Over de I-, IV-, V- en vi-Akkoorden

Akkoorden worden soms aangeduid met getallen, en akkoordprogressies als een reeks getallen, zoals I-IV-V of 1-4-5. Ontdek wat deze getallen betekenen, hoe je akkoorden bouwt op elke noot in elke toonsoort, en hoe je dit kunt gebruiken om onvergetelijke liedjes te schrijven!

Beluister de aflevering:

Links en bronnen

• Turning Ordinary People into Musicians, met Casey McCann (interview)
• Note2Self: “I Love This!”, met Lisa McCormick (interview)
• Ear Training Fun maken, met Steve Myers (interview)
• Zelf de noten vinden, met Sara Campbell (interview)
• Seriously Enjoyable Music Learning, with Shelle Soelberg (interview)
• A Toolbox of Musical Understanding, with Scott Sharp (interview)
• I-IV-V Chords in Major Keys
• The vi-IV-I-V chord progression
• The Circle of Fifths
• Podcast Episode: The Power of Solfa

Transcript

In several past episodes the same topic has come up: a way of thinking about chords that makes it much easier to play by ear, improvise, and get an instinctive feel for what’s going on in the music you hear. Steve Myers, Sara Campbell, Shelle Soelberg, Casey McCann, Lisa McCormick, Scott Sharp – al deze gasten hebben de “een, vier, vijf en zes” akkoorden genoemd.

De band Blues Traveler begint zelfs een van hun hits met de verklaring “Just another 1, 4, 5”.

Dus wat zijn die akkoorden en waarom doen ze ertoe?

Dit is een van de meest waardevolle dingen om je hoofd over te buigen in de muziek. En als je geen akkoorden speelt op je instrument, blijf dan alsjeblieft niet weg! Begrijpen hoe harmonie werkt kan je helpen melodieën te improviseren, het kan je helpen je eigen muziek te schrijven, het kan je helpen muzieknotatie te ontcijferen en makkelijker zicht-lezen. Zo fundamenteel is het.

Wat zijn de 1, 4, 5 en 6 akkoorden?

Eenvoudig gezegd: als mensen het over akkoorden hebben met dit soort getallen, dan hebben ze het over akkoorden ten opzichte van de toonaard, de grondtoon. Het is een steno voor de rol die elk akkoord in een toonaard speelt – en wat mensen zeggen over akkoorden met behulp van getallen geldt in elke toonaard.

In een recente aflevering hadden we het over het vinden van akkoorden in toonladders – en dat is precies wat we doen als we het hebben over de 1, 4, 5 en 6. We nemen die cijfernoot uit de toonladder van de toonaard en bouwen daar een akkoord op.

Laten we even concreet worden. De kracht van dit systeem is dat het zich losmaakt van de bijzonderheden van een bepaalde toonaard – maar dat kan het in het begin ook een beetje verwarrend maken.

Voorstellend dat we in de toonaard C majeur zitten. Noot 1 in de toonladder is C. Noot 4 is F, noot 5 is G en noot 6 is A. Zoals in de vorige aflevering behandeld, kunnen we vanuit elk van deze noten een akkoord van drie noten bouwen, een zogenaamde “drieklank”.

Wanneer we dit doen vanuit de noot C krijgen we het C majeur akkoord, en dat is ons “ene” akkoord. Van de F noot krijgen we een F majeur akkoord en dat is ons “vier” akkoord. Van de G noot krijgen we een G majeur akkoord en dat is ons “vijf” akkoord. En tenslotte krijgen we van de A een A mineur akkoord, en dat is ons “zes” akkoord.

Kunnen we ook akkoorden bouwen van de noten 2, 3 en 7? Natuurlijk!

Dus we kunnen deze vier akkoorden bouwen vanuit de toonladder, en we kunnen dat in elke toonsoort doen.

Als we dat in de toonsoort G majeur doen in plaats van C majeur, dan krijgen we G majeur als onze “één”, C majeur als onze “vier”, D majeur als onze “vijf” en E mineur als onze “zes”.

We zullen het in een volgende aflevering zeker hebben over de Vijftigtallige Cirkel, want dat is een geweldige manier om dit proces van akkoorden uitrekenen in een toonaard te verkorten zonder dat je de noten van de toonladder hoeft te tellen. Maar voor nu weet je gewoon dat je kunt uitzoeken wat deze één, vier, vijf en zes akkoorden zijn in elke toonaard. De één, vier en vijf zullen altijd majeur drieklanken zijn en de zes altijd mineur.

Wat is nu het nut van dit alles?

Waarom zijn de 1, 4, 5 en 6 akkoorden belangrijk

In onze aflevering over De kracht van Solfa hebben we het gehad over hoe het benoemen of nummeren van de noten van de toonladder ten opzichte van de grondtoon behulpzaam is, omdat het ons weg haalt van alle letternamen en kruizen en mollen die in elke toonaard anders zijn, en ons direct brengt naar de manier waarop we muziek eigenlijk horen. We interpreteren noten ten opzichte van de grondtoon van de toonaard, en door noten op die manier te benoemen wordt het veel gemakkelijker om te begrijpen wat er gebeurt in de muziek die je hoort.

Precies hetzelfde geldt voor akkoorden. Als we ons losmaken van een toonaard en praten in termen van akkoordnummers, komen we meteen tot de kern van hoe harmonie eigenlijk werkt en hoe onze oren de akkoorden interpreteren die we horen.

