Reverse Psychology: Mensen dingen laten doen door het tegenovergestelde te vragen

december 10, 2021admin

Omgekeerde psychologie is een manipulatietechniek waarbij mensen dingen laten doen door ze te vragen het tegenovergestelde te doen. Omgekeerde psychologie kan verschillende vormen aannemen, zoals het verbieden van het doelgedrag, twijfelen aan het vermogen van de persoon om het doelgedrag uit te voeren, en het aanmoedigen van het tegenovergestelde van het doelgedrag.

Een ouder kan bijvoorbeeld omgekeerde psychologie toepassen op zijn kind door te zeggen “je zult waarschijnlijk niet in staat zijn om al deze broccoli op te eten”, om zijn kind zover te krijgen dat het de broccoli opeet.

Mensen gebruiken omgekeerde psychologie in de meest uiteenlopende situaties, dus het is belangrijk om dit concept te begrijpen. In het volgende artikel leer je meer over omgekeerde psychologie, zie je hoe je het zelf kunt toepassen en wat je kunt doen als mensen het op jou proberen toe te passen.

Inhoudsopgave

Voorbeelden van omgekeerde psychologie

Een eenvoudig voorbeeld van omgekeerde psychologie is iemand vertellen dat het moeilijk is om in een bepaald atletiekprogramma te komen en dat hij zich daarom maar beter niet kan aanmelden, als je denkt dat de persoon in kwestie daardoor het tegenovergestelde zal doen en zich wel zal aanmelden.

Dit en soortgelijke vormen van omgekeerde psychologie worden vaak door ouders op hun kinderen toegepast, vooral als het kind erg opstandig is en het tegenovergestelde probeert te doen van wat zijn ouders hem opdragen te doen. Een artikel over dit onderwerp geeft bijvoorbeeld het volgende voorbeeld van omgekeerde psychologie in de opvoeding:

“Browns zoon heeft een fascinatie ontwikkeld voor een bijzonder irritante melodie… die hij nu vaak neuriet of fluit. Hij is ook erg tegendraads als het om Brown gaat, vooral in samenwerkingsverbanden. Hij probeert waar mogelijk het tegenovergestelde te doen van wat Brown van hem verlangt en saboteert of weigert deel te nemen aan elke gezamenlijke onderneming met Brown. Dit wetende reageert Brown nu op het irritante neuriën van zijn zoon door vrolijk mee te doen, met het verhoopte resultaat dat zijn zoon stopt met neuriën.”

In dit geval bestaat de omgekeerde psychologie uit het aanmoedigen van een bepaald negatief gedrag, in de hoop dat de persoon in kwestie daarmee ophoudt.

Een ander voorbeeld van omgekeerde psychologie is wanneer mensen negatieve dingen zeggen over iets waar ze om geven, in een poging anderen zover te krijgen dat ze er positieve dingen over zeggen. Mensen gebruiken deze vorm van omgekeerde psychologie vaak door slechte dingen over zichzelf te zeggen, met als doel dat anderen voor hen in de bres springen en hen complimenten en geruststellingen geven. Zo kan iemand bijvoorbeeld zeggen: “Ik zie er slecht uit vandaag”, in een poging om iemand anders te laten zeggen dat dat niet waar is.

Ook in het bedrijfsleven wordt omgekeerde psychologie vaak gebruikt als marketing- en verkooptactiek. Een studie over dit onderwerp beschrijft bijvoorbeeld verschillende manieren waarop bedrijven omgekeerde psychologie in marketing gebruiken, samen met relevante voorbeelden van campagnes uit het verleden:

“…marketeers hebben omgekeerde psychologie gebruikt als een manier om:

(1) een product aan de hele markt aan te prijzen, zonder opzettelijk een specifiek marktsegment uit te sluiten (bijv.Little Caesar’s “Bel dit nummer niet” “Bezoek onze website niet” campagne)…

(2) een product te promoten bij een bepaald doelsegment, terwijl een ander doelbewust wordt uitgesloten (bijv. Dr. Pepper’s “Niet voor vrouwen” campagne)…

(3) een bepaald bedrijfs- of merkimago te promoten (bijv. Patagonia duurzaamheidsinitiatief “Koop deze jas niet”).”

