Kies land

Dit artikel is afkomstig uit
Creation 28(4):12-17, september 2006
Bekijk ons laatste digitale nummerSubscribe

door Jonathan Sarfati

Nauwelijks iets in de Bijbel is zo aangevallen als Gods cataclysmische oordeel over de zondvloed van Noach. Dit begon met een Schotse arts genaamd James Hutton (1726-97), die in 1785, voordat hij het bewijs had onderzocht, verklaarde:

‘de voorgeschiedenis van onze aardbol moet worden verklaard door wat we kunnen zien dat er nu gebeurt… Er mogen geen krachten worden gebruikt die niet natuurlijk zijn voor de aardbol, geen actie mag worden toegestaan behalve die waarvan we het principe kennen’ (cursivering toegevoegd).1

Foto wikipedia.org

Dit was geen weerlegging van de bijbelse leer over de schepping en de zondvloed, maar een dogmatische weigering om ze zelfs maar als mogelijke verklaringen te beschouwen – net als de spotters die Petrus in 2 Petrus 3 voorspelt.

Hoe dan ook, het ongeloof in de zondvloed is zo diep geworteld geraakt dat zelfs veel schijnbaar christelijke universiteiten er niet in onderwijzen. Toch leerde Jezus dat de zondvloed echte geschiedenis was, net zo echt als Zijn toekomstige wederkomst:

‘Zoals het was in de dagen van Noach, zo zal het ook zijn in de dagen van de Zoon des mensen. De mensen aten, dronken, trouwden en werden uitgehuwelijkt tot op de dag dat Noach in de ark ging. Toen kwam de zondvloed en vernietigde hen allen. (Lucas 17:26-27)

In deze passage spreekt Jezus onomwonden over Noach als een echt persoon (die Zijn voorvader was-Luke 3:36), de Ark als een echt vaartuig, en de Zondvloed als een echte gebeurtenis. Degenen met een over het algemeen conservatieve theologische gezindheid zullen de zondvloed dus niet volledig ontkennen, maar zullen beweren dat het slechts een plaatselijke gebeurtenis was, gewoonlijk in Mesopotamië (het oude Irak).2 De liberalen, die zich niets aantrekken van Jezus’ woorden, gaan echter nog verder. Een veel voorkomende opvatting is dat het bijbelse verhaal van de zondvloed van Noach helemaal niet historisch was, en was ontleend aan vloedlegenden in Mesopotamië.

Het Gilgamesj-epos

In 1853 waren de archeoloog Austen Henry Layard en zijn team bezig met opgravingen in de paleisbibliotheek van de oude Assyrische hoofdstad Nineveh. Onder hun vondsten bevond zich een reeks van 12 tabletten van een groot epos. De tabletten dateerden van ongeveer 650 v. Chr., maar het gedicht was veel ouder. De held, Gilgamesj, was volgens de Soemerische koningslijst3 een koning van de eerste dynastie van Uruk die 126 jaar regeerde.4

In de legende is Gilgamesj echter voor 2/3 goddelijk en voor 1/3 sterfelijk. Hij heeft een enorme intelligentie en kracht, maar onderdrukt zijn volk. Het volk roept de goden aan en de hemelgod Anu, de oppergod van de stad, maakt een wilde man, Enkidu genaamd, die sterk genoeg is om Gilgamesj te evenaren. Uiteindelijk vechten de twee, maar geen van beiden kan winnen. Hun vijandschap wordt wederzijds respect en vervolgens toegewijde vriendschap.

De twee nieuwe vrienden gaan samen op avontuur, maar uiteindelijk doden de goden Enkidu. Gilgamesj rouwt om zijn vriend en beseft dat hij uiteindelijk ook moet sterven. Hij hoort echter van iemand die onsterfelijk is geworden – Itnapishtim, de overlevende van een wereldwijde zondvloed. Gilgamesj reist de zee over om Utnapishtim te vinden, die vertelt over zijn opmerkelijke leven.

