Pannenkoekendag
Pannenkoekendag, of Vastenavond, is de traditionele feestdag voor het begin van de vastentijd op Aswoensdag. De vastentijd – de 40 dagen voorafgaand aan Pasen – was van oudsher een tijd van vasten en op Vastenavond gingen Angelsaksische christenen biechten en werden ze “ontzet” (vrijgesproken van hun zonden). Er werd met een bel gebeld om mensen tot de biecht te roepen. Deze bel werd de “Pannenkoekenbel” genoemd en wordt vandaag de dag nog steeds geluid.
Vette dinsdag valt altijd 47 dagen voor Paaszondag, dus de datum varieert van jaar tot jaar en valt tussen 3 februari en 9 maart. In 2021 valt Vette Dinsdag op 16 februari.
Vette Dinsdag was de laatste gelegenheid om eieren en vetten op te gebruiken voordat men aan het vasten begon en pannenkoeken zijn de perfecte manier om deze ingrediënten op te gebruiken.
Een pannenkoek is een dunne, platte cake, gemaakt van beslag en gebakken in een koekenpan. Een traditionele Engelse pannenkoek is heel dun en wordt meteen opgediend. Gouden siroop of citroensap en basterdsuiker zijn de gebruikelijke toppings voor pannenkoeken.
De pannenkoek heeft een zeer lange geschiedenis en komt al in 1439 in kookboeken voor. De traditie om ze om te gooien of om te keren is bijna net zo oud: “En elke man en meid doet hun beurt, en gooien hun pannenkoeken op, uit angst dat ze begraven worden.” (Pasquil’s Palin, 1619).
De ingrediënten voor pannenkoeken staan symbool voor vier punten die in deze tijd van het jaar van belang zijn:
Eieren ~ Schepping
Meel ~ De staf van het leven
Zout ~ Volwaardigheid
Melk ~ Zuiverheid
Om 8 of zo pannenkoeken te maken heeft u 8oz gewone bloem nodig, 2 grote eieren, 1 pint melk, zout.
Meng alles samen en klop het goed door elkaar. Laat het 30 minuten staan. Verhit een beetje olie in een koekenpan, giet er zoveel beslag in dat de bodem van de pan bedekt is en laat het bakken tot de onderkant van de pannenkoek bruin is. Schud vervolgens de pan om de pannenkoek los te maken en draai de pannenkoek om om de andere kant bruin te bakken.
In het Verenigd Koninkrijk vormen pannenkoekenraces een belangrijk onderdeel van de vastenavondvieringen – een gelegenheid voor grote aantallen mensen, vaak verkleed, om door de straten te racen en pannenkoeken te gooien. Het doel van de race is om als eerste bij de eindstreep te komen, waarbij je een koekenpan met een gebakken pannenkoek erin draagt en de pannenkoek al rennend omdraait.
De beroemdste pannenkoekenrace vindt plaats in Olney in Buckinghamshire. Volgens de overlevering hoorde een vrouw in Olney in 1445 de luidklok terwijl ze pannenkoeken aan het bakken was en rende ze in haar schort naar de kerk, nog steeds met haar koekenpan in haar hand. De pannenkoekenrace van Olney is nu wereldberoemd. Deelnemers moeten plaatselijke huisvrouwen zijn en een schort en een hoed of sjaal dragen.
Elke deelneemster heeft een koekenpan met daarin een hete pannenkoek. Ze moet het drie keer omgooien tijdens de race. De eerste vrouw die het parcours aflegt en bij de kerk aankomt, haar pannenkoek aan de klokkenluider serveert en door hem gekust wordt, is de winnaar.
Op de Westminster School in Londen wordt jaarlijks de Pancake Grease gehouden. Een koster van Westminster Abbey leidt een stoet jongens naar de speelplaats, waar de schoolkok een enorme pannenkoek over een vijf meter hoge lat gooit. De jongens doen dan een wedstrijd om een stuk van de pannenkoek te pakken en degene die het grootste stuk heeft, krijgt een geldbonus van de deken.
In Scarborough, Yorkshire, verzamelt iedereen zich op Vette Dinsdag op de promenade om te huppelen. Lange touwen worden over de weg gespannen en er kunnen tien of meer mensen aan één touw springen. De oorsprong van dit gebruik is niet bekend, maar het huppelen was ooit een magisch spel, dat verband hield met het zaaien en spuiten van zaden en dat wellicht in de Middeleeuwen op grafheuvels werd gespeeld.
In veel steden in Engeland werden op Vette Dinsdag traditionele voetbalwedstrijden (“Mob Football”) gehouden, die zelfs tot in de 12e eeuw teruggingen. De praktijk stierf grotendeels uit met de goedkeuring van de Highways Act van 1835, die het voetballen op de openbare weg verbood, maar een aantal steden is er tot op de dag van vandaag in geslaagd de traditie in stand te houden, waaronder Alnwick in Northumberland, Ashbourne in Derbyshire (de zogenaamde Royal Shrovetide Football Match), Atherstone in Warwickshire, Sedgefield (de zogenaamde Ball Game) in County Durham, en St Columb Major (de zogenaamde Hurling the Silver Ball) in Cornwall.
