Sociale Ontwikkelingstheorie (Lev Vygotsky)
Overzicht
Het belangrijkste thema van Vygotsky’s theoretische kader is dat sociale interactie een fundamentele rol speelt bij de ontwikkeling van cognitie. Vygotsky (1978) stelt: “Elke functie in de culturele ontwikkeling van het kind verschijnt tweemaal: eerst op sociaal niveau, en later op individueel niveau; eerst tussen mensen (interpsychologisch) en dan binnenin het kind (intrapsychologisch). Dit geldt evenzeer voor de vrijwillige aandacht, voor het logisch geheugen en voor de vorming van begrippen. Alle hogere functies vinden hun oorsprong als feitelijke relaties tussen individuen.” (p57).
Een tweede aspect van Vygotsky’s theorie is het idee dat het potentieel voor cognitieve ontwikkeling afhangt van de “zone van naaste ontwikkeling” (ZPD): een ontwikkelingsniveau dat bereikt wordt wanneer kinderen zich bezighouden met sociaal gedrag. Volledige ontwikkeling van de ZPD hangt af van volledige sociale interactie. Het scala aan vaardigheden dat kan worden ontwikkeld met begeleiding van volwassenen of samenwerking met leeftijdgenoten is groter dan wat alleen kan worden bereikt.
Vygotsky’s theorie was een poging om het bewustzijn te verklaren als het eindproduct van socialisatie. Bij het leren van taal, bijvoorbeeld, zijn onze eerste uitingen met leeftijdgenoten of volwassenen bedoeld om te communiceren, maar zodra we ze onder de knie hebben, worden ze geïnternaliseerd en maken ze “innerlijke spraak” mogelijk.
De theorie van Vygotsky is complementair aan het werk van Bandura over sociaal leren en is ook een belangrijk onderdeel van de theorie over gesitueerd leren. Omdat Vygotsky’s focus lag op cognitieve ontwikkeling, is het interessant om zijn opvattingen te vergelijken met die van een constructivist (Bruner) en een genetisch epistemoloog (Piaget).
Toepassing
Dit is een algemene theorie van cognitieve ontwikkeling. Het meeste oorspronkelijke werk werd gedaan in de context van het leren van taal bij kinderen (Vygotsky, 1962), hoewel latere toepassingen van het raamwerk breder zijn geweest (zie Wertsch, 1985).
Voorbeeld
Vygotsky (1978, p56) geeft het voorbeeld van het wijzen met een vinger. Aanvankelijk begint dit gedrag als een betekenisloze grijpbeweging; als mensen echter op het gebaar reageren, wordt het een beweging die betekenis heeft. In het bijzonder vertegenwoordigt het wijzende gebaar een interpersoonlijke verbinding tussen individuen.
Principes
- Cognitieve ontwikkeling is beperkt tot een bepaald bereik op een bepaalde leeftijd.
- Volledige cognitieve ontwikkeling vereist sociale interactie.
- Vygotsky, L.S. (1962). Denken en Taal. Cambridge, MA: MIT Press.
- Vygotsky, L.S. (1978). Verstand in de Samenleving. Cambridge, MA: Harvard University Press.
- Wertsch, J.V. (1985). Cultuur, Communicatie, en Cognitie: Vygotskiaanse Perspectieven. Cambridge University Press.
Related Websites
For more about Vygotsky and his work, see:
- http://www.marxists.org/archive/vygotsky
- http://mathforum.org/mathed/vygotshtml
- A comparison of Vygotsky and Piaget can be found at http://www.simplypsychology.org/vygotsky.html