Seine

Physiografie

De Seine ontspringt op 1.545 voet (471 meter) boven zeeniveau op de Mont Tasselot in de streek Côte d’Or in Bourgondië, maar is nog maar een kleine stroom wanneer zij voorbij Châtillon het poreuze kalksteenland doorkruist. Vanuit Bourgondië stroomt zij in noordwestelijke richting de Champagne binnen, boven Troyes, en doorkruist het droge krijtplateau van de Champagne in een duidelijk afgebakende geul. De rivier wordt bij Romilly door de Aube gevoed en stroomt westwaarts langs het Île-de-France in een brede vallei naar Montereau, waar zij op haar linkeroever uitmondt in de Yonne. Deze zijrivier ontspringt uitzonderlijk boven de sedimentaire rotsen van het bekken van Parijs op het ondoordringbare kristallijne hoogland van de Morvan, een noordelijke uitbreiding van het Centraal Massief. De Seine draait weer naar het noordwesten en passeert Melun en Corbeil wanneer haar geulendal het Île-de-France doorkruist in de richting van Parijs. Bij het binnenkomen van Parijs krijgt zij rechts gezelschap van haar grote zijrivier, de Marne, en na de metropool doorkruist te hebben, komt zij rechts uit bij de Oise, eveneens aan de rechterkant. Op haar doortocht door Parijs is de rivier geleid en versmald tussen kades langs de rivier. De Seine stroomt traag in grote lussen en stroomt onder Mantes-la-Jolie door Normandië naar haar monding in het Kanaal. De brede monding opent zich snel en strekt zich uit over 16 mijl van Tancarville tot Le Havre; hier doet zich het verschijnsel van de getijdeboring voor, dat bekend staat als de mascaret, hoewel voortdurende baggerwerkzaamheden sinds 1867 de rivier hebben verdiept zodat de mascaret geleidelijk is verminderd.

Van de bron tot Parijs doorkruist de Seine concentrische gordels van opeenvolgend jongere sedimentaire gesteenten en vult zo een structureel bekken, waarvan het centrum wordt ingenomen door de kalksteenplateaus van het Île-de-France die Parijs onmiddellijk omringen. De rotsen van dit bekken hebben een lichte helling naar Parijs in het centrum en vormen een reeks naar buiten gerichte kalksteen- (en krijt-)hellingen (côtes), afgewisseld met smallere kleidalen. De côtes worden doorbroken door de Seine en haar zijrivieren, die opvallende openingen hebben gemaakt. Wanneer zij samenkomen in Parijs, scheiden de geulachtige rivierdalen een aantal eilandachtige kalksteenplateaus die bedekt zijn met vruchtbare, gemakkelijk te bewerken, door de wind aangewaaide grond (limon). Deze plateaus, die het Île-de-France vormen, hebben sinds mensenheugenis rijke graangewassen voortgebracht. De benedenloop van de Seine, beneden Parijs, is over het algemeen in noordwestelijke richting naar de zee gericht, in overeenstemming met de tendens van de lijnen van structurele zwakte die het noordelijk deel van het bekken beïnvloeden. Het Kanaal doorbreekt de symmetrie van het bekken aan de noordzijde en onderbreekt de volledigheid van de concentrische zones. Nog steeds in de krijtgordel mondt de rivier uit in zee. Het stroomgebied van de Seine vertoont geen opvallende reliëfcontrasten. Binnen 30 mijl van de bron is de rivier al lager dan 800 voet, en in Parijs, 227 mijl van de monding, is het slechts 80 voet boven de zeespiegel. Het is dus een traag stromende rivier, die bij uitstek bevaarbaar is, temeer daar het waterregime over het algemeen zo regelmatig is.