De zondvloed van Gilgamesj

In werkelijkheid was het de zondvloed van Utnapishtim, verteld in de 11e tablet. De raad van de goden besloot de hele aarde te laten overstromen om de mensheid te vernietigen. Maar Ea, de god die de mens had gemaakt, waarschuwde Utnapishtim, uit Shuruppak, een stad aan de oevers van de Eufraat, en zei hem een enorme boot te bouwen:

‘O man van Shuruppak, zoon van Ubartutu:
Breek het huis af en bouw een boot!
Breek rijkdom af en zoek levende wezens!
Verwerp bezittingen en houd levende wezens in leven!
Maak dat alle levende wezens in de boot gaan.
De boot die u zult bouwen,
de afmetingen ervan moeten aan elkaar gelijk zijn:
haar lengte moet overeenkomen met haar breedte.’5

Utnapisjtim gehoorzaamde:

‘Een (hele) hectare was haar vloeroppervlak, (660′ X 660’)
Tien dozijn el de hoogte van elk van haar muren,
Tien dozijn el elke rand van het vierkante dek.
Ik legde de vorm van haar zijden uit en voegde haar samen.
Ik voorzag haar van zes dekken,
Het verdeelde haar (aldus) in zeven delen. …6

Utnapishtim verzegelde zijn ark met pek,7 nam alle soorten gewervelde dieren mee, en zijn familieleden, plus enkele andere mensen. Shamash, de zonnegod, liet een regen van broden en tarwe neerdalen. Toen kwam de vloed, zo hevig dat:

‘De goden werden bang van de vloed,
trokken zich terug en stegen op naar de hemel van Anu.
De goden krompen ineen als honden, gehurkt bij de buitenste muur.shtar krijste als een vrouw in het kraambed, de zoetgevooisde meesteres van de goden jammerde: “De oude dagen zijn helaas in klei veranderd, omdat ik slechte dingen heb gezegd in de Vergadering van de goden! Hoe kon ik slechte dingen zeggen in de Vergadering van de goden, opdracht geven tot een catastrofe om mijn volk te vernietigen!
Nauwelijks heb ik mijn lieve volk gebaard
dan vullen zij de zee als zovele vissen!”
De goden-die van de Anunnaki-zaten met haar te wenen,
de goden zaten nederig te wenen, snikkend van verdriet(?),
hun lippen brandden, uitgedroogd van dorst.’5

De vloed was echter van betrekkelijk korte duur:

‘Zes dagen en zeven nachten
kwamen de wind en de vloed, de storm maakte het land vlak.
Toen de zevende dag aanbrak, beukte de storm,
de vloed was een oorlogsstrijd met zichzelf als een vrouw
die weeën had.’5

Daarna kwam de ark neer op de berg Nisir (of Nimush), bijna 500 km (300 mijl) van de berg Ararat. Utnapishtim zond een duif uit en daarna een zwaluw, maar geen van beide kon land vinden, dus keerde hij terug. Toen stuurde hij een raaf, die ook niet terugkeerde. Dus liet hij de dieren los en offerde een schaap. Dit was niet te vroeg, want de arme goden verhongerden:

‘De goden roken de zoete smaak,
en verzamelden zich als vliegen boven een (schapen)offer.’

Toen zag Enlil de ark en was woedend dat enkele mensen het overleefd hadden. Maar Ea berispte Enlil streng voor zijn overkill bij het brengen van de vloed. Daarop schonk Enlil onsterfelijkheid aan Utnapishtim en zijn vrouw, en stuurde hen weg om ver weg te gaan wonen, bij de Mond der Rivieren.

Daar trof Gilgamesj hem aan, en hoorde het opmerkelijke verhaal. Eerst testte Utnapishtim Gilgamesh’s waardigheid voor onsterfelijkheid door hem uit te dagen 7 nachten wakker te blijven. Maar Gilgamesj was te uitgeput en viel snel in slaap. Oetnapisjtim vroeg zijn vrouw om een brood te bakken en dit bij Gilgamesj te leggen elke dag dat hij sliep. Toen Gilgamesj wakker werd, dacht hij dat hij maar heel even had geslapen. Maar Utnapishtim toonde Gilgamesj de broden in verschillende stadia van veroudering, waaruit bleek dat hij dagenlang had geslapen.

Gilgamesj klaagde opnieuw over zijn onvermijdelijke dood, en Utnapishtim kreeg medelijden met hem. Dus onthulde hij waar hij een plant van onsterfelijkheid kon vinden. Dit was een doornige plant in het domein van Apsu, de god van het onderaardse zoete water. Gilgamesj opende een kanaal naar de Apsu, bond zware stenen aan zijn enkels, zonk diep naar beneden en greep de plant. Although the plant pricked him, he cut off the stones, and rose.

