Scratching the surface: drones cast new light on mystery of Nazca Lines
Een vervaagde decennia oude zwart-wit foto was het enige aanknopingspunt dat Johny Isla had toen hij op het spoor van een zeemonster ging.
De Peruaanse archeoloog spotte het beeld op een tentoonstelling in 2014 in Duitsland over de Nazca-lijnen, de uitgestrekte en ingewikkelde woestijnbeelden die elk jaar tienduizenden toeristen trekken.
De foto, genomen in het begin van de jaren zeventig, toonde een mysterieuze orka-godheid die in een dorre heuvelwand was uitgehouwen. De figuur vertoonde enige gelijkenis met andere die hij kende, maar deze had hij nog nooit gezien.
Isla, nu Peru’s hoofdarcheoloog voor de lijnen, spendeerde uren aan het doorspitten van archieven, voordat hij naar Peru terugkeerde – gewapend met een drone en een leven van plaatselijke veldervaring – om hem te vinden.
Na een aantal valse starts, duurde het slechts twee weken om het beeld van 25 bij 65 meter te vinden, dat zich in het volle zicht had verstopt in de heuvels van Palpa, ongeveer 30 mijl ten noorden van Nazca, in een enorme woestijnvlakte in het zuiden van Peru.
Het ontwerp dat in de heuvels is uitgehouwen stelt een angstaanjagend mythologisch beest voor, deels orka, maar met een menselijke arm die een trofeeënhoofd vasthoudt en verschillende andere hoofden in zijn lichaam.
Nieuw onderzoek met drones heeft geholpen honderden van dergelijke figuren aan het licht te brengen die in de woestijn in de buurt van de lijnen in Nazca zijn uitgehouwen, maar die daar wel 1500 jaar voor zijn gemaakt. De archeologen die het onderzoek leidden geloven nu dat de antropomorfe orka figuur een ontbrekende schakel vormt tussen honderden oudere geoglyfen en de woestijnetsen van de Nazca cultuur.
De kleinere vormen werden geëtst op de hellingen in het nabijgelegen Palpa door de Paracas en Topará culturen tussen 500BC en AD200.
“Deze orka is gemaakt in een tijd van overvloed en bevolkingsgroei op een moment van verandering van de ene samenleving in de andere,” zei Isla.
Isla gelooft dat de Topará de orka-figuur hebben gemaakt tijdens een periode van dynamische overgang. “De Nazca-lijnen zijn het hoogtepunt van een proces van experimenten en verbetering van de techniek die voortkomen uit deze oudere geogliefen,” aldus Isla.
De lijnen, die dateren van 200-700 na Christus, kregen in 1994 de Unesco Werelderfgoedstatus.
Meer dan duizend lijnen – uitgestrekte geometrische patronen, en zoömorfe figuren zoals de aap, de kolibrie en de walvis – strekken zich uit over meer dan 400 vierkante kilometer van het Nazca-plateau. Ze zijn ontstaan door de bovenste laag kiezelstenen te verwijderen, zodat het lichter gekleurde materiaal eronder tevoorschijn kwam.
De ligging van de pas ontdekte geogliefen op heuvelhellingen is echter een belangrijk verschil, aldus Luis Jaime Castillo, een Peruaanse archeoloog die samen met Isla aan het Nazca-Palpa-project werkt.
“De plaatsing van deze geogliefen op de hellingen betekent dat, in tegenstelling tot de Nazca Lijnen, je ze kunt zien als je in de vallei eronder staat waar leven en landbouw plaatsvindt,” zei hij.
“Als de Nazca Lijnen door mensen voor de goden werden gemaakt, dan zijn deze figuren door mensen voor mensen gemaakt,” legde Castillo uit, een voormalig minister van cultuur voor Peru. “Het zijn duidelijk afbeeldingen van identificeerbare mensen. Ze bakenen territoria af.”
