Wat is de grootste dinosaurus ter wereld?

De strijd om de titel ’s werelds grootste dinosaurus is ingewikkeld.

Daarom: Paleontologen ontdekken zelden een compleet skelet. Ze leggen eerder botfragmenten bloot en proberen dan een profiel van lengte en gewicht te schatten. Bovendien zijn er drie categorieën voor de grootste dinosaurus ooit: de zwaarste, de langste en de langste.

Te beginnen met de zwaarste, is de winnaar van de gouden medaille waarschijnlijk Argentinosaurus. Deze supermassieve titanosaurus (een titanosaurus is een reusachtige sauropode, een plantenetende dinosaurus met een lange nek en staart) leefde zo’n 100 miljoen tot 93 miljoen jaar geleden, tijdens het Krijt, in wat nu (je raadt het al) Argentinië is.

Maar schattingen van het gewicht van Argentinosaurus lopen sterk uiteen; het beest woog 77 ton (70 metrische ton), volgens het Londense Natural History Museum; tot 90 ton (82 metrische ton), volgens het New York City’s American Museum of Natural History; en 110 ton (100 metrische ton), volgens BBC Earth.

Het is geen wonder dat deze berekeningen alle kanten op gaan. Argentinosaurus is bekend van slechts 13 botten: zes middenruggenwervels, vijf fragmentarische heupwervels, een tibia (een scheenbeen) en een ribfragment. “Er is een dijbeen dat je erbij ziet, maar dat dijbeen werd 15 kilometer verderop gevonden. Dus, wie weet van wie dat is?” zei Kenneth Lacovara, een professor in paleontologie en geologie en de decaan van de School of Earth & Environment aan de Rowan University in Glassboro, New Jersey.

Een andere kanshebber is Patagotitan, een titanosaurus die maar liefst 69 ton (62 metrische ton) woog toen hij ongeveer 100 miljoen jaar geleden leefde in wat nu Argentinië is. Dit gewicht werd echter berekend op basis van een samenstelling van individuen (er werden er in totaal zes gevonden), in plaats van slechts één dinosaurus, merkte Lacovara op.

Dat doet de vraag rijzen: Hoe berekenen wetenschappers het gewicht van een uitgestorven dier? Volgens Lacovara zijn er drie manieren.

Minimale schachtomtrekmethode: Wetenschappers meten de minimale omtrek van de humerus (het opperarmbeen) en het femur (het dijbeen) van hetzelfde individu. Vervolgens voegen zij deze getallen toe aan een formule. Het resultaat is zeer correlatief met de massa van het dier. “Het is logisch,” zei Lacovara, “aangezien alle viervoeters al het gewicht van hun lichaam op slechts die vier beenderen moeten dragen. De structurele eigenschappen van deze vier botten zullen nauw samenhangen met de massa.”

Er zijn echter kanttekeningen. Als het opperarmbeen en het dijbeen van verschillende individuen afkomstig zijn, zoals bij Patagotitan, “is het resultaat een schatting van een samengesteld individu dat nooit echt heeft bestaan”, aldus Lacovara. Bovendien, als slechts één enkel bot (een opperarmbeen of een dijbeen) wordt gebruikt, zijn de verhoudingen van het ontbrekende bot een gok. “Het is duidelijk dat dit nog meer onzekerheid met zich meebrengt,” zei hij. “Voorbeelden hiervan zijn Notocolossus en Paralititan.”

De grootst bekende dinosaurus met een opperarmbeen en dijbeen van hetzelfde individu is de 77 miljoen jaar oude Dreadnoughtus, een titanosaurus van 65 ton (59 metrische ton) die Lacovara en zijn team hebben opgegraven in Argentinië.

Volumetrische methode: Bij deze benadering bepalen onderzoekers het lichaamsvolume van de dinosaurus en gebruiken dat getal om het gewicht van het dier te berekenen. Dit is een uitdaging, omdat de meeste skeletten van titanosaurussen onvolledig zijn. (Dreadnoughtus is het meest compleet, met 70 procent. Argentinosaurus is slechts 3,5 procent compleet). Bovendien moeten onderzoekers gissen hoeveel ruimte de longen en andere met lucht gevulde structuren in beslag namen. Deskundigen moeten ook speculeren hoe “blubberig of krimpverpakking” de huid van deze dinosaurussen was.

“Naar mijn mening is deze methode onwerkbaar en ontbreekt het aan repliceerbaarheid, wat een van de kenmerken van de wetenschap is,” zei Lacovara.

Wilde gissingen: Dit is hoe wetenschappers het gewicht schatten van dinosaurussen die geen bewaarde opperarm- of dijbeenderen hebben. “Argentinosaurus, Futalognkosaurus en Puertasaurus zijn hier voorbeelden van,” zei Lacovara. “Ze zijn duidelijk enorm, maar er is geen systematische, reproduceerbare manier om hun massa te schatten.”

Dus verder, wat is de langste dinosaurus? Die eer gaat waarschijnlijk naar Diplodocus of Mamenchisaurus, die kunnen worden omschreven als slanke en langgerekte sauropod dinosaurussen, aldus Lacovara. “Beide zijn bekend van redelijk complete skeletten, en beide zouden ongeveer 1 meter lang zijn.”

De titanosaurussen daarentegen waren korter. Dreadnoughtus bijvoorbeeld was “slechts” ongeveer 26 meter lang.

Maar deze categorie is nog steeds vol onzekerheid. “Van sommige dinosaurussen wordt beweerd dat ze het langst zijn, maar ze zijn zeer fragmentarisch,” zei Lacovara. “Sauroposeidon is bijvoorbeeld bekend van slechts vier nekwervels. Dus, echt, wie weet het?” Ondertussen wordt Amphicoelias, een sauropode die alleen bekend is van een schets van een enkele wervel in een notitieboekje van de 19e eeuwse paleontoloog Edward Cope, soms aangehaald als de langste, langste en zwaarste dinosaurus.

“De wervel is blijkbaar verloren gegaan of vernietigd tijdens transport – of heeft misschien nooit bestaan,” zei Lacovara. “Je kunt een dinosaurus niet door niets laten vertegenwoordigen, dus wat mij betreft, is Amphicoelias geen ding.”

Wat de hoogste dinosaurus betreft, is de winnaar waarschijnlijk Giraffatitan, een 12 meter hoge sauropod-dinosaurus die ongeveer 150 miljoen jaar geleden in het late Jura leefde in wat nu Tanzania is.

Wat de werkelijke hoogte van die dinosaurus betreft, zit het venijn in de details.

“Dat hangt er natuurlijk van af of deze dieren hun nek tot de maximale hoogte konden optillen,” zei Lacovara. “Hun voorpoot- en schouderstructuur ziet eruit alsof ze hun nek omhoog konden hoeken, maar we zullen misschien nooit weten in welke mate ze dit konden doen.”

• Is het mogelijk om een dinosaurus te klonen?
• Konden dinosaurussen vliegen?
• Hoe dateren wetenschappers oude dingen?

Editor’s Note: Dit artikel werd oorspronkelijk gepubliceerd op 10 okt. 2012, en werd bijgewerkt op 27 jan. 2019. Additional reporting by Katharine Gammon.

Originally published on Live Science.