Tot slot, een humoristisch voorbeeld van omgekeerde psychologie komt voor in een korte paper getiteld “Certificate in Reverse Psychology probably not worth it”, gepubliceerd in een medisch tijdschrift, waarin de volgende tekst staat:

“Na bestudering van een grote hoeveelheid gegevens zijn we tot de conclusie gekomen dat u waarschijnlijk geen aanvraag wilt indienen voor het officiële certificaat in Omgekeerde Psychologie, ook al is de vergoeding zo redelijk dat u het niet zult geloven…

Wat u ook doet, stuur geen geld naar de corresponderende auteur om te leren hoe u vandaag nog een aanvraag kunt indienen voor deze exclusieve mogelijkheid. Uw patiënten willen niet dat u dit eenvoudige geheim leert kennen, en het is het waarschijnlijk niet waard.”

Hoewel dit voorbeeld humoristisch is, weerspiegelt het niettemin vele reële en serieuze toepassingen van omgekeerde psychologie, in een verscheidenheid van gebieden.

Hoe omgekeerde psychologie werkt

De belangrijkste reden waarom omgekeerde psychologie werkt, is dat wanneer mensen zich onder druk gezet voelen om op een bepaalde manier te handelen, zij vaak de voorkeur geven aan het tegenovergestelde om hun autonomie te doen gelden. Dit is gebaseerd op de reactantietheorie van Brehm, die stelt dat:

“…een individu dat zich bedreigd voelt in zijn of haar gevoel van vrijheid, zal een onbehagen ervaren dat motiveert om die vrijheid te herstellen. Een dergelijke reactiemotivatie zou de waarschijnlijkheid van non-conformiteit aan beïnvloedingspogingen moeten verhogen. In deze situaties kan een bron van beïnvloeding succes hebben door zijn of haar ware verlangens verkeerd voor te stellen, in de veronderstelling dat de neiging van het doelwit om het oneens te zijn ertoe zal leiden dat het doelwit het standpunt zal innemen dat de bron heimelijk wenst.”

Aangenomen dat omgekeerde psychologie vooral goed werkt bij mensen die geneigd zijn het niet eens te zijn met wat hun wordt verteld of met opdrachten die hun worden gegeven (dergelijke mensen worden in dit verband soms non-conformisten, anticonformisten of contrarians genoemd). Merk op dat sommige mensen de neiging hebben om het in het algemeen oneens te zijn met anderen, terwijl anderen de neiging hebben om dit alleen te doen in specifieke contexten, of als het gaat om specifieke mensen, zoals autoriteitsfiguren.

Daarnaast zijn er nog andere factoren die ervoor kunnen zorgen dat reverse psychology technieken in bepaalde gevallen werken. In een situatie waarin iemand bijvoorbeeld van een vervelende collega te horen krijgt dat het onmogelijk is om iets te doen, kan hij worden gedreven om dat toch te doen uit wrok voor die collega.

Over het geheel genomen werkt omgekeerde psychologie vooral omdat mensen die zich onder druk gezet voelen om op een bepaalde manier te handelen, proberen het tegenovergestelde te doen om zo hun autonomie te laten gelden en hun gevoel van controle te vergroten. Bovendien kan omgekeerde psychologie in bepaalde situaties ook om andere redenen werken, zoals wrok tegen anderen.

Note: technieken uit de omgekeerde psychologie worden soms “paradoxaal” genoemd, omdat ze mensen ertoe aanzetten om het ene te doen, terwijl ze hopen dat ze het tegenovergestelde zullen doen.

Omgekeerde psychologie

Omgekeerde psychologie is een manipulatietechniek waarbij je mensen ertoe aanzet om precies dat te doen wat je wilt dat ze doen, terwijl je ze ook laat denken dat je omgekeerde psychologie op ze toepast en wilde dat ze het tegenovergestelde zouden doen. In wezen berust omgekeerde psychologie op het laten denken dat jij omgekeerde psychologie op hen toepast, om hen zo zover te krijgen dat ze jouw pogingen trotseren en doen waar jij hen oorspronkelijk toe aanzette, wat jij al die tijd al wilde dat ze zouden doen.