Unfortunately, on the return journey, Gilgamesh stopped at a cool spring to bathe, and a snake carried off the plant. Gilgamesh wept bitterly, because he could not return to the underground waters.

Which came first?

We can see from the table that there are many similarities, which point to a common source. But there are also significant differences. Zelfs de volgorde van het uitzenden van vogels is logisch in Noachs verslag. Hij besefte dat het niet terugkomen van een aaseter als een raaf niets bewees, terwijl Utnapishtim de raaf als laatste uitzond. Maar Noach besefte dat een duif logischer was – toen de duif terugkeerde met een vers geplukte olijftak, wist Noach dat het water was gedaald. En dat de duif een week later niet terugkeerde, bewees dat hij een goede plek had gevonden om zich te vestigen.

Vijanden van het bijbelse Christendom beweren dat het bijbelse verslag is ontleend aan het Gilgamesj-epos. Volgelingen van Christus zijn het daar niet mee eens. Dus in lijn met het onderwijs van de apostel Paulus in 2 Korintiërs 10:5, is het belangrijk om deze liberale theorie af te breken.

Genesis is ouder

Het is logischer dat Genesis het origineel was en dat de heidense mythen ontstonden als vervormingen van dat originele verslag. Hoewel Mozes lang na de gebeurtenis leefde, trad hij waarschijnlijk op als redacteur van veel oudere bronnen.9 Genesis 10:19 bijvoorbeeld geeft nuchtere aanwijzingen, ‘als gij gaat in de richting van Sodom en Gomorra en Adma en Zeboiim’. Dit waren de steden in de vlakte die God 500 jaar vóór Mozes vernietigde vanwege hun extreme goddeloosheid. Toch geeft Genesis aanwijzingen in een tijd dat zij bekende oriëntatiepunten waren, niet begraven onder de Dode Zee.

Het is gebruikelijk om legenden te maken van historische gebeurtenissen, maar niet geschiedenis van legenden. De liberalen beweren ook vaak dat monotheïsme een late evolutionaire religieuze ontwikkeling is. De Bijbel leert dat de mensheid oorspronkelijk monotheïstisch was. Archeologisch bewijs suggereert hetzelfde, en wijst erop dat de mensheid pas later ontaardde in afgodisch pantheïsme.10

In Genesis bijvoorbeeld is Gods oordeel rechtvaardig, heeft hij 120 jaar geduld met de mensheid (Genesis 6:3), toont hij barmhartigheid aan Noach, en is hij soeverein. Omgekeerd zijn de goden in het Gilgamesj-epos wispelturig en kibbelend, deinzen terug voor de zondvloed en zijn uitgehongerd zonder mensen om hen offers te brengen. Dat wil zeggen dat de menselijke schrijvers van het Gilgamesj-epos het ware verslag hebben herschreven en hun goden naar hun eigen beeld hebben gemaakt.

De hele Gilgamesj-derivatietheorie is gebaseerd op de in diskrediet gebrachte Documentaire Hypothese.9 Deze gaat ervan uit dat de Pentateuch werd samengesteld door priesters tijdens de Babylonische Ballingschap in de 6e eeuw v. Chr. Maar het interne bewijs toont hier niets van aan, en alles wijst erop dat het geschreven is voor mensen die net uit Egypte waren gekomen. De Eurocentrische uitvinders van de Documentaire Hypothese, zoals Julius Wellhausen, dachten dat het schrift nog niet was uitgevonden in de tijd van Mozes. Maar vele archeologische vondsten van oud schrift tonen aan dat dit belachelijk is.

