Theatrical Effects and Staging

Theater, ook wel gespeld theater, in de dramatische kunsten, is een kunst die zich bijna uitsluitend bezighoudt met live-voorstellingen waarin de actie nauwkeurig gepland is om een samenhangend en betekenisvol gevoel van drama te creëren.Het woord theater is afgeleid van het Griekse theaomai, “zien”.

Hoewel het onbetwistbaar is dat de tradities die in het oude Athene zijn ontstaan, het Westerse theater en de theorieën over Westers drama tot op heden hebben gedomineerd.

Bijna elke Griekse en Romeinse stad van betekenis had een openluchttheater, de stoelen gerangschikt in rijen met een prachtig uitzicht op het omringende landschap. Hier zaten de Grieken en keken naar de toneelstukken van eerst Aeschylus, Sophokles, Euripides en Aristophanes, en later Menander en de latere toneelschrijvers.Het Griekse theater bestond in wezen uit het orkest, de vlakke dansvloer van het koor, en het theatron, de eigenlijke structuur van het theatergebouw.

Theater bij Dionysos:

Aan Thorikos: Het theater werd gebouwd tussen 525-480 v. Chr. en ligt onder de acropolis, op de zuidelijke helling van de Velatouri-heuvel. Het is uniek door zijn vorm die bestaat uit een langwerpige plattegrond met een ovaal orkest en is het vroegste theater dat ooit in Griekenland is gevonden

Theater van Epidaurus:

In een ravijn bouwde de architect van Argos, Polykleitos de Jongere, in 340 v. Chr. volgens Pausanias het theater van Epidaurus.

Van alle antieke theaters is het theater van Epidaurus het mooist en het best bewaard gebleven. Het is ook het eerste fysieke bewijs voor een cirkelvormig orkest in theaters.

Oeroud theater van Fourvière:

Het theater werd in twee stappen gebouwd: rond 15 v. Chr. werd naast de heuvel een theater met een diameter van 90 m gebouwd. Aan het begin van de 2e eeuw werd bij de laatste constructie een laatste plaats voor het publiek toegevoegd.

Het theater tijdens het festival Nuits de Fourvière

Romeins theater:

Het vroege Romeinse drama in de klassieke stijl werd sterk beïnvloed door het Griekse theater; tragedies en vooral komedies waren bijzonder populair in de tweede eeuw v. Chr.

Veel van de architectonische invloed op de Romeinen kwam van de Grieken, en het ontwerp van theaters verschilde niet van andere gebouwen. De Romeinse theaters vertoonden echter specifieke verschillen, zoals het feit dat zij op eigen fundamenten werden gebouwd in plaats van op aarden werken of een heuvel en dat zij aan alle kanten volledig omsloten waren.

De Romeinen bouwden theaters overal, zelfs op vlakke vlakten, door de hele constructie van de grond te tillen. Daardoor was de hele structuur meer geïntegreerd en konden ingangen/uitgangen in de grot worden ingebouwd, zoals tegenwoordig in grote theaters en sportarena’s wordt gedaan. De arena was even hoog als de rest van de structuur, zodat het publiek niet verder kon kijken dan het podium. Het creëerde ook een meer besloten atmosfeer en hielp wellicht de geluiden van de stad buiten te houden. Romeinse theaters werden in alle delen van het rijk gebouwd, van het middeleeuwse Spanje tot het Midden-Oosten. Doordat de Romeinen in staat waren de plaatselijke architectuur te beïnvloeden, zien we over de hele wereld talloze theaters met unieke Romeinse kenmerken.