Bij omgekeerde psychologie kun je bijvoorbeeld tegen een opstandig iemand zeggen dat hij iets niet moet doen, in een schijnbare poging om het toch te laten doen via omgekeerde psychologie, terwijl je hem in werkelijkheid juist probeert over te halen om het toch maar niet te doen.

Als zodanig is omgekeerde psychologie een specifieke vorm van omgekeerde psychologie. Verder is het mogelijk om ‘dieper’ te gaan in termen van niveaus van manipulatie, bijvoorbeeld door omgekeerde omgekeerde psychologie te gebruiken. Echter, voorbij een bepaald punt wordt dit doen in de praktijk niet anders dan het gebruik van basis reverse psychology en reverse reverse psychology.

Hoe reverse psychology te gebruiken

Hieronder volgt een opsomming van de belangrijkste manieren waarop je reverse psychology in de praktijk kunt gebruiken:

Verbiedig het doelgedrag (bijv.bv. “doe X niet”).
Ontmoedig het doelgedrag (bv. “je moet X niet doen”).
Negatieve dingen zeggen over het doelgedrag (bv. “X is zo slecht, wie zou dat nou willen”).
Voorspellen dat de persoon in kwestie het doelgedrag niet zal vertonen (bv. “je zult X waarschijnlijk niet doen”).
Het vermogen van de persoon in kwestie om het doelgedrag uit te voeren, in twijfel trekken (bv. “je zou X waarschijnlijk niet goed kunnen doen”).
Stimuleer het tegenovergestelde van het doelgedrag (bijv. “je zou Y moeten doen, want dat is zoveel beter dan X”).

Er zijn veel situaties waarin je omgekeerde psychologie kunt gebruiken, en verschillende benaderingen ervan zullen in verschillende situaties beter werken. Als je bijvoorbeeld een opstandig persoon iets wilt laten doen, en je weet dat hij uit principe gezagsdragers uitdaagt, dan kun je het gedrag dat je wilt dat hij gaat doen het beste verbieden. Aan de andere kant, als je iemand zover wilt krijgen dat hij het met je standpunt eens is, maar weet dat hij het altijd oneens is met alles wat je zegt, kun je steun betuigen aan het standpunt dat tegenovergesteld is aan dat waar je echt achter staat, als je denkt dat je doelwit daardoor voor je oorspronkelijke standpunt zal pleiten.

Daarnaast moet je er ook voor zorgen dat je niet handelt op een manier die averechts zou kunnen werken en ertoe zou kunnen leiden dat het doelwit direct gaat doen wat jij voorstelt, omdat dat het tegenovergestelde is van wat je eigenlijk wilt dat hij doet. Denk bijvoorbeeld aan een situatie waarin u probeert iemand een van de twee opties te laten kiezen via omgekeerde psychologie, door uw voorkeursoptie op een negatieve manier voor te stellen, en te hopen dat hij die zal kiezen. Hier zul je vaak een balans moeten vinden tussen het presenteren van je voorkeursoptie op een manier die negatief genoeg is om de omgekeerde psychologie te laten werken, maar niet zo negatief dat het ervoor zorgt dat het doelwit de optie vermijdt.

Ten slotte, wanneer je omgekeerde psychologie gebruikt, wil je dit over het algemeen doen op een manier die zo subtiel mogelijk is gezien de omstandigheden, om te voorkomen dat de andere persoon het opmerkt. Als het doelwit doorheeft wat je aan het doen bent, zal de omgekeerde psychologie over het algemeen mislukken en zal hij vaak niet doen wat jij wilt. Bovendien, omdat deze techniek inherent manipulatief is, kan het je relatie met de andere persoon beschadigen als ze erachter komen wat je aan het doen bent.

