Hoe leer ik woorden uit het zicht

Ik krijg veel e-mails van leerkrachten en ouders die me vragen hoe je woorden uit het zicht leert.

Ben je hier om te leren hoe je woorden met een hoge frequentie leert? Dan ben je hier op de juiste plek!

Wat zijn zichtwoorden?

Traditioneel bedoelen leerkrachten met “zichtwoorden” woorden met een hoge frequentie die kinderen van buiten moeten kennen.

Wij definiëren zichtwoorden vaak als woorden die kinderen niet kunnen uitspreken – woorden als de, bijvoorbeeld.

Onderzoekers op het gebied van lezen hebben echter een andere definitie van zichtwoorden.

Een gezichtswoord is een woord dat onmiddellijk en moeiteloos uit het geheugen kan worden opgeroepen, ongeacht of het fonisch regelmatig of onregelmatig is. Een zichtwoordvocabulaire verwijst naar de verzameling woorden die een leerling moeiteloos kan herkennen.

David A. Kilpatrick, PhD

Dus moeten we lijsten met zichtwoorden maken en onze leerlingen deze laten onthouden met behulp van flash cards?

Niet zo snel.

Dit klopt niet met hoe de hersenen leren lezen.

We proberen niet om leerlingen plaatjes van woorden in hun hersenen te laten proppen, want er is een grens aan het aantal woorden dat iemand van ons op het zicht kan onthouden.

Hoe leren de hersenen “zichtwoorden”?

Onderzoekers hebben ontdekt dat sterke lezers niet duizenden plaatjes van woorden in hun hersenen oproepen. In plaats daarvan verbinden ze (heel, heel snel) de letters met de klanken in elk woord. Ze doen dit zo snel en moeiteloos dat het een fractie van een seconde kost om elk woord te identificeren.

Hoe?

Hoe gaan we van het klinken van woorden letter voor letter, naar het direct herkennen van duizenden en duizenden woorden?

Het gaat via een mentaal proces dat orthografische mapping wordt genoemd.

Zeg wat?

Loof me … ik beloof je dat het niet zo ingewikkeld is als het klinkt.

Orthografische mapping is het proces dat we gebruiken om gedrukte woorden in het langetermijngeheugen op te slaan.

David A. Kilpatrick, PhD

Om woorden te kunnen lezen en vervolgens op te slaan om ze later weer op te kunnen halen, moeten we de fonemen (klanken) kunnen koppelen aan de grafeem (letters).

Klinkt u dat bekend in de oren?

Het is fonemisch bewustzijn en fonetiek.

We moeten kinderen leren de afzonderlijke klanken in woorden te identificeren en die klanken vervolgens te koppelen aan letters. We leren ze woorden te klinken, zelfs zichtbare woorden.

Hoe zit het met zichtbare woorden die niet regelmatig zijn, zoals de?

We vestigen de aandacht op de delen van het woord die fonetisch zijn (en dat zijn er meestal ten minste 1-2). Vervolgens leren we leerlingen om de lastige delen uit het hoofd te leren.

Wat zegt dit ons over de grote lijsten met zichtbare woorden … zoals Dolch en Fry?

Ik denk niet dat het verkeerd is om kinderen woorden te leren lezen met die lijsten als referentie, maar we moeten het op een andere manier benaderen.

We moeten onze kleuters geen lijsten met 50 “zichtwoorden” mee naar huis geven.

In plaats daarvan moeten we die woorden zo vaak mogelijk in de fonicalessen integreren.

De Dolch-primerlijst bevat bijvoorbeeld woorden als:

on, at, did, that, ran

Elk van die woorden is perfect decodeerbaar, en in plaats van ze op het zicht te leren, moeten we kinderen leren ze te lezen met behulp van hun fonische kennis.

Als we kinderen de kans geven om woorden uit te klinken als ze ze lezen, bieden we een omgeving waarin orthografische mapping kan plaatsvinden.

Is er ooit ruimte om kinderen hoogfrequente woorden te leren onthouden?

Ja, maar slechts een klein beetje (denk aan 10-15 woorden), en alleen om het leesmateriaal van onze leerlingen leesbaar te maken.

Een goed decodeerbaar boek bijvoorbeeld (dat echt klinkt als een verhaal) heeft woorden als de nodig. Je moet beginnende lezers leren het woord de te herkennen. En toch kun je STIL de aandacht vestigen op de “th”, die helemaal niet onregelmatig is.

Hoe introduceer je zichtwoorden

• Aannemend dat je leerling fonemisch bewustzijn en letter-klankkennis heeft, ben je klaar om te beginnen. (Niet zeker over het fonemisch bewustzijn? Geef deze gratis beoordeling.)
• Noem het nieuwe woord, en laat uw leerling het herhalen.
• Noem de afzonderlijke fonemen (klanken) in het woord. Bijvoorbeeld, in het woord is, zijn er twee fonemen: /i/ en /z/.
• Spel de klanken. Let op onverwachte schrijfwijzen. In is, spellen we /i/ met i en /z/ met s.
• Laat uw leerling zo mogelijk verwante woorden lezen. Has en his zijn goede woorden om naast is te lezen omdat het korte klinkerwoorden zijn met een s die staat voor de /z/ klank.
• Laat uw leerling samenhangende tekst lezen. Verbonden tekst kan zijn decodeerbare zinnen of boeken.

Meer bronnen voor het leren over hoogfrequente woorden

• Gratis lessen en decodeerbare boeken voor het onderwijzen van hoogfrequente woorden
• Een nieuw model voor het onderwijzen van hoogfrequente woorden – Reading Rockets
• Heart Word Magic – Really Great Reading
• Teaching Every Reader (online cursus)
• Essentials of Assessing Preventing, and Overcoming Reading Difficulties, door David A. Kilpatrick