Mondwater: Werkt het echt?

Wandel naar je plaatselijke supermarkt en de kans is groot dat je rijen na rijen mondspoelmiddelen tegenkomt, die allemaal schijnbaar onmogelijke claims maken over wat ze kunnen doen. Sommige producten zijn geïnspireerd op de zonnebrandcrème-industrie en bieden “12 uur bescherming” tegen tandplak en bacteriën. Anderen zeggen dat ze je tanden 50 procent sterker maken. Afgezien van alle marketingpraatjes, maakt het gebruik van mondwater eigenlijk wel veel verschil? Of is ons vertrouwen in wat is uitgegroeid tot een industrie van 689 miljoen dollar per jaar gewoon het resultaat van een algemeen aanvaarde wijsheid?

Het blijkt een beetje van allebei te zijn. Onze obsessie met een frisse adem heeft een geschiedenis die eeuwen, zo niet millennia teruggaat. De oude Chinezen stonden erom bekend dat ze hun mond spoelden met urine van kinderen om het tandvlees schoon te houden. Oude Griekse geleerden zoals Hippocrates en Pythagoras stelden oplossingen voor van zout, aluin en azijn om een frisse adem te behouden.

Op sommige plaatsen betekende het kwijtraken van halitosis het kauwen op natuurlijke stoffen in plaats van spoelen:

De Bijbel (Genesis) vermeldt labdanum (mastiek), een hars dat in mediterrane landen al duizenden jaren wordt gebruikt om de adem te verfrissen; het zou de oorspronkelijke kauwgom kunnen zijn. Andere volksmiddelen zijn peterselie (Italië), kruidnagel (Irak), guavaschillen (Thailand), en eierschalen (China). De Talmoed suggereert peperkorrels.

Met de Renaissance ging men over op alcohol — spoelen met wijn of bier. Vijfhonderd jaar later is alcohol nog steeds een belangrijk ingrediënt in sommige van de belangrijkste merken mondwater. De originele, goudkleurige Listerine bevat naar verluidt 26,9 procent alcohol. En hoewel spoelingen op alcoholbasis voorzichtig in verband zijn gebracht met een hoger percentage mondkanker, verzinnen de fabrikanten het niet als ze zeggen dat hun producten klinisch bewezen zijn.

Sinds het midden van de jaren tachtig is uit zesmaandelijkse onderzoeken herhaaldelijk gebleken dat het gebruik van mondwater daadwerkelijk een merkbaar effect heeft op tandplak en gingivitis, zij het in verschillende mate. In een meta-analyse waarin receptvrije en vrij verkrijgbare producten met elkaar werden vergeleken, bleek dat producten als Listerine tandplak bij patiënten met 13 tot 56 procent verminderden en gingivitis met 14 tot 36 procent. Niet-alcoholhoudende spoelingen, zoals Crest Pro-Health, hadden een effect van 15 procent op respectievelijk tandplak en gingivitis.

Meer verhalen

Dus werkt mondwater echt? Helaas zwijgen de statistieken over slechte adem – de reden waarom velen van ons waarschijnlijk mondwater gebruiken. Maar wat de fabrikanten op de fles schrijven, is niet alleen maar een hype.