Over het algemeen kun je omgekeerde psychologie op verschillende manieren gebruiken, zoals door het doelgedrag te verbieden, iemands vermogen om het doelgedrag uit te voeren in twijfel te trekken, en het tegenovergestelde van het doelgedrag aan te moedigen. Verschillende benaderingen werken beter in verschillende scenario’s, en bij het gebruik van omgekeerde psychologie is het belangrijk om subtiel te zijn, maar ook om ervoor te zorgen dat je niet handelt op een manier die ertoe kan leiden dat de doelgroep het tegenovergestelde doet van wat je eigenlijk wilt dat ze doen.

Beslissen of je omgekeerde psychologie moet gebruiken

Er zijn twee belangrijke gevaren die geassocieerd worden met het gebruik van omgekeerde psychologie:

De omgekeerde psychologie kan averechts werken, en ervoor zorgen dat het doelwit de direct gesuggereerde gedragslijn gaat volgen in plaats van het beoogde tegenovergestelde. Dit kan bijvoorbeeld gebeuren als het doelwit je vertrouwt en ervoor kiest te volgen wat je hebt gezegd, of als het hem aan zelfvertrouwen ontbreekt en jij twijfelt aan zijn capaciteiten waardoor hij het opgeeft. Bovendien kan dit probleem zich ook voordoen als het doelwit de poging tot manipulatie opmerkt, en uiteindelijk de oorspronkelijke suggestie volgt om je te tarten.
Als de persoon de poging tot manipulatie opmerkt, kan dit jullie relatie schaden. Als een persoon bijvoorbeeld merkt dat je omgekeerde psychologie op hem probeert toe te passen, kan dat ertoe leiden dat hij boos op je wordt, je motieven wantrouwt, of zich verward voelt over wat je eigenlijk wilt. Dit is vooral een probleem als je een nauwe relatie met die persoon hebt, en mensen kunnen sterk reageren op het gebruik van omgekeerde psychologie, omdat het een poging is om hun acties op een bedrieglijke manier te beïnvloeden.

Bij de beslissing hoe je omgekeerde psychologie gaat gebruiken, en of je het überhaupt gaat gebruiken, is het belangrijk om deze gevaren in het achterhoofd te houden. Bijvoorbeeld, als de potentiële voordelen van reverse psychology laag zijn, maar de potentiële risico’s van het gebruik ervan hoog, is het waarschijnlijk beter om het te vermijden, en in plaats daarvan een meer directe aanpak te proberen

In het bijzonder, een aantal specifieke factoren die u moet overwegen zijn hoe waarschijnlijk de omgekeerde psychologie is om te werken, hoe waarschijnlijk de andere persoon is om het op te merken, hoe ze waarschijnlijk zullen reageren als ze het opmerken. Dit betekent bijvoorbeeld dat u reverse psychology zou kunnen gebruiken als het onwaarschijnlijk is dat de ander het zal opmerken of negatief zal reageren, maar dat u deze techniek zou moeten vermijden als er een goede kans is dat de ander het zal opmerken en slecht zal reageren.

Verder zou u moeten overwegen hoe groot de kans is dat de ander de oorspronkelijke voorgestelde handelwijze zal volgen in plaats van de omgekeerde en wat de gevolgen daarvan zijn. Hoe groter de kans dat dit gebeurt, en hoe ernstiger de gevolgen, hoe voorzichtiger je moet zijn met het gebruik van omgekeerde psychologie.

Ten slotte, omdat het gebruik van omgekeerde psychologie problematisch kan zijn vanuit een moreel perspectief, moet je je ook afvragen of het iets is wat je echt wilt doen, zelfs als de risico’s minimaal zijn. Hierbij kan het helpen om de gulden regel in gedachten te houden, die aangeeft dat je anderen moet behandelen zoals je zelf behandeld wilt worden.

Het gebruik van omgekeerde psychologie

In sommige situaties zou je kunnen kiezen voor omgekeerde psychologie, in plaats van basis omgekeerde psychologie. Dit kan bijvoorbeeld het geval zijn in situaties waarin de andere persoon verwacht dat u probeert en omgekeerde psychologie te gebruiken op hen, dus omgekeerde psychologie zal effectiever zijn.

