Omgaan met Schuldgevoelens

Geschuld is een emotionele toestand waarin we een conflict ervaren omdat we iets hebben gedaan waarvan we vinden dat we het niet hadden moeten doen (of omgekeerd, iets niet hebben gedaan waarvan we vinden dat we het wel hadden moeten doen). Dit kan aanleiding geven tot een gevoelstoestand die niet gemakkelijk weggaat en moeilijk te verdragen kan zijn.

Als u schuldgevoelens ervaart, bent u waarschijnlijk gefocust op iets dat u hebt gedaan dat gênant is, schadelijk voor een andere persoon, of een ander gedrag dat heeft bijgedragen tot negatieve gevolgen voor u of iemand anders. Soms kan dit schuldgevoel zo groot worden dat je je overweldigd voelt en geen manier hebt om de intensiteit van je gevoelens te beheersen.

Geschuld en schaamte zijn vergelijkbare emoties in die zin dat ze allebei te maken hebben met een slecht gevoel over jezelf. Schuldgevoel wordt meestal geassocieerd met iets wat iemand heeft gedaan (of nagelaten). Schaamte daarentegen wordt vaak ervaren als een gevoel een slecht, onwaardig, hatelijk persoon te zijn. Wanneer schaamte diepgeworteld raakt en wordt gegeneraliseerd naar wie iemand is, is het een zeer destructieve, pijnlijke emotie.

Het is verbazingwekkend hoe snel schuldgevoelens kunnen opspelen voor de kleinste, meest betekenisloze dingen in ons leven. Schuldgevoel is een emotioneel waarschuwingsteken dat de meeste mensen leren tijdens hun normale sociale ontwikkeling als kind. Het is bedoeld om ons te laten weten wanneer we iets verkeerd hebben gedaan, om ons te helpen een beter besef te ontwikkelen van ons gedrag en hoe het onszelf en anderen beïnvloedt. Het zet ons ertoe aan ons gedrag te heroverwegen, zodat we uiteindelijk niet twee keer dezelfde fout maken.

Ongezond schuldgevoel
Ongezond schuldgevoel laat geen fouten toe; we verwachten te veel van onszelf en van anderen. Schuldgevoel is ongezond als het buiten proportie is of acuut leed veroorzaakt. Ongezond schuldgevoel kan ontstaan door:

• Een botsing tussen waardesystemen. Sommige culturen hebben bijvoorbeeld zeer strenge regels over seksueel gedrag, maar de gangbare Australische cultuur is relatief ontspannen in haar benadering van seks. Iemand die opgroeit in Australië, maar wiens ouders uit een andere cultuur komen, kan zich als gevolg van de botsing tussen culturele waardesystemen schuldig voelen over zijn eigen seksuele gedrag.
• Buitensporig strenge of onrechtvaardige discipline. Als gedragsregels misbruikt of met buitensporig geweld zijn afgedwongen, kan de angst voor straf worden geïnternaliseerd als een hoge mate van schuld.
• Onrealistische normen voor gedrag. Niemand is perfect. Als je verwacht nooit boos te worden, altijd de waarheid te vertellen en nooit een gemene gedachte over iemand te hebben, dan zul je je waarschijnlijk vaak schuldig voelen.
• Een handeling waarvan men denkt dat die verkeerd is, maar die niet is opgebiecht of goedgemaakt. Soms doen we dingen waar we ons later schuldig over voelen. Als het schuldgevoel ernstig genoeg is, kunnen we bang zijn om het aan iemand te vertellen of om het goed te maken. Dit kan leiden tot een ongezonde toestand van schuld en angst.

Wat kan schuldgevoel met je doen?

