Home
Over een paar dagen zullen veel westerse christenen het begin van de vastentijd in acht nemen. Het is een periode van 40 dagen die een tijd van voorbereiding markeert met als hoogtepunt de herdenking van het lijden, de dood en de verrijzenis van Jezus. Dit seizoen van de christelijke kalender begint op Aswoensdag; een dag waarop katholieken en anderen niet alleen vasten en zich onthouden van voedsel, maar ook hun voorhoofd tekenen met as in de vorm van het kruis. Deze as dient als een uiterlijk teken van een innerlijke verplichting om een periode van boetedoening in te gaan – niet in een zelfverheerlijkende of zelfbestraffende zin, maar veeleer om christenen een gestructureerde tijd te geven om hun leven opnieuw te evalueren en hun prioriteiten opnieuw te bekijken. We zijn geroepen om al die dingen los te laten die ons ervan weerhouden om ons volledig in te zetten voor een liefdevolle en genadevolle relatie met God en onze naaste.
Voor veel christenen is Aswoensdag een dag waarop we ons opnieuw bezighouden met enkele van de meest fundamentele tekenen van onze religieuze gemeenschap. Het gebruik van het kruis op het voorhoofd herinnert aan de doop. Maar deze keer gebruiken we in plaats van water of olie, as. Het is een symbool van berouw en bekering dat de eerste christenen meebrachten uit de joodse traditie waaruit zij voortkwamen. Evenzo vasten wij om dezelfde reden. Het is een oude, concrete uitdrukking van een innerlijke instelling waarmee we verantwoordelijkheid nemen voor de keren dat we falen en vallen.
Voor wie tot een oud-christelijke kerk behoort, is onze godsdienst er dan niet alleen een van ideeën. Onze fysieke lichamen, met inbegrip van onze zintuigen en onze eetlust, zijn allemaal betrokken bij de beoefening van onze godsdienst. Daarom bestaat een deel van de traditionele discipline van de vastentijd erin bepaalde dingen op te geven. Als ik iets gewoons en eenvoudigs opgeef, zoals toetjes of televisie, dan is dat niet omdat God dat nodig heeft. Zoals ik tegen de studenten op de universiteit zeg – “God heeft jullie koekjes niet nodig.” In plaats daarvan, op de momenten dat ik nee zeg tegen iets dat ik heb opgegeven voor de vastentijd, maak ik een bewuste keuze – zij het heel klein – om mezelf opnieuw te verbinden aan de prioriteit van mijn christelijk geloof. Het opgeven van voedsel helpt me om bewuster te leven, want zoals velen van ons kan ik gemakkelijk vervallen in gedachteloze activiteiten, vooral op het gebied van eten en drinken. En elke keer dat ik iets overlaat, word ik uitgenodigd om de woorden van Jezus in herinnering te roepen, die leerde dat de mens “niet leeft van brood alleen, maar van elk woord dat uit de mond van God komt.” (Matteüs 4:4)
Vasten en onthouding hebben voor mij ook nog een andere belangrijke betekenis. Ze herinneren me eraan dat ik de geboorteloterij heb gewonnen: ik heb de luxe om te leven zonder me zorgen te hoeven maken over honger of voedselonzekerheid. Te veel mensen, zelfs in onze eigen gemeenschap, hebben niet genoeg te eten. De ernstige realiteit is dat sommige van onze kinderen vannacht met honger naar bed zullen gaan. Sommige van onze ouderen moeten vandaag beslissen over medicijnen of een maaltijd. Het is geen “zegen” dat ik vandaag meer dan genoeg te eten heb. Gezien door de lens van mijn religieuze wereldbeeld, erken ik dat het gewoon de toestand is van het leven in een gefragmenteerde en gevallen wereld, en van het verstrikt zijn in de instellingen en structuren van een gebroken wereld. Het ervaren van de rituele honger van de vastentijd zou mij – en iedere christen – ertoe moeten aanzetten om van onze wereld een plaats te maken waar ieder mens de basisbehoeften heeft om met een minimum aan menselijke waardigheid te leven.
Over een paar dagen zullen velen van ons as zoeken. Als u op Aswoensdag uw voorhoofd met as bedekt, is hier mijn vraag voor u: hoe zal uw vastenpraktijk u dichter bij God en uw naaste brengen? Maak van deze vastentijd een moment van genade. Laat het kruis op je voorhoofd geen leeg symbool of een betekenisloos merkteken blijven. Als je de wereld door de as op je voorhoofd vertelt dat je je leven verandert, doe het dan.
The Rev. Jordan Lenaghan, uitvoerend directeur van University Religious Life Center for Religion, Quinnipiac University.
The Rev. Jordan Lenaghan, OP, is uitvoerend directeur van University Religious Life, Quinnipiac University