Het Grote Schisma van 1054 – De Middeleeuwen – Feiten voor Kinderen
Groot Schisma van 1054
Het Grote Schisma van 1054 was het uiteenvallen van de christelijke kerk in twee delen – het westelijke en het oostelijke deel.
Deze twee delen zouden uitmonden in de Rooms-Katholieke Kerk en de Oosters-Orthodoxe Kerk.
Het Grote Schisma wordt ook wel het Oost-West Schisma genoemd en hoewel als datum voor het schisma 1054 wordt genoemd, bestonden er al lang voor die tijd spanningen tussen de twee partijen.
Wortels van het Schisma
Het schisma vond niet alleen plaats vanwege religieuze verschillen. Ook politieke en sociale invloeden waren van invloed.
Een van de grote oorzaken was het uiteenvallen van het Romeinse Rijk.
Het Romeinse Rijk was zo groot geworden dat het moeilijk was om het als geheel te besturen.
In 285, the Roman Emperor Diocletian divided the empire into two parts:
-
-
- The Western Roman Empire
- Eastern Roman Empire (the Byzantine Empire).
-
Both halves of the empire worked together but slowly the two halves moved apart.
By the beginning of the sixth century, the Western Roman Empire was being overrun by the barbarians while the Eastern Roman Empire continued to do well.
Language also caused the two halves to slowly drift apart.
The main language in the West was Latin but the main language in the East was Greek.
The number of people who spoke both languages decreased as did communication between the two halves.
As a result of these differences, the two parts of the Church began to separate.
They started to have different views regarding religious doctrine and also used different rites.
Little Schisms
There was a lot of tension between the two halves of the Church even before the Great Schism occurred.
These “little schisms” occurred over the years before the Great Schism.
The Church had a number of bishops who were recognized at patriarchs.
Patriarchs held authority over other bishops.Advertisement
There are five patriarchs:
- The Patriarch of Rome
- The Patriarch of Alexandria
- The Patriarch of Antioch
- The Patriarch of Constantinople
- The Patriarch of Jerusalem
The Patriarch of Rome
The Patriarch of Rome was viewed as being the “first among equals” but he did not have any authority over the other patriarchs.
Een van de eerste kleine scheuringen vond plaats tussen de jaren 343 en 398 toen de Kerk zich splitste over het Arianisme (het geloof dat Jezus niet gelijk was aan God en daarom niet goddelijk).
Arianisme werd door velen in de Oosterse Kerk geaccepteerd, maar niet in de Westerse.
Wat gebeurde er in 404
Een ander probleem ontstond in 404 toen de Byzantijnse keizer, Arcadius, weigerde Johannes Chrysostom als patriarch van Constantinopel te accepteren.
Chrysostom werd gesteund door de Romeinse paus en omdat de oostelijke patriarchen het eens waren met de Byzantijnse keizer en weigerden Chrysostom als wettig te aanvaarden, verbrak de paus de communicatie met het oostelijke deel van de Kerk.
Dit schisma werd pas in 415 hersteld, toen de oostelijke patriarchen er eindelijk mee instemden dat Chrysostom een wettige patriarch was.
Wat gebeurde er in 482
Een derde “kleine scheuring” vond plaats in 482, toen de Byzantijnse keizer Zeno probeerde de verschillen in opvatting over Jezus tussen beide kerkhelften te overbruggen.
Sommigen zagen Jezus als iemand met twee naturen (menselijk en goddelijk), terwijl anderen dachten dat Jezus alleen goddelijk was.
Zeno vaardigde een edict uit, Henotikon genaamd, maar dit werd verworpen door Paus Felix III.
De patriarch van Constantinopel, Acacius, had Zeno aangezet tot het uitvaardigen van het edict en als gevolg daarvan excommuniceerde de paus de patriarch.
Dit schisma werd in 519 geheeld toen een nieuwe Byzantijnse keizer, Justin I, de excommunicatie erkende.
Hoewel de Kerk technisch gezien tot een overeenkomst was gekomen, verwijderde het geloof van de oostelijke patriarchen zich van dat van de westelijke patriarchen.
De oostelijke patriarchen geloofden nu in miafysitisme.
Miafysitisme is het geloof dat de menselijke en goddelijke kant van Jezus één en ondeelbaar waren en ook niet van elkaar te onderscheiden.
Het Grote Schisma
Er zijn een aantal redenen die tot het Grote Schisma hebben geleid, naast de kleine schisma’s die al eerder zijn genoemd.
Eén van de eerste problemen was dat de Rooms-Katholieke Kerk een aantal extra woorden in de Geloofsbelijdenis van Nicea had ingevoegd.
De Geloofsbelijdenis van Nicea is een christelijke geloofsbelijdenis die werd overeengekomen op een bijeenkomst in Nicea (het Eerste Concilie van Nicea genoemd).
Deze verklaring was een paar keer herzien, maar in 431, op het Derde Oecumenische Concilie in Efeze (een andere bijeenkomst), verklaarde het concilie expliciet dat verdere toevoegingen niet zouden worden toegestaan.
