Issues Around the Hip: From Tendonitis to Bursitis
De heup is het grootste kogelgewricht in het lichaam. Het heeft twee functies: het ondersteunt en stabiliseert het lichaam en het vergemakkelijkt de beweging van het bovenbeen.
Voor een sporter is de heup onmisbaar. Zelfs minder actieve sporten, zoals golf, zijn afhankelijk van een gezonde heup voor maximale efficiëntie. Helaas, omdat atleten zo afhankelijk zijn van hun heupen, zijn ze vatbaarder voor een heupblessure als gevolg van hun verhoogde fysieke activiteit.
Dr. Hamilton van Beacon Orthopaedics & Sports Medicine is geen onbekende op het gebied van heupproblemen bij atleten. Hij is gespecialiseerd in, naast andere orthopedische operaties, minimaal invasief heupherstel. Het volgende artikel bevat informatie van Dr. Hamilton over veel voorkomende heupcomplicaties en welke maatregelen sporters kunnen nemen om blessures te voorkomen.
Anatomie van de heup
In de meest algemene zin is het heupgewricht een kogelgewricht dat ontstaat waar het dijbeen (femur) samenkomt met de drie botten van het bekken: het ilium, het ischium en het pubis. Het dijbeen heeft een bolvormige punt die in de kom past die door het heupbeen wordt gevormd.
Botstructuren:
Trochanter
De trochanter is een uitloper van het dijbeen vlak voordat de bal van het dijbeen wordt gevormd.
Ischium
Het ischium is het gebogen bot dat de basis vormt van elke helft van het bekken.
Spieren:
Iliopsoas
De iliopsoas-spier is een krachtige heupflexor die over de bovenkant van het heupgewricht loopt en ervoor zorgt dat de knie omhoog en van de grond wordt getrokken. Hij bestaat uit twee spieren: de psoas en de iliacus. Deze spieren lopen vanuit de lage ruggengraat en het bekken, voegen zich samen en hechten zich via een pees aan de bovenkant van het bovenbeen.
De iliopsoas is een workaholic spier. De hele dag door wordt hij voortdurend geactiveerd door voorwaartse bewegingen zoals lopen, rennen en benen optillen. Hij vangt ook de speling op wanneer zwakkere spieren hun bewegingen niet effectief kunnen uitvoeren, wat leidt tot overbelasting en blessures.
Rectus femoris
De rectus femoris is een van de vier quadricepsspieren die aan de knieschijf (patella) vastzitten. Hij helpt bij het strekken van de knie en het buigen van de heup.
Sartorius
De sartorius is de langste spier van het menselijk lichaam. Hij loopt over de gehele lengte van de voorkant van het dijbeen. Hij helpt bij de heupflexie, abductie en laterale rotatie van de heup, samen met de flexie van de knie.
Naast
De iliopsoas, rectus femoris, en sartorius zijn de drie grootste/belangrijkste spieren van de heupflexoren. Deze spieren zijn, niet verrassend, verantwoordelijk voor de actie van het buigen van het heupgewricht.
Piriformis
De piriformis is een kleine spier die van het heiligbeen naar de buitenkant van de heup loopt.
Bursae:
Bursae zijn zakjes gevuld met een ei-witachtige substantie die synoviale vloeistof wordt genoemd. Bursae fungeren meestal als smeermiddel tussen botten en andere structuren, zoals spieren of ligamenten, maar ze verminderen ook de wrijving tussen pezen, ligamenten en spieren. Bursae zijn genoemd naar het bot dat ze omsluiten.
Trochanterische slijmbeurs
Het is een van de twee belangrijkste slijmbeurzen van de heup. Hij bevindt zich op de buitenste punt van het dijbeen, de grote trochanter genoemd.
Ischiale bursa
Hij bevindt zich in de bovenbilstreek. Het is een diepe slijmbeurs boven het zitbeen en ligt tussen de M. gluteus maximus en de zitbeenknobbel.
