Vloeiende woorden

De taalkwestie was een netelige kwestie voor Yeats. Zoals veel van zijn landgenoten voelde hij zich soms aangetrokken tot het beeld van Ierland als een natie die haar eigen taal sprak. Hij promootte actief dramatische opvoeringen in het Iers.

Maar hij wist dat veel van Ierlands literaire leven, en nog meer van zijn praktische zaken, al meer dan een eeuw in het Engels werden uitgevoerd. Toen Yeats in 1923 in de Senaat van de pas onafhankelijke Ierse Vrijstaat zat, sprak hij zich uit tegen een voorstel om het gebed aan het begin van elke zitting zowel in het Iers als in het Engels te houden. Hij protesteerde dat het Ierse gebed “een kinderachtige voorstelling” was, omdat, net als hij, de meeste senatoren de taal niet kenden en waarschijnlijk ook niet zouden leren.

Later, toen de Senaat een voorstel overwoog om Iers toe te voegen aan de verkeersborden en aankondigingen van spoorwegen in het land, pleitte hij op soortgelijke gronden tegen het voorstel, omdat hij vreesde dat het opdringen van de taal aan mensen op een moment dat ze alleen maar informatie wilden, de inspanningen zou schaden van groepen als de Gaelic League om het Iers te behouden en het gebruik ervan te verspreiden. In dezelfde zitting riep hij echter op tot overheidssteun voor de studie van de Ierse taal en literatuur.

Hoe vreemd het idee hem ook voorkwam, Yeats zou vrijwel zeker de vertaling van zijn eigen gedichten in het Iers hebben gesteund. Dergelijke vertalingen bestaan nu, dus het is niet onmogelijk om je voor te stellen hoe Eastwoods personage een Ierse vertaling terug naar het oorspronkelijke Engels worstelt.

Maar dit alles is uiteindelijk minder belangrijk voor de film dan het effect dat “Million Dollar Baby” bereikt met zijn gebruik van het Iers. Vanuit cinematografisch oogpunt had de heer Eastwood niet beter kunnen doen dan de bedreigde taal te adopteren van een cultuur waarvan de geschiedenis net zo dramatisch is geweest als die van zijn personages. En de wonderlijke wending van de pretentie van de film om “The Lake Isle of Innisfree” uit het Iers te vertalen, is dat hij precies lijkt te hebben gedaan wat de Gaelic League en al die voorstellen van de Senaat, en zelfs de tegendraadse Yeats, uiteindelijk wilden. Het heeft de belangstelling voor de taal zelf aangewakkerd.

Op-Ed Bijdrager Wes Davis, een assistent-professor Engels aan Yale, is redacteur van “The Yale Anthology of Contemporary Irish Poetry.”