Standaardplattegrond

Theaterstructuur

Binnenaanzicht van de zaal

1) Scaenae frons 2) Porticus post scaenam 3) Pulpitum 4) Proscaenium 5) Orkest 6) Cavea 7) Aditusmaximus 8) Vomitorium

1)De scaenae frons is de rijkelijk versierde achtergrond van een Romeins theatertoneel. Dit gebied heeft gewoonlijk verschillende ingangen naar het toneel, waaronder een grote centrale ingang. De scaenae frons is twee of soms drie verdiepingen hoog en was van centraal belang voor de visuele impact van het theater, want dit was wat een Romeins publiek altijd zag. De verdiepingen of balkons werden ondersteund door een groot aantal klassieke zuilen. Deze stijl werd beïnvloed door het Griekse theater. Het Griekse equivalent was het “Scene” gebouw. Het dankt zijn naam aan het “proscenium”, dat het toneel of de ruimte “voor de scène” beschrijft.”

2)De pulpitum is een veel voorkomend kenmerk in de middeleeuwse kathedraal- en kloosterarchitectuur in Europa. Het is een massief scherm, meestal van steen, of soms van hout, dat het koor (het gebied met het koorgestoelte en het hoofdaltaar in een kathedraal, collegiale of kloosterkerk) scheidt van het schip en de kooromgang (de delen van de kerk waartoe leken toegang hebben).

3)Een proscenium is het gebied van een theater rond de toneelopening. Merk op dat een prosceniumtheater niet moet worden verward met een “prosceniumboogtheater”.

4)De cavea waren de onderaardse cellen waarin wilde dieren werden opgesloten vóór de gevechten in de Romeinse arena of het amfitheater.

5)Een vomitorium is een doorgang onder of achter een rij zitplaatsen in een amfitheater, waardoor grote mensenmassa’s aan het eind van een voorstelling snel naar buiten kunnen.Het is ook een doorgang voor acteurs om het toneel op en af te gaan. Het Latijnse woord vomitorium, meervoud vomitoria, is afgeleid van het werkwoord vomeo, vomere, vomitum, “uitspuwen”. In de oude Romeinse architectuur werden vomitoria ontworpen om grote mensenmassa’s in amfitheaters en stadions snel te kunnen laten vertrekken, net als in moderne sportstadions en grote theaters.

Theater van Marcellus

Het enige antieke theater dat in Rome bewaard is gebleven, het Theater van Marcellus, werd begonnen door Caesar en voltooid door Augustus rond het jaar 11 of 13. Het staat op een vlak terrein en wordt ondersteund door radiale muren en betonnen gewelven. Rondom het gebouw loopt een arcade met aangezette halve zuilen. De zuilen zijn Dorisch en Ionisch.

Net als andere Romeinse theaters op geschikte plaatsen had het openingen waardoor men de natuurlijke omgeving kon zien, in dit geval het Tibereiland in het zuidwesten. Het permanente decor, de scaena, rees ook tot de top van de cavea zoals in andere Romeinse theaters.

Theater van Orange:

Het Theater van Orange is een oud Romeins theater, in Orange, Zuid-Frankrijk, gebouwd in het begin van de 1e eeuw n.Chr. Het is eigendom van de gemeente Orange en is de thuisbasis van het zomeroperafestival, de Choregiesd’Orange.

Het is een van de best bewaarde van alle Romeinse theaters in de Romeinse kolonie Arausi, die in 40 v.Chr. werd gesticht.

Gebruikt ensceneringsmodel:

Het eerste permanente stenen theater werd in 55 v.Chr. door Pompeius gebouwd. Dit computergegenereerde model van een algemeen Romeins theater illustreert de basiscomponenten ervan: een halfrond orkest omgeven door hoge, trapsgewijs oplopende stenen zitplaatsen in de zaal (cavea), met een vlak podium waar de acteurs optraden voor een permanent decor (scaenae frons) dat even hoog oprees als de tribunes en er aan weerszijden aan vastzat om een gesloten gebouw te vormen.

This model shows the Theater of Marcellus, built by Augustus in honor of his deceased nephew and able to seat about 14,000 spectators. An Odeon was quite similar to a theater in construction but much smaller, generally used for musical performances and literary recitals.