Gemeenschappelijke heupaandoeningen
Iliopsoas-syndroom
Vaak heeft pijn in de onderrug, heup en dij eigenlijk zijn oorsprong in de iliopsoas-spier, waardoor de spier de bijnaam “verborgen grappenmaker” krijgt. Wanneer de slijmbeurs van de iliopsoas of de pees die de iliopsoas met het bovenbeen verbindt ontstoken raakt, wordt het pijnlijk om de spier te gebruiken, waardoor pijn aan de voorkant van de heup wordt gevoeld wanneer het been wordt opgetild. Een knakkend of klikkend gevoel kan ook worden gevoeld tijdens het bewegen. Het Iliopsoas-syndroom komt vooral voor bij atleten die aan atletiek doen, wielrenners, triatleten, dansers en tennissers, omdat zij hun heupen steeds weer moeten bewegen.
Heupbursitis
Heupbursitis is een aandoening waarbij een of meer slijmbeurzen in de heup ontstoken raken en pijn gaan doen. Deze pijn wordt meestal gevoeld aan de buitenkant van de heup en straalt later uit naar de dij.
De symptomen van een slijmbeursontsteking in de heup zijn ook pijn/gevoeligheid in de gewrichten. Gewonde sporters zullen zwelling zien en warmte voelen rond het geblesseerde gebied. De pijn is eerst scherp, maar wordt later minder en wordt pijnlijk. De pijn is het ergst bij het opstaan uit een stoel of bed, bij lang zitten, of na het slapen op de geblesseerde zijde.
Bursitis kan zowel acuut als chronisch zijn. Acute slijmbeursontsteking verloopt snel, is opvlammend en verdwijnt na enkele uren (of in sommige gevallen dagen). Chronische bursitis verloopt trager en duurt langer, gaande van enkele dagen tot meerdere weken. Het kan ook onverwacht terugkomen na een paar weken of maanden zonder pijn.
Wat veroorzaakt heupbeursontsteking?
- Rheumatoïde artritis
- Gout
- Pseudo-jicht
- Een plotseling heupletsel
- Diabetes
- Botsporen (benige aangroeisels bovenop normaal bot) op de heup
- Wervelkolomproblemen (zoals scoliose)
Trochanterische bursitis
Trochanterische bursitis treedt op in de buurt van de bovenkant van het dijbeen en veroorzaakt pijn en gevoeligheid aan de buitenkant van heup en dij. Een van de meer ongelukkige neveneffecten van trochanterbursitis is dat diegenen die het hebben het moeilijk hebben om op de aangedane zijde te liggen, wat slapen erg moeilijk maakt. Overmatig lopen, sporten of traplopen verergert vaak de pijnlijke symptomen. De meest voorkomende oorzaken van trochanterbursitis zijn plotselinge heupblessures, een slechte houding, of extra stress (meestal veroorzaakt door artritis, overgewicht of ongelijke beenlengte)
Ischiale bursitis
De bursa ischialis bevindt zich in de bovenbilstreek. Bursitis ischialis kan in dit gebied een doffe pijn veroorzaken, die het meest merkbaar is bij bergopwaarts klimmen. De pijn treedt soms op na langdurig zitten op harde oppervlakken, waardoor de aandoening de bijnamen “weversbillen” en “kleermakersbillen” heeft gekregen. Bursitis Ischialis wordt meestal veroorzaakt door langdurig op een hard oppervlak te zitten. Het harde oppervlak drukt tegen de slijmbeurs, wat irritatie en uiteindelijk slijmbeursontsteking veroorzaakt.
Piriformis-syndroom
Ondanks dat het zo’n kleine spier is, kan de piriformis enorme problemen veroorzaken als hij ontstoken of te veel gebruikt wordt. Omdat de piriformis over de heupzenuw loopt, heeft deze de neiging druk uit te oefenen op de zenuw, wat extreme pijn veroorzaakt rond de bilspieren en het achterste heupgebied wanneer de piriformis opzwelt of verkrampt. Langdurig hardlopen en langdurig zitten zijn de twee meest voorkomende redenen voor het ontstaan van een piriformissyndroom.