Echter, er zijn twee belangrijke voorbehouden in gedachten te houden met betrekking tot deze:

Eerst, deze aanpak is afhankelijk van de doelgroep merken de poging tot omgekeerde psychologie, die, zoals hierboven opgemerkt, kan leiden tot interpersoonlijke problemen in sommige gevallen.
Ten tweede, hoe ‘dieper’ je gaat in termen van lagen van misleiding, hoe moeilijker het wordt om het gedrag van de ander te voorspellen, waardoor de resultaten van deze aanpak relatief moeilijk te voorspellen zijn.

Overige dan dat, omgekeerde psychologie kan op een vergelijkbare manier worden uitgevoerd als reguliere omgekeerde psychologie.

Hoe om te gaan met iemand die omgekeerde psychologie op je gebruikt

De eerste stap om om te gaan met iemand die omgekeerde psychologie gebruikt, is om te beseffen dat ze het doen. Om dit te doen, vraag je jezelf af hoe groot de kans is dat de persoon waarvan je denkt dat hij omgekeerde psychologie gebruikt, doet alsof hij je in een bepaalde richting duwt om jou het tegenovergestelde te laten doen. Neem bij twijfel de tijd om de situatie rustig te overdenken, en overweeg factoren zoals wat deze persoon er bij te winnen heeft om jou in een bepaalde richting te duwen, en hoe hij of zij zich in het verleden tegenover jou en anderen heeft gedragen.

Zorg er verder voor dat je rekening houdt met de mogelijkheid dat de andere persoon probeert omgekeerde psychologie op je toe te passen, in plaats van eenvoudige omgekeerde psychologie. Om echter te voorkomen dat je in een denkval terechtkomt, waarbij je geobsedeerd raakt door eindeloos veel mogelijke niveaus van manipulatie, probeer niet verder te gaan dan een paar niveaus van misleiding.

Als je eenmaal met succes hebt vastgesteld dat iemand omgekeerde psychologie op je probeert toe te passen, moet je je optimale handelwijze kiezen. Enkele belangrijke dingen die je kunt doen zijn de volgende:

Vraag de andere persoon om meer informatie. Dit kan je helpen om te verifiëren dat hij of zij reverse psychology gebruikt, en kan je meer tijd geven om na te denken, terwijl het ook mogelijkheden creëert voor de ander om het te verprutsen en informatie prijs te geven die jou zal helpen een betere beslissing te nemen.
Roep de ander uit over zijn gebruik van reverse psychology. Dit kan in sommige gevallen nuttig zijn, hoewel er situaties zijn waarin het nuttiger is om te doen alsof je de poging tot manipulatie niet hebt opgemerkt.
Ga voor de oorspronkelijk voorgestelde handelwijze, de tegenovergestelde handelwijze, of een ander alternatief. Welke optie voor u de beste is, hangt af van uw specifieke omstandigheden, en van wat u hoopt te bereiken. Het belangrijkste is dat u zich concentreert op wat het beste voor u is, in plaats van op wat de ander u probeert te laten doen, direct of indirect.

Wanneer u dit doet, probeer dan de situatie en uw opties op een niet-emotionele manier te bekijken. Je kunt verschillende debiasing technieken gebruiken om je hierbij te helpen; je kunt bijvoorbeeld je redeneerproces vertragen en dingen opschrijven om je te helpen nadenken, of je kunt gunstige omstandigheden voor besluitvorming creëren door enige afstand te creëren tot de persoon die de omgekeerde psychologie gebruikt.

Over het geheel genomen, om om te gaan met iemand die omgekeerde psychologie op je gebruikt, moet je eerst herkennen wat ze aan het doen zijn. Vervolgens moet je op een rationele manier je opties doordenken en de beste handelwijze kiezen, die bijvoorbeeld kan bestaan uit de ander om meer informatie vragen, hem uitschelden voor zijn gebruik van omgekeerde psychologie, of een geheel andere handelwijze volgen dan die hij noemt.

