Is Doxycycline effectief in de preventie en behandeling van de ziekte van Lyme?

De ziekte van Lyme bij de mens wordt veroorzaakt door infectie met Borreli burgdorferi die wordt overgedragen door de beet van een Ixodes scapularis. De ziekte is in alle stadia te behandelen, met orale of intraveneuze antibiotica. In deze twee studies wordt de behandeling met doxycycline beoordeeld, zowel als preventief middel als als behandeling van de ziekte van Lyme.

Studie 1: Klempner, et al (N Eng J Med 345:88, 2001) onderzochten of een verlengde antibioticakuur werkzaam zou zijn bij patiënten met gedocumenteerde ziekte van Lyme die ondanks de aanbevolen antibioticakuur persisterende spier- en/of neurocognitieve symptomen hebben. Patiënten werden gerandomiseerd om ofwel intraveneuze ceftriaxone (2g qd) gedurende 30 dagen gevolgd door doxycycline (200mg qd) gedurende 60 dagen te krijgen, ofwel overeenkomende intraveneuze en orale placebo’s. 78 patiënten waren seropositief voor B. burgdorferi en 51 waren seronegatief. Een verbetering in Medical Outcomes Study (MOS) 36-item Short-Form General Health Survey (SF-36) werd gebruikt om de werkzaamheid te beoordelen.

De studie werd stopgezet nadat de tussentijdse analyse van 107 patiënten geen verschillen aantoonde tussen patiënten die een verlengde antibioticabehandeling kregen en patiënten die placebo kregen. Er werden geen verschillen waargenomen tussen de seropositieve en seronegatieve patiënten. Er werden geen aanwijzingen gevonden van persisterende infectie met B. burgdorferi in het serum of de cererospinale vloeistof van enige patiënt.

Studie 2: Nadelman, et al. (N Eng J Med 345:79, 2001) voerden een gerandomiseerde, klinische studie uit om te bepalen of profylactische behandeling met een enkele dosis doxycycline de ziekte van Lyme na een tekenbeet van I. scapularis zou voorkomen. 482 proefpersonen die in de voorafgaande 72 uur een vastzittende I. Scapularis teek van hun lichaam hadden verwijderd, werden behandeld met een eenmalige dosis van 200 mg doxycycline of een placebo. Evaluatie omvatte serum antilichaam testen, bloedkweken, en detectie van erythema migrans op de plaats van de tekenbeet.

Erythema migrans ontwikkelde zich mediaan 12 dagen na verwijdering van de teken bij 1 van 235 (0,4%) proefpersonen die doxycycline kregen, vergeleken met 8 van 247 (3,2%) proefpersonen in de placebo groep. 7 van deze 9 proefpersonen met erythema migrans hadden ook laboratoriumbewijs van de ziekte van Lyme. Bij de met placebo behandelde proefpersonen was erythema migrans significant vaker opgetreden na beten van nymfale teken die > 72 uur waren aangehecht in vergelijking met volwassen tekenbeten en teken die < 72 uur waren aangehecht.

Conclusie: De gegevens van deze twee studies geven aan: 1) patiënten met chronische musculoskeletale pijn en of neurocognitieve symptomen die aanhouden na antibiotische behandeling voor de ziekte van Lyme verbeteren niet met een langdurige antibioticakuur (IV of oraal); 2) vroege behandeling (binnen 72 uur na tekenbeet) met een eenmalige dosis van 200 mg doxycycline is effectief in het voorkomen van de ziekte van Lyme.