Lumbale ruggenmergzenuwen

Twee ruggenmergzenuwen vertakken zich aan de rechter- en linkerkant van het ruggenmerg of de cauda equina bij elk ruggenmergsegment. Deze ruggenmergzenuwen worden gevormd door 2 soorten vezels – sensorische vezels die boodschappen naar de hersenen sturen (pijn voelen als het been pijn doet) en motorische vezels die boodschappen van de hersenen ontvangen (het been optillen om uit een auto te stappen).

Er zijn 5 paar lumbale ruggenmergzenuwen die progressief in omvang toenemen van L1 tot L5. Deze zenuwen komen uit de tussenwervel foramina onder de corresponderende wervel. Bijvoorbeeld, de L4 zenuw komt uit onder de L4 wervel door het L4-L5 foramen. Deze zenuwen lopen vanuit de onderrug naar beneden en vormen samen met andere zenuwen de lumbale en lumbosacrale plexussen (een netwerk van zenuwen), die de onderste ledematen van zenuw voorzien.

Nervewortel en spinale zenuw

De structuur van een spinale zenuw zoals deze het ruggenmerg of cauda equina verlaat, omvat:

• Zenuwwortel: Deel van de zenuw dat aftakt van het ruggenmerg of de cauda equina. Op elk niveau komen een paar zenuwwortels uit de rechter- en linkerzijde van het ruggenmerg. Elk paar bestaat uit een dorsale wortel aan de achterkant en een ventrale wortel aan de voorkant.
• Ruggenmergzenuw: Een enkele zenuw die wordt gevormd wanneer de dorsale en ventrale zenuwwortels samensmelten, meestal binnen het intervertebrale foramen (benige opening tussen aangrenzende wervels). De spinale zenuw legt een korte afstand af binnen het tussenwervel foramen, waarna hij zich vertakt in verschillende zenuwen die verschillende delen van het lichaam van energie voorzien.

Dokters noemen het deel van de ruggenmergzenuw dat het tussenwervelvoorgat verlaat soms de zenuwwortel of gebruiken de termen zenuwwortel en ruggenmergzenuw door elkaar.

Dermatoom en myotoom

De ruggenmergzenuwen bedienen de huid en de spieren van een bepaald gebied.

• Een dermatoom is een specifiek gebied van de huid dat door de dorsale wortelvezels van een spinale zenuw wordt gevoed. De dorsale wortelvezels vervoeren sensorische informatie van het dermatoom naar de hersenen.
• Een myotoom is een groep spieren die door de ventrale wortelvezels van een ruggenmergzenuw worden aangestuurd. De ventrale wortelvezels dragen motorische signalen over van de hersenen naar het myotoom.

Wanneer een spinale zenuw geïrriteerd of gecomprimeerd raakt, kunnen sensorische en/of motorische stoornissen optreden in het corresponderende dermatoom en myotoom.

Functies van de lumbale spinale zenuwen

De 5 paren lumbale spinale zenuwen innerveren de onderste ledematen. Hoewel de zenuwbanen van persoon tot persoon kunnen verschillen, zijn er enkele gemeenschappelijke patronen2:

• L1 ruggenmergzenuw levert gevoel aan de lies en de genitale regio’s en kan bijdragen aan de beweging van de heupspieren.
• De ruggenmergzenuwen L2, L3 en L4 geven gevoel aan de voorkant van de dij en de binnenkant van het onderbeen. Deze zenuwen controleren ook de bewegingen van de heup- en kniespieren.
• De L5 ruggenmergzenuw geeft gevoel aan de buitenzijde van het onderbeen, het bovenste deel van de voet, en de web-ruimte tussen de eerste en tweede teen. De L5 ruggenmergzenuw controleert de heup-, knie-, voet- en teenbewegingen.

Lees meer over ruggenmerg en ruggenmergzenuwwortels

De L4 en L5 zenuwen (samen met andere sacrale zenuwen) dragen bij tot de vorming van de grote heupzenuw die vanuit het achterste bekken naar de achterkant van het been loopt en eindigt in de voet. Symptomen en verschijnselen die door deze zenuwen worden veroorzaakt, meestal ischias genoemd, kunnen een scherpe, brandende pijn veroorzaken die langs het been naar beneden straalt, met daarmee gepaard gaande zwakte en gevoelloosheid.

Zie ischiaszenuw en ischias

Terwijl de lumbale ruggenmergzenuwen geleidelijk in omvang toenemen, nemen de openingen voor deze zenuwen (tussenwervel foramina) in omvang af van L1 tot L5.1 Deze anatomie, in combinatie met aandoeningen van de onderrug, zoals discushernia of degeneratie, kan ertoe leiden dat de zenuw wordt samengedrukt, met pijn en zwakte in het been als gevolg.

Zie oorzaken van lage rugpijn