De Rooms-Katholieke Kerk voegde toch wat extra woorden toe.
De openingsverklaring die luidde:
“Wij geloven in de Heilige Geest, de Heer, de gever van leven, die uitgaat van de Vader,”
Werd door de Roomse kerk veranderd zodat de zin luidde:
“Wij geloven in de Heilige Geest, de Heer, de gever van leven, die uitgaat van de Vader en de Zoon,”
De openingsverklaring die luidde:
“Wij geloven in de Heilige Geest, de Heer, de gever van leven, die uitgaat van de Vader en de Zoon.”
De Rooms-Katholieke Kerk had de woorden
“en de Zoon” toegevoegd.
De Oosters-Orthodoxe Kerk was het niet eens met deze toevoeging en noemde het niet-canoniek.
Meer meningsverschillen
Een ander meningsverschil ontstond over het grondgebied van de Balkan.
Het probleem was dat zowel de Oosters-Orthodoxe Kerk als de Rooms-Katholieke Kerk van mening waren dat zij jurisdictie hadden over het gebied.
Een ander geschil ging over de benoeming van de patriarch van Constantinopel tot oecumenisch patriarch.
De Rooms-Katholieke Kerk was het er niet mee eens dat de patriarch van Constantinopel tot oecumenisch patriarch werd benoemd, omdat dit volgens hen neerkwam op universeel patriarch.
Op soortgelijke wijze was er ook een meningsverschil over hoeveel macht de patriarch van Rome (de paus) had over de andere patriarchen.
De andere patriarchen waren het erover eens dat de paus een hogere eer had dan de anderen, maar ze waren het er niet over eens dat dit betekende dat de paus enig gezag had over de andere patriarchen.
Een ander twistpunt tussen de twee helften van de Kerk waren sommige gebruiken tijdens de eredienst die verschilden tussen de twee helften.
Eén praktijk had betrekking op de Eucharistie (de rite waarbij brood en wijn worden gebruikt om het lichaam van Christus te symboliseren).
De Rooms-Katholieke Kerk begon ongezuurde broden te gebruiken voor het ritueel, waar de Oosters-Orthodoxe Kerk het niet mee eens was en de Oosters-Orthodoxe Kerk begon het brood in de wijn te dopen, wat door de Rooms-Katholieke Kerk werd veroordeeld.
De officiële breuk
Sommige rooms-katholieke kerken in Constantinopel begonnen de rooms-katholieke gebruiken te gebruiken in plaats van de oosters-orthodoxe gebruiken te volgen.
De oecumenische patriarch Michael Cerularius eiste dat deze kerken de oosterse tradities zouden volgen.
De rooms-katholieke kerken hadden de goedkeuring van de paus (Leo IX) in Rome en weigerden.
Als gevolg hiervan sloot Cerularius de kerken. Vervolgens liet hij een brief schrijven waarin hij de praktijken van het Westen aanviel.
De paus las de brief en beval een retourbrief te schrijven waarin werd ingegaan op de punten die Cerularius naar voren had gebracht en waarin de suprematie van de paus werd verdedigd.
De paus stuurde de brief vervolgens met een delegatie naar Constantinopel.
De delegatie arriveerde in april 1054.
De delegatie was niet blij met de manier waarop zij werden ontvangen en liep uit de ontmoeting met Cerularius nadat zij hem de brief van de paus hadden overhandigd.
Cerularius, boos over de acties van de delegatie, werd nog bozer toen hij zich realiseerde dat de zegels van de brief waren geopend en de delegaties de brief voor iedereen te lezen hadden gepubliceerd.
Als gevolg hiervan negeerde de patriarch de afgevaardigden en weigerde hun autoriteit te erkennen.
Leo IX stierf op 19 april 1054 en nadat de patriarch Cerularius bleef weigeren de afgevaardigden van de paus te ontmoeten, drongen de afgevaardigden tijdens een kerkelijke ceremonie de kathedraal van Hagia Sophia (de hoofdkerk van de Oosters-Orthodoxe Kerk) binnen en legden een brief op het hoofdaltaar.
De brief bevatte de excommunicatie van de Patriarch van Constantinopel, Michael Cerularius.
Cerularius verbrandde de brief (een pauselijke bul genoemd) en veroordeelde vervolgens de afgevaardigden.
Het Grote Schisma was officieel.
De twee partijen communiceerden nog wel met elkaar, maar tijdens de Vierde Kruistocht plunderden de christenen, met de zegen van Rome, Constantinopel en de Hagia Sophia.
Daarna communiceerden de twee partijen nog maar zelden met elkaar en pogingen om zich te verzoenen mislukten.
Verzoening
De twee partijen hebben zich nog steeds niet met elkaar verzoend, maar de laatste jaren is er een duidelijke ontdooiing tussen de twee partijen.
De twee partijen hebben meer contact gehad en er is een poging gedaan om enkele van de verschillen tussen de twee kerken te verzoenen.