Alle bevolkingsgroepen herinneren zich een wereldwijde zondvloed

Liberalen beweren vaak dat het Gilgamesj-epos is opgesmukt uit een zware riviervloed, d.w.z. een plaatselijke overstroming. Dit zou kunnen werken als er alleen in het oude nabije oosten soortgelijke overstromingslegenden bestonden. Maar er zijn duizenden van dergelijke overstromingslegenden over de hele wereld – zie de onderstaande tabel voor enkele voorbeelden.11

Zelfs de Australische Aboriginals hebben legenden over een enorme overstroming, net als de mensen die in de diepe oerwouden bij de Amazonerivier in Zuid-Amerika wonen. Dr. Alexandra Aikhenvald, een wereldwijde expert op het gebied van de talen van dat gebied, zei:

‘… zonder hun taal en de structuur ervan zijn mensen ontworteld. Door de taal vast te leggen krijg je ook de verhalen en de folklore mee. Als die verloren gaan, verdwijnt een groot deel van de geschiedenis van een volk. Deze verhalen hebben vaak een gemeenschappelijke wortel die spreekt van een echte gebeurtenis, niet alleen een mythe. Zo heeft elke Amazone-gemeenschap die ooit is bestudeerd een legende over een grote overstroming.’12

Dit is volkomen logisch als er een echte wereldwijde zondvloed is geweest, zoals Genesis leert, en alle bevolkingsgroepen voortkwamen uit overlevenden die herinneringen bewaarden aan dit cataclysme.

Vorm van de ark

De ark werd zo gebouwd dat hij enorm stabiel was. God zei tegen Noach dat hij hem 300×50×30 el moest maken (Genesis 6:15), dat is ongeveer 140×23×13,5 meter of 459×75×44 voet, dus het volume was 43.500 m3 (kubieke meter) of 1,54 miljoen kubieke voet. Dit is precies genoeg om te voorkomen dat de boot kapseist en om de vaart soepel te laten verlopen. Er zijn drie hoofdtypen rotatie in schepen (en vliegtuigen), om drie loodrecht op elkaar staande assen:

1. Gierend, rotatie om een verticale as, d.w.z. de boeg en de achtersteven bewegen afwisselend van links naar rechts.

2. Pitching, rotatie om een laterale as, een denkbeeldige lijn van links naar rechts, d.w.z. de boeg en de achtersteven bewegen afwisselend van boven naar beneden.

3. Rolling (of heeling), het draaien om de lengteas, een denkbeeldige lijn van boeg naar achtersteven, waardoor de boot op zijn kant dreigt te kantelen.

Gooien is niet gevaarlijk, in die zin dat een boot er niet door kapseist, maar het zou de tocht wel oncomfortabel maken. Het is ook onwaarschijnlijk dat een boot kapseist als je gaat slingeren. In ieder geval zou de boot door zijn enorme lengte parallel aan de golfrichting liggen, zodat deze verstoringen minimaal zouden zijn.

Rollen is verreweg het grootste gevaar, en de Ark lost dat op door veel breder te zijn dan hij hoog is. Het is bijna onmogelijk om te kantelen – zelfs als de Ark 60° zou kantelen, zou hij nog rechtop kunnen staan, zoals te zien is in het diagram (boven).

Maar het zou bijna onmogelijk zijn om de Ark zelfs maar een fractie hiervan te kantelen. David Collins, die als scheepsarchitect werkte, toonde aan dat zelfs een wind van 210 knopen (driemaal orkaankracht) het oprichtingsmoment van de Ark niet zou kunnen overwinnen, waardoor de Ark niet veel verder dan 3° zou kunnen overhellen.13

Daarnaast hebben Koreaanse scheepsarchitecten bevestigd dat een aak met de afmetingen van de Ark een optimale stabiliteit zou hebben. Zij concludeerden dat als het hout slechts 30 cm dik was geweest, het schip zeeomstandigheden met golven van meer dan 30 m had kunnen doorstaan.14 Vergelijk dit eens met een tsunami (‘vloedgolf’), die doorgaans slechts ongeveer 10 m hoog is. Merk ook op dat tsunami’s nog minder gevaar opleveren, omdat ze alleen dicht bij de kust gevaarlijk zijn – op zee zijn ze nauwelijks waarneembaar.

Dokter Werner Gitt toonde aan dat de Ark ideale afmetingen had om zowel de stabiliteit als de besparing van materiaal te optimaliseren – zie zijn DVD van het Supercamp 2004, How Well Designed was Noah’s Ark.