• Je oververantwoordelijk maken, ernaar streven om het leven ‘goed’ te maken. Je kunt te veel werken, te veel van jezelf geven, of bereid zijn alles te doen in een poging het iedereen naar de zin te maken.
• Je overbezorgd maken. U kunt zich bij elke actie die u onderneemt zorgen maken over de mogelijke negatieve gevolgen voor anderen, zelfs als dit betekent dat u uw eigen behoeften en wensen moet negeren.
• U overgevoelig maken. U kunt beslissingen over goed en fout in elk aspect van uw leven zien en geobsedeerd raken door de ijle aard van al uw persoonlijke acties, woorden en beslissingen.
• U immobiliseren. Je kunt zo overweldigd raken door de angst om ‘verkeerd’ te doen, te handelen, te zeggen of te zijn, dat je uiteindelijk instort, toegeeft en kiest voor inactiviteit, stilte en de status quo.
• Bemoei je met je besluitvorming. Het kan zo belangrijk worden om altijd ‘gelijk’ te hebben in je beslissingen dat je niet in staat bent om een beslissing te nemen omdat die verkeerd zou kunnen zijn.
• Je verbergen door het masker van zelfontkenning. U kunt zich verbergen achter het masker van zelfontkenning omdat het minder schuldgevoelens oproept om eerst voor anderen te zorgen. Je gelooft oprecht dat het beter is om anderen eerst te dienen, onbewust van het feit dat ‘schuld’ de motivator kan zijn voor dergelijk ‘genereus’ gedrag.
• Zorg dat je het volledige scala van emoties en gevoelens die voor je beschikbaar zijn negeert. Overweldigd door schuldgevoelens of de angst ervoor, kun je emotioneel geblokkeerd of afgesloten raken en niet in staat om van de positieve vruchten van het leven te genieten, je aandacht is altijd bij het negatieve.
• Je misleiden of misleiden. Omdat achter schuldgevoelens veel irrationele overtuigingen schuilgaan, kan het zijn dat u niet in staat bent uw gevoelens te ordenen. Het is belangrijk om objectief te zijn tegenover jezelf wanneer je schuldgevoelens ervaart, zodat je beslissingen gebaseerd zijn op gezond, rationeel denken.
• Een motivator zijn om te veranderen. Schuldgevoel en het ongemak dat het met zich meebrengt, kunnen worden gebruikt als een barometer voor de behoefte aan verandering en een manier om een andere richting in je leven in te slaan.

Hoe kunnen we helpen onze schuldgevoelens te bestrijden, ze te accepteren als ze belangrijk zijn, maar ze gemakkelijker los te laten als ze dat niet zijn?

