Waardoor kunnen kinderen verlegen worden
Ik was een verlegen kind toen ik opgroeide. Ik had moeite om nieuwe vrienden te maken en had tijd nodig om me op te warmen in nieuwe plaatsen. Hoewel ik in de loop der jaren heb leren omgaan met mijn verlegenheid, heb ik nog steeds lichte aanvallen van sociale angst als ik in de buurt van nieuwe mensen ben of als ik in grote professionele omgevingen ben, zoals academische conferenties, waar het ontmoeten van nieuwe mensen het hele punt is.
Mijn zoontje van 3 zou niet meer anders kunnen zijn. Hij is extravert, houdt van nieuwe mensen, en lijkt elke keer nieuwe vrienden te maken als we naar het park gaan of zelfs uit eten. Het eerste wat hij doet als we in een restaurant gaan zitten, is de mensen om ons heen bekijken, hallo zeggen en naar iedereen een uitnodigende glimlach werpen.
Wat maakt iemand verlegen of juist extravert? Is verlegenheid iets waarmee we worden geboren, of is het iets dat we ontwikkelen op basis van onze ervaringen met andere mensen?
Er is al veel onderzoek gedaan waaruit blijkt dat temperament – iemands eigen stijl van emotioneel reageren op de omgeving – voor het eerst kan worden vastgesteld bij baby’s van nog maar vier maanden oud. Het wordt gemeten door zuigelingen wat eenvoudig speelgoed te laten zien, zoals een mobiel met verschillende hangende dieren, en te bestuderen hoe ze reageren. Deze eenvoudige test op 4 maanden heeft aangetoond dat baby’s die overdonderd of emotioneel overstuur raken als reactie op een hangende mobiel, de grootste kans hebben om verlegen te worden als ze ouder worden (Kagan, 1997). Deze baby’s zijn bijzonder gevoelig voor elke verandering in de omgeving en raken gemakkelijk van streek door zelfs de meest routinematige activiteiten, zoals een deurbel of een schone luier. Daarentegen hebben baby’s die positief reageren op deze veranderingen, of helemaal niet reageren, de meeste kans om heel sociaal te worden als kinderen in de peuterleeftijd.
Het is verbazingwekkend dat deze relatie verder gaat dan de vroege kindertijd, en dat de reacties van baby’s op de mobiele telefoon op de leeftijd van 4 maanden voorspellen hoe verlegen of sociaal ze zullen zijn tot in de adolescentie (Kagan, Snidman, Kahn, Towsley, Steinberg, en Fox, 2007). Verschillen tussen verlegen en extraverte kleuters zijn zelfs te zien in hun biologie en in de hersenen (Barker, Reeb-Sutherland, and Fox, 2014; Fox et al., 1995), wat suggereert dat verlegenheid een sterke biologische basis heeft en mogelijk al heel vroeg deel uitmaakt van iemands persoonlijkheid.
Betekent dit dat de omgeving geen rol speelt bij het produceren van verlegenheid? En is verlegenheid überhaupt iets om je zorgen over te maken?
Omdat temperament een biologische basis heeft, betekent niet dat het in steen gebeiteld is. Het temperament van een kind kan veranderen, en de negatieve reacties van baby’s op nieuwe mensen, voorwerpen en situaties kunnen na verloop van tijd minder extreem worden. Daar komt bij dat er niets mis is met een beetje verlegen zijn. Veel kinderen hebben een temperament dat omschreven wordt als “langzaam op temperatuur komen”, en hebben gewoon wat tijd nodig om zich aan te passen aan hun omgeving voordat ze klaar zijn om erin te springen en mee te doen met het plezier (Thomas, Chess, and Birch, 1970). Het is echter de moeite waard op te merken dat er een subgroep van zuigelingen is, ongeveer 10-15%, die extreem gevoelig zijn. Dit zijn degenen die het meeste risico lopen op de ontwikkeling van verlegenheid, en een deel van hen (ongeveer 40%) kan later in het leven zelfs sociale angst ontwikkelen (Fox en Helfinstein, 2013).
Dus als je een extreem gevoelig kind hebt dat zelfs aan vertrouwde mensen en plaatsen na enige tijd niet meer warmloopt, zijn er interventies beschikbaar om te helpen voorkomen dat ze sociale angstproblemen ontwikkelen. Bovendien kan een ondersteunende opvoedingsstijl echt helpen. Onderzoek heeft bijvoorbeeld aangetoond dat het risico van een baby om verlegen te worden aanzienlijk afneemt als de moeder gevoelig is en op de juiste manier reageert op de behoeften van het kind. Dus zelfs voor baby’s die snel van streek raken als ze worden geconfronteerd met nieuwe of uitdagende situaties, kan het hebben van een ouder die reageert op de behoeften van de baby fungeren als een buffer tegen de ontwikkeling van verlegenheid of sociale angst (Panela, Henderson, Hane, Ghera, en Fox, 2012).
De basis
- Wat is verlegenheid?
- Vind een therapeut bij mij in de buurt
Opvoeding kan ook een rol spelen in hoe verlegen versus extraverte kinderen een gevoel van moraliteit of geweten ontwikkelen tijdens de kindertijd. Bijvoorbeeld, kinderen die verlegen zijn, of aanleg hebben om zich angstig te voelen, zullen waarschijnlijk snel van streek raken als ze berispt worden voor het overtreden van de regels. Als gevolg daarvan hebben ze alleen behoefte aan (en reageren ze goed op) zachte vormen van discipline, omdat ze zich gemakkelijk schuldig voelen voor hun overtredingen. Kinderen die veel extraverter of onbevreesder zijn, reageren niet altijd op zachte discipline en hebben wat meer aandacht nodig als ze de regels overtreden, omdat ze zich niet gemakkelijk alleen angstig voelen (Kochanska, 1997).
Al met al suggereert dit onderzoek dat de zaadjes die een verlegen of extraverte persoonlijkheid doen groeien al vroeg in het leven worden geplant, en een sterke biologische basis hebben. Maar anatomie is niet het lot, en als je een baby hebt die echt gevoelig is voor elke soort verandering in de omgeving, kan even gevoelig opvoeden waarbij het kind zich in zijn eigen tempo aan nieuwe dingen kan aanpassen, helpen voorkomen dat het later angst of bezorgdheid ontwikkelt in sociale situaties. En hoewel verlegenheid een sterke biologische basis heeft, is er geen garantie dat je twee kinderen krijgt die precies hetzelfde temperament hebben. Het is heel goed mogelijk dat je een verlegen, angstig kind krijgt, gevolgd door een onstuimig, onbevreesd kind. Als dat het geval is, is het belangrijk om te onthouden dat het belangrijk is om je opvoedingsstijl aan te passen aan de behoeften van je kind, en dat wat werkt voor het ene temperament misschien niet zo goed werkt voor het andere.
Facebookafbeelding: Paul Vasarhelyi/
LinkedIn image: Teerawat Anothaistaporn/