Zie het contrast met de ark van Utnapishtim – dat was een enorme kubus! Het is moeilijk om een belachelijker ontwerp voor een schip te bedenken – het zou bij de geringste verstoring in alle richtingen omrollen. Het verhaal is echter gemakkelijk te verklaren als zij Genesis verdraaiden, en vonden dat één dimensie gemakkelijker te onthouden is dan drie, “de afmetingen moeten gelijk zijn aan elkaar”, en het lijkt een veel mooiere vorm. De heidense menselijke auteurs beseften niet waarom de afmetingen van de echte Ark moesten zijn wat ze waren. Maar het omgekeerde is ondenkbaar: dat Joodse schriftgeleerden, die nauwelijks bekend stonden om hun scheepsbouwkundige vaardigheden, de mythische kubusvormige Ark namen en er het meest stabiele houten vaartuig van maakten dat mogelijk was!

Genesis is het origineel

Het Gilgamesj-epos vertoont nauwe parallellen met het verslag van de zondvloed van Noach. De nauwe overeenkomsten zijn te danken aan het feit dat het dicht bij de echte gebeurtenis staat. Er zijn echter ook grote verschillen. Alles in het Epos, van het grove polytheïsme tot de absurde kubusvormige ark, en de wereldwijde vloedlegendes, toont aan dat het Genesis-verslag het origineel is, terwijl het Gilgamesj-epos een vervorming is.

Update: zie Nozomi Osanai, A comparative study of the flood accounts in the Gilgamesh Epic and Genesis, MA Thesis, Wesley Biblical Seminary, USA, 2004, dat onafhankelijk van dit artikel werd voltooid, en meer details bevat. Ze heeft ons vriendelijk toegestaan haar scriptie op onze site te publiceren-www.creation.com/gilg>.

1. Hutton, J., The Theory of the Earth’, een paper (met dezelfde titel als zijn boek uit 1795), overhandigd aan de Royal Society of Edinburgh en gepubliceerd in Transactions of the Royal Society of Edinburgh, 1785; met instemming geciteerd in Holmes, A., Principles of Physical Geology, 2e editie, Thomas Nelson and Sons Ltd., Groot-Brittannië, pp. 43-44, 1965.
2. Voor weerleggingen van het compromis van de lokale zondvloed, zie Anon., Noah’s Flood covered the whole earth, Creation 21(3):49, juni-augustus 1999.
3. López, R.E., The antediluvian patriarchs and the Sumerian king list, Journal of Creation 12(3):347-357, 1998.
5. Heidel, A., The Gilgamesh Epic and Old Testament Parallels, University of Chicago Press, p. 3, 1949.
7. Het Epos van Gilgamesj, Tablet XI, , 12 maart 2004. Keer terug naar de tekst.
8. Het zondvloedverhaal uit het Epos van Gilgamesj, , 12 maart 2004. Keer terug naar de tekst.
9. In ieder geval voor de echte Ark van Noach zou dit pek zijn gemaakt door dennenhars en houtskool te koken. De grote pekindustrieën in Europa maakten pek inderdaad eeuwenlang op deze manier. Zie Walker, T., The Pitch for Noah’s Ark, Creation 7(1):20, 1984.
10. Opgesteld uit Lorey, F., The Flood of Noah and the Flood of Gilgamesh, ICR Impact 285, maart 1997. Terug naar tekst.
11. Grigg, R., Heeft Mozes werkelijk Genesis geschreven? Schepping 20(4): 43-46, 1998. Terug naar de tekst.
12. Schmidt, W., The Origin and Growth of Religion, Cooper Square, New York, 1971. Terug naar de tekst.
13. Van Monty White. Terug naar de tekst.
14. Barnett, A., For want of a word, New Scientist 181(2432):44-47, 31 januari 2004. Terug naar de tekst.
15. Collins, D.H., Was de Ark van Noach stabiel? Creation Research Society quarterly 14(2):83-87, september 1977.
16. Hong, S.W. e.a., Safety investigation of Noah’s Ark in a seaway, Journal of Creation 8(1):26-36, 1994. Alle co-auteurs behoren tot de staf van het Korea Research Institute of Ships and Ocean Engineering, in Daejeon. Zij hebben ook andere mogelijke bedreigingen voor de Ark geanalyseerd, zoals de frequentie van het nat worden van het dek, de versnelling op verschillende punten en de frequentie van het dichtslaan. Terug naar de tekst.