What is the mariachi?

Camille Collins

The only thing more Mexican than tequila is the mariachi and it seems a shame to have one without the other.

Mariachi gaat verder dan muziek, het is de som van een culturele revolutie die tot uiting komt in een groep muzikanten, gekleed in populaire kleding (meest recentelijk charro-kostuums) die de essentie van Mexico en zijn volk omvat. Het is iets cultureels, spiritueels en traditioneels dat uniek is voor dit land, een ervaring die u niet mag missen.

Het woord mariachi verwijst naar de muzikanten die nu vaak in restaurants te zien zijn of door de straten slenteren, gekleed in met zilver bezaaide charro-kostuums met breedgerande hoeden, spelend op verschillende instrumenten, waaronder violen, gitaren, bassen, vihuelas (een vijfsnarige gitaar) en trompetten.

Hun liederen gaan over machismo, liefde, verraad, dood, politiek, revolutionaire helden en zelfs dieren (een bijzonder beroemd lied is “La Cucaracha”).

De mariachi is ontstaan in het zuidelijke deel van de staat Jalisco ergens in de 19e eeuw. Niemand weet zeker waar de naam vandaan komt, hoewel er verschillende theorieën zijn geponeerd die, afhankelijk van welke het beste bij de postulators past, worden aangehangen.

De oorspronkelijke theorie ging ervan uit dat mariachi was afgeleid van het Franse woord voor bruiloft – mariage, vanwege het soort muziek dat op deze evenementen werd gespeeld. Het enige probleem met deze theorie is dat de muziek zijn oorsprong vindt in een deel van Mexico waar de Fransen nooit zijn geweest en, zelfs als ze er wel waren geweest, het begon voor hun aankomst in 1864.

Een andere theorie stelt dat het woord afkomstig is van de inheemse naam van de Pilla- of Cirimo-boom, waarvan het hout wordt gebruikt om gitaren van te maken. Als dit waar zou zijn, dan zou het woord mariachi worden toegepast op het instrument zelf en niet op degenen die het bespelen.

Er is ook gesuggereerd dat de naam afkomstig is van een festival ter ere van een maagd, bekend als Maria H. (mah-ree-ah AH-chay), waarop muzikanten speelden en dat zij in de loop der tijd deze naam kregen.

De waarheid is dat niemand weet waar de naam vandaan komt, maar het is er een die met veel prestige wordt geassocieerd, niet alleen in Mexico, maar over de hele wereld.

De oorsprong van de mariachi zelf (de groep, de cultuur, de muziek, enz.) is niet veel gemakkelijker te achterhalen. De mariachi is de optelsom van een culturele evolutie die zich de laatste eeuw of zo in Mexico heeft voltrokken.

Hoewel de inheemse stammen van Mexico muziek maakten met fluiten, trommels en fluitjes, is er geen duidelijk verband tussen de inheemse muziek en de mariachi. De instrumenten die oorspronkelijk door de mariachi werden gebruikt, waren die welke door de Spanjaarden werden geïntroduceerd – violen, gitaren, vihuela’s, harpen, enz. Deze instrumenten waren bedoeld voor gebruik tijdens de mis, maar de criollos (Mexicanen van Spaanse afkomst) begonnen ze ook te gebruiken voor populaire muziek, tot grote ergernis van de priesters, omdat ze werden gebruikt om sommige van de meer schandalige, satirische of antiklerikale coupletten van die tijd te begeleiden.

Mariachi muziek bloeide met de steun van het volk. De criollos van de 19e eeuw deden er alles aan om elk spoor van de Spaanse aanwezigheid in Mexico uit te wissen en steunden zo de mariachi muziek.

Mariachi’s kon men zien in traditionele werkmanskleding – witte broek en overhemd en een strooien hoed, en rondtrekkend op zoek naar werk. Meestal vonden ze werk bij een van de haciënda’s, waar ze meer verdienden dan de gemiddelde arbeider.

Met de revolutie werden veel van de haciënda’s gedwongen de mariachi’s te laten gaan. Ze trokken van stad naar stad en zongen liederen over revolutionaire helden en vijanden, om het nieuws van de ene plaats naar de andere te brengen.

Nog steeds niet in dezelfde positie als voorheen, begonnen de mariachi’s tegen betaling in openbare gelegenheden te spelen. Een van de meest populaire was San Pedro Tlaquepaque in de staat Jalisco, een hippe plaats voor de bewoners van Guadalajara om hun zomers door te brengen.

Doordat ze tegen betaling speelden, werden ze gedwongen nieuwe elementen aan hun muziek toe te voegen en hun repertoire uit te breiden met walsen en polka’s.

In het begin van deze eeuw begon de mariachi zijn populariteit te herwinnen. De meest gewaardeerde mariachi’s waren nog steeds die uit de staat Jalisco, met name uit de gebieden Cocula en Tecalitlán. Zij vertegenwoordigden Mexico voor het volk tijdens de viering van de Onafhankelijkheidsdag in Mexico-Stad in 1933 en tijdens de verkiezingscampagne van Lázaro Cárdenas in 1936.

Met de komst van radio en televisie bleef hun populariteit toenemen. Er werden platencontracten getekend en ze werden gekoppeld aan beroemde zangers als Jorge Negrete en Pedro Infante. Door de populariteit van jazz en Cubaanse muziek werd de trompet overgenomen, waardoor de violen op de tweede plaats kwamen en, in sommige gevallen, de harp werd vervangen.

Er werden films gemaakt die Mexico voorstelden als een plaats bevolkt met echte machomannen wier leven draaide om de charro, tequila en, natuurlijk, de mariachi.

Heden ten dage wordt mariachimuziek over de hele wereld gespeeld, tot in Japan en Europa toe. Dit integrale deel van Mexico’s cultuur en geschiedenis wordt elk jaar in september gevierd in zijn geboorteplaats, Jalisco.