyopathie is een term die schade aan en vergroting van de hartspier beschrijft die niet wordt veroorzaakt door problemen met de kransslagaders of de bloedstroom. Cardiomyopathie kan door vele oorzaken ontstaan, waaronder virussen, alcohol- of drugsmisbruik, roken, genetica en zwangerschap (peripartum cardiomyopathie).
• Hartafwijkingen die bij de geboorte aanwezig zijn (aangeboren hartafwijking).
• Diabetes.
• Hoge bloeddruk (hypertensie). Bloeddruk is de kracht van het bloed dat tegen de wanden van uw bloedvaten (slagaders) duwt. Als u een hoge bloeddruk heeft, betekent dit dat de druk in uw slagaders hoger is dan normaal. Wanneer de bloeddruk hoog is, moet uw hart harder pompen om het bloed naar het lichaam te transporteren. This can cause the left ventricle to become thick or stiff, and you can develop HF-pEF. High blood pressure can also cause your coronary arteries to become narrow and lead to coronary artery disease.
• Arrhythmia (abnormal heart rhythms, including atrial fibrillation).
• Kidney disease.
• Obesity (being overweight).
• Tobacco and illicit drug use.
• Medications. Some drugs used to fight cancer (chemotherapy) can lead to heart failure.