Heupflexorblessures
Een heupflexorblessure treedt op wanneer een (of meer) van de heupflexorspieren is (zijn) gescheurd. De iliopsoas is echter de spier die het vaakst geblesseerd raakt. De hoeveelheid pijn die men voelt en hoeveel functionaliteit er verloren gaat, hangt volledig af van hoeveel spiervezels er gescheurd zijn. Wanneer een klein aantal vezels is gescheurd, blijft de functie meestal dezelfde (ondanks dat het nog steeds pijnlijk is). Als er echter genoeg vezels zijn gescheurd, wordt de blessure veel pijnlijker en gaat deze gepaard met een ernstig functieverlies in het been.
Pijn van heupflexorblessures wordt meestal gevoeld voor de heup/ liesstreek en kan ook gepaard gaan met bloeduitstortingen, spierkrampen en gevoeligheid. Heupflexorblessures maken het vaak moeilijk om normaal te lopen.
Weliswaar kan elke atleet (of niet-atleet) een heupflexorblessure oplopen, maar ze komen het meest voor bij atleten die veel schoppen, rennen of springen (allemaal activiteiten waarbij de heupflexoren worden aangesproken).
Een andere veel voorkomende oorzaak van heupflexorblessures is zwakte van de ondersteunende spieren. Als iemand elke dag lang zit, blijven de heupflexoren lang aangespannen, waardoor ze korter en zwakker worden en blessures veel waarschijnlijker worden.
Heupflexorpeesontsteking
Heuppeesontsteking is de ontsteking van een pees die deel uitmaakt van de heupflexoren. Het gaat meestal gepaard met degeneratie. Het meest voorkomende symptoom van heuppeesontsteking is pijn die geleidelijk ontstaat. Vaak zal deze pijn afnemen na activiteit als de pezen meer doorbloed raken en uitrekken, hoewel de pijn later vaak erger terugkomt.
Weg om heupblessures te voorkomen
Omwille van de diversiteit aan heupblessures en mogelijke oorzaken, is het onmogelijk om heupblessures volledig te voorkomen. Er zijn echter drie acties die het risico van een atleet op het ontwikkelen van een heupblessure drastisch verminderen:
- Stop wanneer vermoeidheid optreedt
- Zorg voor de juiste biomechanica
- Warm worden en stretchen. (Rekken is niet effectief bij het voorkomen van blessures tenzij er ook een warming-up routine aanwezig is)
Oefeningen om heuppijn te voorkomen
Omdat de heupen complex zijn en verschillende sporters hun lichaam op verschillende manieren gebruiken, is het belangrijk om te weten dat er geen overkoepelende techniek is om heuppijn te voorkomen. Maar oefeningen, zoals de volgende, kunnen heuppijn helpen verlichten:
- Brug met afwisselende heupflexie
- Buikcrunches
- Enkele en dubbele knie naar borst (rugligging) figure four piriformis stretch
- Seated butterfly stretch
Dr. Hamilton is uw lokale heupexpert
Als u een atleet bent die zich zorgen maakt over zijn heupen, was het lezen van dit artikel een belangrijke eerste stap om heupschade te begrijpen en uiteindelijk te voorkomen. De volgende stap, of u nu geblesseerd bent of niet, is het maken van een afspraak met Dr. Hamilton van Beacon Orthopaedics & Sports Medicine. Als u geblesseerd bent, zullen Dr. Hamilton en zijn team van deskundigen precies met u doornemen wat er moet gebeuren om u weer op het veld (of veld, green, of ijs) te krijgen. Dr. Hamilton kan u helpen blessures in de toekomst te voorkomen, zodat u langer in het spel kunt blijven en het beste uit uzelf kunt halen in welke sport u ook beoefent.