Aanvullende informatie

Opmerkingen over terminologie

Een formele wetenschappelijke term die soms wordt gebruikt om te verwijzen naar het concept van omgekeerde psychologie is strategische zelf-anticonformiteit. De achterliggende gedachte van deze term is dat de persoon die de omgekeerde psychologie techniek gebruikt, publiekelijk handelt op een manier die in strijd is met zijn ware bedoelingen om strategische redenen (d.w.z. om iemand anders zover te krijgen dat hij een bepaalde gedragslijn volgt). Deze term is afgeleid van het diamanten model van sociale respons, dat later werd ontwikkeld tot het dubbele diamanten model van sociale respons, vooral door de onderzoekers Paul R. Nail en Geoff MacDonald.

Omdat het er bij reverse psychology om gaat een persoon zover te krijgen dat hij zich verzet tegen wat hem rechtstreeks wordt gezegd, wordt het soms een techniek genoemd die is gebaseerd op verzet, in tegenstelling tot technieken die zijn gebaseerd op naleving, waarbij het erom gaat een persoon zover te krijgen dat hij zich voegt naar wat hem wordt gezegd. Maar omgekeerde psychologie als geheel wordt soms ook een techniek van naleving genoemd, omdat het gebruikt wordt om mensen te laten voldoen aan een voorgenomen actie, zelfs als ze zich er niet van bewust zijn dat ze aan het voldoen zijn.

Gerelateerde fenomenen

Er zijn enkele gerelateerde psychologische fenomenen die geassocieerd worden met het concept van omgekeerde psychologie. Deze omvatten, met name:

Het boemerangeffect. Het boemerangeffect treedt op wanneer een strategische boodschap, die bedoeld is om een bepaald effect te bereiken, leidt tot een tegenovergestelde houding of gedrag dan oorspronkelijk de bedoeling was. Van het boemerangeffect kan bijvoorbeeld worden gezegd dat het een rol speelt als iemand uiteindelijk iets niet leuk vindt, als gevolg van het feit dat hij herhaaldelijk op een vervelende manier te horen krijgt hoe geweldig het is.
Het averechtse effect. Het averechts effect is een cognitieve bias die ervoor zorgt dat mensen die bewijs tegenkomen dat hun overtuigingen uitdaagt, dat bewijs verwerpen, en hun steun voor hun oorspronkelijke standpunt versterken. Het averechts effect kan bijvoorbeeld een rol spelen als iemand die in een mythe gelooft bewijs krijgt dat de mythe weerlegt, en dat bewijs uiteindelijk verwerpt en zijn steun voor de mythe versterkt.

Samenvatting en conclusies

Omgekeerde psychologie is een manipulatietechniek waarbij mensen dingen doen door hen het tegenovergestelde te laten doen.
Een ouder kan bijvoorbeeld omgekeerde psychologie op zijn kind toepassen door te zeggen “je zult waarschijnlijk niet in staat zijn om al deze broccoli op te eten”, om zijn kind zover te krijgen dat het de broccoli opeet.
Omgekeerde psychologie werkt vooral omdat wanneer mensen zich onder druk gezet voelen om op een bepaalde manier te handelen, ze proberen het tegenovergestelde te doen om hun autonomie te laten gelden en hun gevoel van controle te vergroten.
U kunt omgekeerde psychologie op verschillende manieren gebruiken, zoals het ontmoedigen van het doelgedrag of het aanmoedigen van het tegenovergestelde; maar voordat u dit doet, zorg ervoor dat omgekeerde psychologie de juiste manier van handelen is, en overweeg de mogelijke nadelen ervan, zoals de schade die het kan veroorzaken aan uw relaties.
Om te gaan met iemand die omgekeerde psychologie op je gebruikt, moet je eerst herkennen wat ze doen, en dan je opties doordenken en je beste actie kiezen, die dingen kan omvatten zoals de andere persoon om meer informatie vragen, hem uitschelden voor zijn gedrag, of een andere actie volgen dan diegene die hij noemde.