Hier zijn een paar vragen die je jezelf misschien hebt gesteld over akkoorden:

• Waarom klinken deze akkoorden goed als ik ze achter elkaar speel, maar die andere niet?
• Hoe weet ik welke akkoorden ik moet kiezen als ik een liedje schrijf?
• Als ik een liedje in een andere toonsoort wil spelen dan de bladmuziek of opname die ik heb, hoe weet ik dan welke akkoorden ik moet spelen?
• Waarom klinken zoveel pop- en rocksongs een beetje hetzelfde, ook al hebben ze verschillende melodieën?

Al deze vragen kunnen gemakkelijk worden beantwoord als we denken in termen van akkoordnummers – maar ze worden allemaal erg ingewikkeld als je alleen maar denkt aan de letterlijke namen van akkoorden in verschillende toonsoorten.

Bijvoorbeeld: De één, vier en vijf akkoorden zijn de meest gebruikte akkoorden in bijna elk muziekgenre, met het zesakkoord kort daarna. Dat betekent dat een ton van de muziek die we elke dag horen alleen die akkoorden gebruikt.

Als we alleen maar in termen van toonaarden en akkoordnamen zouden denken, zou dat niet zo duidelijk zijn. We zouden kunnen horen dat de akkoordenschema’s van de liedjes een beetje hetzelfde klinken, maar ze zouden allemaal verschillende akkoorden hebben, dus het zou niet duidelijk zijn waarom. Wanneer we die akkoorden vertalen naar dit één, vier, vijf, zes naamsysteem is het meteen duidelijk: ze gebruiken allemaal precies dezelfde akkoorden, alleen in verschillende toonsoorten.

Dat is een enorme kortere weg als je je oren wilt trainen om akkoorden te herkennen. Want wat je echt wilt leren is niet “hoe kan ik een C-G-A mineur-F progressie horen?” – het is “hoe kan ik een 1-5-6-4 progressie horen, ongeacht in welke toonaard het is?” Het maakt je oren niet uit in welke toonsoort ze zitten en dus kun je ze snel trainen om datzelfde patroon in elke toonsoort te horen.

Dus de één, vier, vijf en zes akkoorden zijn belangrijk omdat ze het meest gebruikt worden in de muziek, en het is belangrijk om er in dit genummerde systeem over na te denken omdat het je laat concentreren op wat er harmonisch gebeurt en hoe je oren de akkoorden eigenlijk muzikaal interpreteren.

De volgende vraag die we moeten beantwoorden is…

Rome or Nashville?

Tijdens de uitleg heb ik gewoon “een”, “vier”, “vijf” enzovoorts gezegd. Maar als het gaat om het opschrijven van de akkoorden zijn er een paar verschillende systemen.

Het eerste is het Nashville Nummering System. Super simpel, we schrijven letterlijk gewoon het nummer op. Het nummer “1” voor één, het nummer “4” voor vier, enzovoort. Over het algemeen wordt de majeur/minor kwaliteit van het akkoord aangenomen op basis van wat normaal is voor de toonsoort, dus voor het “zes” akkoord schrijf je gewoon het nummer “6” en de muzikant die het leest weet dat het een mineur akkoord zal zijn.

Het tweede systeem ziet er intimiderend uit, maar is net zo eenvoudig. We gebruiken Romeinse cijfers voor de akkoordnummers. We schrijven een hoofdletter “I” voor het één-akkoord, een hoofdletter “I” gevolgd door een hoofdletter “V” voor het vier-akkoord, een hoofdletter “V” voor het vijf-akkoord, en een kleine letter “v” en “i” voor het zes-akkoord. Dat kan er vreemd uitzien als je niet gewend bent aan Romeinse cijfers, maar eigenlijk is dat vreemde juist een deel van het voordeel. We gebruiken cijfers voor veel verschillende dingen in de muziek, maar we gebruiken alleen Romeinse cijfers om akkoorden als deze te benoemen. Dus als je deze symbolen opgeschreven ziet, weet je onmiddellijk dat het gaat om akkoorden in de toonaard. Je zegt ze nog steeds hardop als “één”, “vier”, “vijf” enzovoort.

Start met het gebruik van de 1, 4, 5 en 6

Dus nu begrijp je wat de één, vier, vijf en zes akkoorden zijn. Je kunt er meteen je voordeel mee doen. De volgende keer dat je een muziekstuk speelt, vraag jezelf dan eens af wat de nummers zijn van de akkoorden die gebruikt worden. Je zult verbaasd zijn hoe vaak het neerkomt op slechts deze drie of vier akkoorden. Daarom hoor je mensen wel eens praten over “3-akkoordenliedjes” en “4-akkoordenliedjes”.

De volgende grote stap is om te leren deze akkoorden te herkennen als ze gebruikt worden. Zoals ik al eerder zei, heb je hier een enorme kortere weg, omdat je weet dat je gewoon op zoek bent naar dezelfde patronen, ongeacht welke toonsoort wordt gebruikt. We hebben een heel stappenplan en een hele serie modules om akkoorden op het gehoor te leren herkennen en spelen in de Musical U en die zijn op dit inzicht gebaseerd: dat als je je alleen op de een, vier, vijf en zes akkoorden concentreert, je eigenlijk een enorme hoeveelheid terrein bestrijkt.

Ja er zijn andere akkoorden die kunnen worden gebruikt, en ja de soorten akkoorden kunnen verder gaan dan alleen majeur en mineur. Maar als je je geest en oren rond de één, vier, vijf en zes akkoorden hebt gewikkeld, heb je de best mogelijke basis voor het begrijpen en herkennen van elk akkoord dat je hoort.