Origins of the Mafia

De maffia, een netwerk van georganiseerde misdaadgroepen in Italië en Amerika, heeft zich in de loop der eeuwen ontwikkeld op Sicilië, een eiland dat tot het midden van de 19e eeuw werd geregeerd door een lange rij buitenlandse indringers. Sicilianen verenigden zich in groepen om zichzelf te beschermen en hun eigen recht te handhaven. Op Sicilië had de term “mafioso”, of maffialid, aanvankelijk geen criminele connotatie en werd gebruikt om iemand aan te duiden die het centrale gezag wantrouwde. In de 19e eeuw ontstonden sommige van deze groepen als particuliere legers, of “mafie”, die landeigenaren beschermgeld afpersten en uiteindelijk uitgroeiden tot de gewelddadige criminele organisatie die vandaag de dag bekend staat als de Siciliaanse maffia. De Amerikaanse maffia, die in de jaren twintig van de vorige eeuw aan de macht kwam, staat los van de maffia in Italië, hoewel ze tradities als omerta, een gedragscode en loyaliteit, gemeen hebben.

De Siciliaanse wortels van de maffia

Eeuwenlang werd Sicilië, een eiland in de Middellandse Zee tussen Noord-Afrika en het Italiaanse vasteland, geregeerd door een lange rij buitenlandse indringers, onder wie de Feniciërs, Romeinen, Arabieren, Fransen en Spanjaarden. De bewoners van dit kleine eiland vormden groepen om zich te beschermen tegen de vaak vijandige bezettingstroepen, maar ook tegen andere regionale groepen Sicilianen. Deze groepen, die later bekend werden als clans of families, ontwikkelden hun eigen systeem voor rechtspraak en vergelding en voerden hun acties in het geheim uit. In de 19e eeuw maakten kleine particuliere legers, “mafie” genaamd, gebruik van de vaak gewelddadige en chaotische omstandigheden op Sicilië en persten zij beschermgeld af van landeigenaren. Uit deze geschiedenis is de Siciliaanse maffia ontstaan als een verzameling criminele clans of families.

Hoewel de precieze oorsprong onbekend is, komt de term maffia van een Siciliaans-Arabische slanguitdrukking die “optreden als beschermer tegen de arrogantie van de machtigen” betekent, aldus Selwyn Raab, auteur van “Five Families: The Rise, Decline, and Resurgence of America’s Most Powerful Mafia Empires. Raab merkt op dat tot de 19e eeuw het woord “maffioso” niet verwees naar iemand die een crimineel was, maar eerder naar iemand die wantrouwig stond tegenover het centrale gezag. In de jaren 1860 toerde een toneelstuk genaamd “I Mafiusi della Vicaria” (“Helden van de Penitentiaire Inrichting”), over een groep gevangenen in een Siciliaanse gevangenis die er hun eigen hiërarchie en rituelen op na hielden, door Italië en hielp de term maffia in de Italiaanse taal te populariseren.

De maffia in opkomst in Italië

In 1861 werd Sicilië een provincie van het pas verenigde Italië. Op het eiland heersten echter chaos en criminaliteit toen de prille Italiaanse regering zich probeerde te vestigen. In de jaren 1870 vroegen Romeinse ambtenaren zelfs Siciliaanse maffiaclans hen te helpen door achter gevaarlijke, onafhankelijke criminele bendes aan te gaan; in ruil daarvoor zouden de ambtenaren de andere kant op kijken als de maffia doorging met het afpersen van landeigenaren. De regering dacht dat deze regeling tijdelijk zou zijn en net lang genoeg zou duren om Rome de controle te geven; in plaats daarvan breidden de maffiaclans hun criminele activiteiten uit en verankerden zij zich verder in de Siciliaanse politiek en economie. De maffia werd bedreven in politieke corruptie en intimideerde de bevolking om op bepaalde kandidaten te stemmen, die op hun beurt weer loyaal waren aan de maffia. Zelfs de katholieke kerk was in deze periode betrokken bij maffiaclans, aldus Raab, die opmerkt dat de kerk afhankelijk was van maffiosi om toezicht te houden op haar enorme bezittingen op Sicilië en om pachters in het gareel te houden.

Om zich verder te versterken begonnen Siciliaanse clans inwijdingsceremonies te houden waarbij nieuwe leden geheime eed van trouw aflegden. Van het grootste belang voor de clans was de omerta, een uiterst belangrijke gedragscode die de oude Siciliaanse overtuiging weerspiegelde dat iemand nooit naar de overheid mocht stappen om gerechtigheid te vragen voor een misdaad en nooit mocht meewerken met autoriteiten die een onderzoek instelden naar een misstand.

De maffia in de 20e eeuw en daarna

De invloed van de maffia op Sicilië groeide tot de jaren twintig, toen premier Benito Mussolini aan de macht kwam en hard optrad tegen maffiosi, die hij als een bedreiging voor zijn fascistische regime beschouwde. In de jaren vijftig kwam de maffia echter weer in opstand toen door de maffia gesteunde bouwondernemingen de bouwhausse na de Tweede Wereldoorlog in Sicilië domineerden. In de daaropvolgende decennia floreerde de Siciliaanse maffia, breidde haar criminele imperium uit en werd tegen de jaren zeventig een belangrijke speler in de internationale drugshandel.

De Amerikaanse maffia, een aparte entiteit van de maffia in Sicilië, kwam aan de macht in het tijdperk van de drooglegging in de jaren twintig, na het succes van Italiaans-Amerikaanse buurtbendes in de snelgroeiende handel in illegale drank. Tegen de jaren 1950 was de maffia (ook bekend als Cosa Nostra, Italiaans voor “Ons Ding”) uitgegroeid tot het belangrijkste georganiseerde-misdaadnetwerk in de Verenigde Staten en was ze betrokken bij een hele reeks onderwereldactiviteiten, van woekerleningen tot prostitutie, terwijl ze ook infiltreerde in vakbonden en legale industrieën zoals de bouw en de kledingindustrie in New York. Net als de Siciliaanse maffia konden Amerikaanse maffiafamilies hun geheimhouding en succes handhaven dankzij hun code van omerta, evenals hun vermogen om overheidsfunctionarissen, bedrijfsleiders, getuigen en jury’s om te kopen en te intimideren.

Om deze redenen waren wetshandhavingsinstanties grotendeels ineffectief in het stoppen van de maffia gedurende het eerste deel van de 20e eeuw. In de jaren tachtig en negentig begonnen openbare aanklagers in Amerika en Italië echter met succes gebruik te maken van strenge anti-afpersingswetten om topmaffiosi te veroordelen. Bovendien begonnen sommige maffiosi, om lange gevangenisstraffen te vermijden, de eens zo heilige code van omerta te breken en getuigden tegen mede maffialeden. Aan het begin van de 21e eeuw, na honderden opzienbarende arrestaties in de loop van enkele decennia, leek de maffia in beide landen te zijn verzwakt; zij werd echter niet volledig geëlimineerd en is nog steeds actief.