Horrikaan – Podictionary Woord van de Dag

iTunes gebruikers kunnen zich abonneren op deze podcast

De eerste keer dat ik naar de etymologie van het woord orkaan keek, was in augustus 2005.

Toen was ik volgens mij nog niet echt begonnen met het raadplegen van Urbandictionary. Dat doe ik nu wel, omdat ik denk dat het een goed middel is om te laten zien hoe slanggebruik evolueert.

Ik heb het nu net nagekeken en ik zie dat definitie twee en drie het woord orkaan koppelen aan drugs en alcohol.

Tot op zekere hoogte blijkt hieruit dat slang slang is, want volgens The Oxford English Dictionary rond de tijd van Samuel Johnson, 250 jaar geleden, verwees het woord orkaan naar een scheurende houseparty.

Natuurlijk zijn zowel het nieuwe als het oudere gebruik van orkaan op deze manier ontleend aan de “uitwaaierende” betekenis die bij de hoofdbetekenis van het woord hoort.

Dat is waar de eerste vermelding op Urbandictionary naar verwijst “Een tijdelijk verbond gevormd tussen de oceaan en de hemel…”

Ik plaatste een podictionary-aflevering over het woord orkaan op 28 augustus 2005 en luisterde naar de nieuwsberichten in de dagen en weken na 29 augustus toen Katrina New Orleans trof.

Ik kijk nu terug naar de Google-trends voor het gebruik van het woord orkaan en zie regelmatige bliepjes van zoekactiviteit elk orkaanseizoen van augustus-september.

Ik denk dat het een afspiegeling van de menselijke natuur is dat de hoogste piek in het aantal zoekopdrachten naar orkanen plaatsvond rond de periode van orkaan Rita, de storm die vlak na Katrina opstak.

Het woord orkaan is een woord dat is geëvolueerd uit lokale talen in het Caribisch gebied, is opgepikt door de Spanjaarden voordat het zijn weg vond naar het Engels.

In andere delen van de wereld wordt zo’n storm een tyfoon genoemd.

Of de woorden tyfoon, cycloon, of tornado hebben zo’n duidelijke regelmatige jaarlijkse beat, of komen ergens in de buurt in frequentie van gebruik als orkaan op Google trends.

Ik neem aan dat dit een afspiegeling is van het overheersende gebruik van Google door Amerikanen die meer geven om stormen in hun deel van de wereld.

Het woord orkaan verscheen in het geschreven Engels in 1555 en het toeval wil dat het woord tornado slechts een jaar later verscheen. Gedurende enkele decennia waren deze twee woorden beide van toepassing op Caribische stormen, totdat de orkaan ging overheersen en de tornado zich terugtrok tot een betekenis van een meer plaatselijke uitbarsting in het begin tot het midden van de jaren 1600.

Het woord cycloon is een uitvinding van een kerel genaamd Henry Piddington in 1848.

Piddington nam het op zich om uit te zoeken wat er in hemelsnaam gebeurde op zee wanneer een van deze grote uitbarstingen plaatsvond. Hij werd zeer gerespecteerd en waardevol in India en Engeland omdat wat hij ontdekte een hoop scheepsverliezen bespaarde.

Hij noemde de stormen cyclonen en de meeste etymologieën geven de Griekse wortel hiervan als cycloon wat “cirkel” betekent. Maar hij visualiseerde de stormen eigenlijk als een reusachtige slang die zich op zichzelf oprolde en het toepasselijke Griekse woord daarvoor was cycloma.

Vijf dagen per week produceert Charles Hodgson Podictionary – de podcast voor woordliefhebbers, donderdag afleveringen hier op OUPblog. Hij is ook de auteur van verschillende boeken, waaronder zijn nieuwste History of Wine Words – An Intoxicating Dictionary of Etymology from the Vineyard, Glass, and Bottle.