• Herken het soort schuldgevoel dat je hebt en het doel ervan.
  Geschuldgevoelens helpen ons het best om te groeien en volwassen te worden als ons gedrag kwetsend of beledigend is geweest voor anderen of voor onszelf. Als we ons schuldig voelen omdat we iets kwetsends tegen een ander hebben gezegd, of omdat we ons op onze carrière hebben geconcentreerd door 60 uur per week te werken in plaats van tijd met ons gezin door te brengen, is dat een waarschuwingsteken met een doel: verander je gedrag of loop anders het risico belangrijke relaties te beschadigen of te verliezen.We kunnen er nog steeds voor kiezen ons schuldgevoel te negeren, maar dan doen we dat op eigen risico. Dit staat bekend als “gezond” of “gepast” schuldgevoel, omdat het het doel dient om te proberen ons gedragskompas te helpen bijsturen.Het probleem ontstaat wanneer ons gedrag niet iets is dat opnieuw moet worden bekeken, noch is het iets dat moet worden veranderd. Veel moeders die voor het eerst moeder worden, vinden het bijvoorbeeld niet prettig om weer parttime te gaan werken, omdat ze bang zijn dat dit onbekende schade toebrengt aan de normale ontwikkeling van hun kind. Dat is gewoon niet het geval in de meeste situaties en de meeste kinderen hebben een normale, gezonde ontwikkeling, zelfs als beide ouders werken. Er is niets om je schuldig over te voelen, en toch doen we dat. Dit staat bekend als “ongezond” of “ongepast” schuldgevoel omdat het geen rationeel doel dient.
• Maak eerder dan later genoegdoening of veranderingen.
  Als je schuldgevoel een specifiek en rationeel doel heeft – het is bijvoorbeeld gezond schuldgevoel – onderneem dan actie om het probleemgedrag te verhelpen. Velen van ons zijn een gulzigaard voor zelfbestraffing, maar voortdurende schuldgevoelens belasten ons terwijl we proberen vooruit te komen in het leven. Het is makkelijk genoeg om je excuses aan te bieden aan iemand die we beledigd hebben met een onvoorzichtige opmerking. Het is een beetje moeilijker om niet alleen te erkennen hoe je 60-urige werkweek je gezin kan schaden, maar ook om je werkschema aan te passen (ervan uitgaande dat er legitieme redenen waren om 60 uur per week te werken). Gezond schuldgevoel vertelt ons dat we iets anders moeten doen om relaties te herstellen die belangrijk voor ons zijn (of ons eigen gevoel van eigenwaarde). Ongezonde schuldgevoelens hebben daarentegen alleen maar tot doel ons slecht te laten voelen, zonder dat daar een legitieme reden voor is.
• Accepteer dat je iets verkeerd hebt gedaan, maar ga verder.
  Als je iets verkeerds of kwetsends hebt gedaan, zul je moeten accepteren dat je het verleden niet kunt veranderen, maar je kunt je gedrag wel goedmaken, als en wanneer dat gepast is. Doe dat, bied je verontschuldigingen aan, of maak het tijdig goed voor het ongepaste gedrag, maar laat het dan los. Hoe meer we ons richten op de overtuiging dat we nog iets moeten doen, hoe meer het ons zal blijven dwarszitten en onze relaties met anderen zal verstoren.Schuldgevoel is meestal erg situationeel. Dat betekent dat we in een situatie terechtkomen, iets ongepasts of kwetsends doen, en ons dan een tijdlang slecht voelen. Ofwel was het gedrag niet zo erg, ofwel verstrijkt de tijd, en voelen we ons minder schuldig. Als we het probleemgedrag herkennen en er eerder vroeger dan later iets aan doen, zullen we ons beter voelen (en de ander ook) en zal het schuldgevoel afnemen. Door erover te blijven piekeren en geen compenserend gedrag te vertonen (zoals excuses aanbieden of je negatieve gedrag veranderen), blijven de slechte gevoelens aanhouden. Accepteer en erken het ongepaste gedrag, maak het goed, en ga dan verder.
• Leren van ons gedrag.
  Geschuldgevoelens zijn er niet om ons een slecht gevoel te geven, alleen maar omdat we dat willen. Het schuldgevoel probeert onze aandacht te trekken, zodat we iets van de ervaring kunnen leren. Als we van ons gedrag leren, zullen we het in de toekomst minder snel opnieuw doen. Als ik per ongeluk iets beledigends tegen iemand anders heb gezegd, zegt mijn schuldgevoel me dat ik (a) mijn excuses aan die persoon moet aanbieden en (b) nog even moet nadenken voordat ik mijn mond open doe.Als je schuldgevoel niet probeert een feitelijke fout in je gedrag te corrigeren (het is bijvoorbeeld een ongezond schuldgevoel), dan hoef je niet zo veel te leren. In plaats van te leren hoe je dat gedrag kunt veranderen, kun je in plaats daarvan proberen te begrijpen waarom een eenvoudig gedrag waar de meeste mensen zich niet schuldig over zouden voelen, jou een schuldgevoel geeft. Iemand kan zich bijvoorbeeld schuldig voelen omdat hij tijdens zijn werktijd een spelletje speelt. Maar als ze voor zichzelf werken, en niet echt “normale werktijden” aanhouden, hebben ze misschien een mentaliteit die is gevormd door jarenlang voor anderen te werken, en die niet langer van toepassing is.
• Perfectie bestaat bij niemand.
  Niemand is perfect, zelfs onze vrienden of familieleden niet die een perfect, schuldvrij leven lijken te leiden. Streven naar perfectie in welk deel van ons leven dan ook is een recept voor mislukking, omdat het nooit kan worden bereikt. We maken allemaal fouten en velen van ons gaan in ons leven een pad op waardoor we ons later schuldig kunnen voelen als we ons eindelijk van onze fout bewust worden. De sleutel is dat je je de fout realiseert en accepteert dat je ook maar een mens bent. Ga niet dagen, weken of maanden jezelf verwijten maken of je gevoel van eigenwaarde aantasten omdat je het had moeten weten, anders had moeten handelen, of een ideaal persoon had moeten zijn. Dat ben je niet, en anderen ook niet. Dat is gewoon het leven.

Verwijt kan worden gezien als een gehechtheid aan oordelen, en ‘dingen’ goed krijgen. Deze gehechtheid maakt ons niet verantwoordelijker en verantwoordelijker voor onze gedachten, gevoelens en daden, maar juist minder verantwoordelijk omdat het een obstakel is voor authenticiteit. Schuld- en schaamtegevoelens zijn erg moeilijk om mee om te gaan, vooral omdat het vereist dat je jezelf vergeeft voor wat er is gebeurd.

Jezelf vergeven vereist eerlijkheid en zelfacceptatie. Het wegnemen van de sluier van schuld stelt ons in staat om meer verbonden te zijn met wat het is dat we ervaren, onze gedachten en onze acties in het licht van die ervaring en dus om meer aanwezig te zijn bij onze ervaring, onze emoties en onszelf.

Psychotherapie kan een ondersteunende en niet-oordelende omgeving bieden voor mensen om hun schuldgevoelens te onderzoeken en eventuele zorgen die ze hebben over het overwegen van gedragsveranderingen aan te pakken. Wilt u meer informatie neem dan gerust telefonisch of per email contact op met Diana.

Klik hier om naar de pagina van Diana Lalor te gaan
Email :
Telefoon : (08) 9278 6578

Cottesloe Counselling Centre
11 Brixton Street Cottesloe, 6011
Perth WA

Voor meer informatie bel Cottesloe Counselling Centre (08) 9278 6578
Of mail ons