Littekens: Een gids voor een goede genezing

Littekens kunnen voor veel mensen een bron van ongerustheid zijn. Je maakt je misschien zorgen dat een litteken niet snel genoeg geneest, of dat het er erger uitziet dan je denkt. Hier lees je hoe je het proces kunt bevorderen en wanneer je om hulp kunt vragen.

Houd je litteken in de gaten

Het in de gaten houden van je litteken helpt je om de voortgang te volgen en eventuele problemen vroegtijdig op te sporen, maar je moet voorkomen dat je het gebied onnodig aanraakt. Doe wat nodig is om het gebied schoon en droog te houden, maar zorg ervoor dat je je handen steriliseert voordat je crèmes of gels aanbrengt die je zijn geadviseerd te gebruiken. Pluk nooit aan korstjes, want dat verlengt het genezingsproces en verhoogt het risico op infectie. Elk litteken is anders, dus zorg ervoor dat u het specifieke advies van uw arts opvolgt.

Het belang van het schoonhouden van uw wond kan niet worden onderschat. Infectie is het ergste voor een genezend litteken. Het vertraagt de genezing en kan je erg ziek maken. Raadpleeg uw huisarts als u een van de volgende verschijnselen opmerkt:

• zwelling, roodheid, jeuk en toenemende pijn in het getroffen gebied
• pus in of rond de wond
• algemeen onwel gevoel
• een verhoogde temperatuur van 38C (100.4F) of hoger
• opgezwollen klieren in de kin, nek, oksels of liezen.

Weet uw stadium van herstel

Niet weten waar u zich in het genezingsproces bevindt, kan leiden tot onnodige bezorgdheid of het missen van tekenen dat het litteken niet goed geneest. Als u een incisie of hechtingen hebt, kan het wel drie maanden duren voordat de wond is genezen en zal het litteken over een aantal jaren vervagen. Hieronder ziet u hoe het proces in zijn werk gaat:

Stadium één: Hemostase

Het bloed spoedt zich naar de plaats van de wond en er treedt stolling op, waardoor het bloeden stopt. Dit proces begint onmiddellijk.

Stadium twee: Ontsteking

Als de hemostase is bereikt (meestal binnen een paar minuten), worden cellen gestuurd om de wond te repareren. De wond warmt op, de pijn neemt toe, de roodheid breidt zich uit. Dit kan aanhouden tot ongeveer dag vier.

Stadium drie: Proliferatie

Het weefsel rond de wond trekt samen, waardoor de wond kleiner wordt en de huid sluit. Dit gebeurt meestal vanaf ongeveer dag vier tot dag 21.

Fase vier: Remodellering

Na ongeveer 21 dagen beginnen de diepere structuren zich te vormen, waardoor de wond trekvast wordt. Dit proces kan ongeveer twee jaar duren. In deze periode kunnen er problemen met het litteken ontstaan, waardoor u op de langere termijn ernstigere littekenvorming krijgt.

Let op keloïde en hypertrofische littekens

Als bindweefsel zich opbouwt tijdens de remodelleringsfase, kunnen twee belangrijke problemen optreden – keloïde en hypertrofische littekenvorming.

Bij zowel keloïde als hypertrofische littekens blijft het weefsel zich ophopen als het litteken effectief genezen is, waardoor het donkerder wordt en grote hopen littekenweefsel vormt. Ze lijken op elkaar, maar hebben zeer verschillende resultaten. Keloïden zijn moeilijk te behandelen en zullen nooit vanzelf verbeteren, terwijl hypertrofische littekens na verloop van tijd kunnen vervagen en goed reageren op een behandeling met steroïden.

Het verschil is moeilijk te zien, dus als u denkt dat zich een keloïd of hypertrofisch litteken aan het vormen is of u hebt eerder keloïden gehad, laat het uw huisarts of huidspecialist dan zo snel mogelijk weten. Een vroegtijdige behandeling met steroïden kan het risico op de ontwikkeling van een keloïd litteken verminderen, maar als het litteken zich eenmaal heeft gevormd, zijn er beperkte mogelijkheden om het uiterlijk ervan te verbeteren. Er zijn mogelijkheden zoals cryochirurgie, excisie, laser en steroïdeninjecties die kunnen worden onderzocht, maar er kan een risico zijn op verdere littekenvorming.

Keloïden zijn vrij zeldzaam en komen bij slechts 10% van de mensen voor. Ze komen vaker voor bij mensen van Afro-Caribische afkomst of met een donkere huid en komen vaker voor op de schouders, het gezicht, de bovenborst en de rug. Als u al eerder een keloïd hebt gehad, is het risico groter dat u er nog een krijgt.

Hypertrofische littekens worden niet zo groot als keloïden en kunnen vanzelf vervagen. Ze komen echter vaker voor in alle rassengroepen. Hypertrofische littekens reageren meestal goed en vervlakken met een behandeling met steroïden. Siliconen tape is ook een effectieve behandeling gebleken voor hypertrofische littekens.

Klik hier voor meer informatie over opties voor ernstige littekens en brandwonden.

Gezonde huid, gezonde littekens

De beste manier om uw kansen op een goed resultaat te verbeteren is te beginnen met een gezonde huid. Vitamine C, E, zink en B zijn allemaal erg goed voor de huid en ik heb bijzonder goede resultaten gezien met het gebruik van vitamine A – niet alleen in crèmes, maar in je voeding (WAARSCHUWING: gebruik geen vitamine A als je zwanger bent).

Zorg ervoor dat je voldoende van deze vitamines binnenkrijgt tijdens de genezing, en houd je litteken uit de zon, want die kan pigmentatieproblemen veroorzaken, waaronder melanoom.

Laatst bijgewerkt op maandag 7 november 2016