Waarom Joy Division hun naam moest veranderen in New Order
30 januari 2021, 19:05
De dood van Ian Curtis op 18 mei 1980 betekende het einde van de legendarische groep… maar waarom bleven de andere bandleden de naam Joy Division niet gebruiken?
Door Martin O’Gorman
Joy Division was een van de grootste bands die uit Manchester zijn voortgekomen. Hun nalatenschap bestaat uit twee volledige albums – Unknown Pleasures en Closer – en een handvol singles en extra tracks, opgenomen tussen de zomer van 1977 en de lente van 1980.
De zelfmoord van zanger Ian Curtis maakte echter een einde aan de reis van de band – hij stierf vlak voor de release van de klassieke single Love Will Tear Us Apart, en toen het album Closer werd uitgegeven op 18 juli 1980, was Joy Division officieel geschiedenis.
Op 18 mei 1980, slechts 24 uur voordat Joy Division naar New York zou vliegen voor hun eerste Amerikaanse tournee, pleegde Ian Curtis zelfmoord in zijn huis in Macclesfield, Cheshire. Hij leed al enige tijd aan depressies, nadat hij meer dan 18 maanden met zware epilepsie had geleefd, en dit, in combinatie met persoonlijke en relatieproblemen, had de 23-jarige muzikant overweldigd.
Er was geen twijfel over dat de drie overgebleven leden – gitarist Bernard Sumner, bassist Peter Hook en drummer Stephen Morris – door zouden gaan. Ze waren klaar om de grootste cult band in de wereld te worden, met publiek in Europa en de VS dat meer live optredens verwachtte, en de muzikanten wisten gewoon niet wat ze anders moesten doen: zoals Morris later schreef in zijn autobiografie, Record Play Pause: “There was never any suggestion of giving up and returning to the day job.”
De reden dat Sumner, Hook en Morris niet doorgingen als Joy Division was uit respect voor een afspraak die ze al lang voor de dood van Curtis hadden gemaakt. Ze hadden beloofd niet meer onder de naam Joy Division op te treden en de nummers niet meer op te nemen als – om welke reden dan ook – een lid van de band de groep zou verlaten. Het was een principieel standpunt dat de muzikanten naleefden toen ze Ian Curtis verloren.
Dit betekende dat toen de band na de begrafenis weer bij elkaar kwam, ze van voren af aan moesten beginnen. Geen zanger, geen songs – en geen naam.
De band had al een paar naamsveranderingen achter de rug: voor hun allereerste optreden in mei 1977 stelde promotor Richard Boon voor dat de groep zichzelf Stiff Kittens zou noemen, naar een ongelukkig incident met een paar doodgeboren huiskatten van Pete Shelley van de plaatselijke helden de Buzzcocks. Ze werden als zodanig aangekondigd, maar toen ze voor de show verschenen, kondigden ze aan dat ze bekend stonden als Warsaw, vernoemd naar een nummer op David Bowie’s laatste album Low:
Terwijl Morris eind 1977 via een promotor enkele Londense shows probeerde te boeken, kreeg hij te horen dat de naam van de band verward zou worden met de uit Ladbroke Grove afkomstige act Warsaw Pakt, die veel publiciteit had gekregen door een album op te nemen en uit te brengen in een tijdsbestek van 24 uur.
Warsaw veranderde hun naam in Joy Division in januari 1978, waarbij ze de titel ontleenden aan de term die gegeven werd aan de prostitutievleugels van de Nazi concentratiekampen in de Tweede Wereldoorlog. De naam was ontleend aan een grafische paperback roman geschreven door een overlevende van de Holocaust, genaamd House Of Dolls, maar de beslissing zou de band uit Manchester geen einde maken aan de controverse, van mensen die dachten dat de muzikanten zelf rechtse sympathieën hadden.
Wel, ze zouden niet meer op die manier betrapt worden – althans dat dachten ze.
De band en manager Rob Gretton hebben er lang over gepiekerd hoe ze de nieuwe groep moesten noemen en speelden zelfs hun eerste show als trio op 29 juli 1980 zonder enige naam.
Volgens Steve Morris was één suggestie “The Sunshine Valley Dance Band”, de naam van een oude schoolgroep van hem. Dat zou een totaal ongepaste en ironische titel zijn geweest, gezien wat er met hun oude zanger was gebeurd.
Een andere domme suggestie was “The Witch Doctors Of Zimbabwe”, maar volgens Peter Hook dreigden hij en Sumner ermee te stoppen als ze zo genoemd zouden worden. Factory Records baas Tony Wilson vond de naam “Stevie And The JDs” wel goed.
Rob Gretton had notities gemaakt van mogelijke namen, waaronder vaag politieke of onheilspellende titels als “Black September” of “The Immortals”. Morris herinnerde zich dat hij de naam “Rode Khmer” voorstelde, die ook de naam was van een genocidale communistische partij die Cambodja terroriseerde. Hij had het in een krant gezien en stelde voor: “Dat is vrij neutraal.”
De rest van de band dacht daar anders over en zei: “F**king hell Rob, no it bloody isn’t.”
Gretton suggereerde een andere naam naar aanleiding van een krantenkop: “De Nieuwe Orde van het Kampuchean Front”. Dit werd beschouwd als “nog steeds een beetje politiek”, dus werd het afgekort tot “De Nieuwe Orde”, voordat de “De” werd geschrapt.
“The New Order” was de naam van een kortstondige band in Los Angeles, die werd voorgezeten door de voormalige Stooges gitarist Ron Asheton – Ian Curtis was een grote fan van de Stooges en Iggy Pop, dus men dacht dat de overleden zanger het wel zou goedkeuren.
Wat de band niet besefte was dat “New Order” al een zwaar beladen term was – de uitdrukking wordt een paar keer genoemd in het boek Mein Kampf van niemand minder dan Adolf Hitler, als een beschrijving van hoe zijn geplande Holocaust het gezicht van Duitsland zou gaan veranderen … en de wereld.
“Op geen enkel moment heeft iemand van ons een zekere meneer Hitler overwogen,” schreef Peter Hook in zijn autobiografie Substance: Inside New Order. “Het laat ons zien hoe dom we waren. We dachten gewoon dat het onze nieuwe start perfect samenvatte.”
Ondanks een onmiddellijke controverse over het besluit in de muziekpers, is de naam New Order de band bijna 40 jaar bijgebleven, met de albums Movement, Power Corruption And Lies en Technique en de enorme hits Blue Monday, True Faith en Regret.
Terwijl New Order in hun beginjaren weigerde Joy Division-materiaal te spelen (op een paar speciale gelegenheden na), omarmde de groep in de 21e eeuw hun verleden en spelen ze in hun sets regelmatig de oude JD-songs Love Will Tear Us Apart en Transmission, om er maar een paar te noemen.