De grotere en meer verfijnde geoglyfen verder naar het zuiden in Nazca kunnen daarentegen niet volledig vanaf de grond worden bekeken.
Volgens Isla wijst het laatste onderzoek erop dat de Nazca-lijnen “zijn gemaakt met het doel de goden om water en vruchtbaarheid te vragen in dit woestijngebied”.
Maar archeologen proberen nog steeds de overgang te begrijpen tussen de Paracas-cultuur, waar voornamelijk menselijke figuren werden afgebeeld, bedoeld om door andere mensen te worden bekeken, en de Nazca-iconografie, waarin mensen zo goed als afwezig zijn.
Toen de samenleving groter werd, zijn de afbeeldingen misschien door de elite toegeëigend en hebben ze een heilige status gekregen, denkt Castillo. Het was een overgang van tekeningen gemaakt door huishoudens of dorpen naar grootse ontwerpen gemaakt door een organisatie die dichter bij een staat stond, stelt hij.
Op één heuvel staat een krijger met een hoofdtooi en een staf of speer naast een vrouwenfiguur. Tussen hen in staat een mythologisch wezen met een massa tentakels of slangen. De figuren zouden vruchtbaarheid symboliseren.
Vanaf de grond zijn de tekeningen nu moeilijk te zien. Maar het arendsoog van de drone onthult het volledige ontwerp op een monitor die wordt bekeken door Castillo, die al lang pleit voor luchtkarteringstechnieken om de naar schatting 100.000 archeologische vindplaatsen in Peru te registreren, waarvan slechts een fractie is opgegraven.
Drones worden niet alleen gebruikt om geogliefen te vinden, maar om “kilometers en kilometers af te leggen en duizenden en duizenden foto’s te maken, die vervolgens in zeer grote computers worden verwerkt”, aldus Castillo. “De beelden zijn zo gedetailleerd dat we een steen van een halve centimeter doorsnee kunnen zien.”
Het resultaat van dit proces, dat bekend staat als fotogrammetrie, is het zeer gedetailleerd driedimensionaal in kaart brengen van grote gebieden, wat in het geval van de Nazca- en Palpa-lijnen een enorme stimulans is voor hun bescherming.
De financiering om deze nieuwe geogliefen te ontdekken kwam, ironisch genoeg, als gevolg van een internationaal schandaal, toen Greenpeace-activisten schadelijke voetafdrukken achterlieten naast de beroemde kolibrie, tijdens een publiciteitsstunt gericht op de VN-top over klimaatverandering in 2014 in Lima.
De verontwaardiging over het incident bracht de VS ertoe Peru een subsidie te geven waarmee Isla en zijn team konden worden gefinancierd.
Registratie en geo-referencing van de geogliefen is de beste manier om ze te beschermen tegen de verspreiding van landbouw of stedelijke aantasting, zegt Castillo. Maar slechts enkele van de sites zullen aan het publiek bekend worden gemaakt om ze niet tot doelwit van vandalisme te maken. Many of the hillsides, cut through by the Pan-American highway, are already covered with modern-day etchings ranging from brands of fertilizer to graffiti tags.
Castillo believes that in the Nazca and Palpa area – already described by Unesco as having the “most outstanding group of geoglyphs anywhere in the world” – new discoveries may yet outnumber older ones.
While the team have discovered hundreds of geoglyphs in Palpa, Castillo expects to find many more. “We’ve registered maybe just 5% of what there is,” he says.
{{topLeft}}
{{bottomLeft}}
{{topRight}}
{{bottomRight}}
{{/goalExceededMarkerPercentage}}
{{/ticker}}
{{heading}}
{{#paragraphs}}
{{.}}
{{/paragraphs}}{{highlightedText}}
- Archaeology
- Peru
- Americas
- features
- Share on Facebook
- Share on Twitter
- Share via Email
- Share on LinkedIn
- Share on Pinterest
- Share on WhatsApp
- Share on Messenger