'Breatharians' Geloven dat je kunt overleven op lucht alleen

Voor Ana-Maria Stefania was de ontdekking van het breatharianisme “liefde op het eerste gezicht. Hoe minder vast voedsel ik consumeer, hoe beter en meer aanwezig ik me voel.” De gezondheidscoach en hypnotherapeut uit Cyprus vond drie jaar geleden wat zij omschrijft als haar “roeping”. Nu is ze een van de duizenden breatharians wereldwijd.

Breatharianism is het geloof dat het mogelijk is om te overleven op energie uit zonlicht en lucht (ook bekend als prana) – en bijna geheel zonder voedsel of water. Toegewijden wordt verteld om geleidelijk over te stappen van vegetarisch, veganistisch, en rauw voedsel en fruit, alvorens te overleven op een puur vloeibaar dieet.

Hoewel het intermitterend vasten in vele religies voorkomt – waaronder de Islam, het Christendom en het Jainisme – is het breatharianisme een schijnbaar eindeloos vasten. Zelfbenoemd breatharian leider Jas Jasmuheen en auteur van Living on Light: The Source of Nourishment for the New Millennium beweert dat ze meer dan vier decennia lang verschillende manieren heeft gevonden om haar lichaam te voeden zonder voedsel en heeft gezegd dat ze “maanden en maanden door kan gaan zonder ook maar iets anders te drinken dan een kop thee.”

Medische experts zeggen natuurlijk dat dit geen levensstijl voor de lange termijn is. “Iedereen die beweert dat we grotendeels zonder voedsel of vocht kunnen leven, geeft gevaarlijk advies,” zegt professor David Oliver, de klinische vice-voorzitter van het Royal College of Physicians. “Leven op lucht en zonneschijn levert geen calorieën of vocht op. Iemand die beweert dat hij met zo’n dieet een stabiel lichaamsgewicht behoudt, vertelt waarschijnlijk niet de waarheid.”

Hooggeplaatste breatharians hebben verrassend genoeg een geschiedenis van betrapping met voedsel. In 1999 werd iemand ontdekt toen hij een 7-Eleven verliet met een doos Twinkies, een hotdog en een Slurpee, nadat hij had beweerd dat hij al 30 jaar op lucht leefde. Jasmuheen werd ooit door een journalist gezien toen hij een maaltijd bestelde in een vliegtuig, en hij was niet in staat om meer dan vier dagen door te gaan met een op televisie uitgezonden vastenperiode in een retraite. (Jasmuheen heeft niet gereageerd op ons verzoek om commentaar.)

Watch: Braziliaanse plastische chirurgie: Beauty on a Budget

Dit heeft wannabe-vastenaren er niet van weerhouden om gretig gebruik te maken van online forums om tips uit te wisselen over de beste ademhalingstechnieken en advies over de beste manier om de overgang van vast voedsel te navigeren. Maar waarom zou iemand in een tijdperk waarin voedsel slechts een klik verwijderd is, ervoor kiezen om van lucht te leven?

“Eten is niet iets waar ik het beste op functioneer – mijn brandstof is het beste in de vorm van licht,” vertelt Stefania me. “Het is pure gelukzaligheid, alsof je in een cocon verblijft en er niet meer uit wilt. Je bent accepterend, liefdevol, dankbaar, vredig en rustig.”

Ondanks dat Stefania zowel 10 als 21 dagen heeft gevast, beweert ze dat de overgang niet gaat om het tellen van het aantal dagen zonder voedsel of water. Ademhalen, zegt ze, is een krachtig middel dat “mijn geest tot rust brengt. Ik voel me lichter en vind het makkelijker om op spiritueel niveau te voelen, te voelen en te evolueren.”

De drieëndertigjarige Nina Valentine heeft veganisme en vegetarisme onderzocht, en zegt dat breatharianisme de volgende logische stap leek. “

Volgens de hypnotherapeute uit Wenen is voedsel onlosmakelijk verbonden met onze emoties. Ze gelooft dat het breatharianisme mensen in staat stelt te genezen. “In onze maatschappij waar angst, depressie en obesitas veel voorkomen, eten we zelden meer puur uit honger, we eten om onze emoties te onderdrukken. We eten troostvoedsel dat ons tijdelijk een goed gevoel geeft zonder dat we ons bezighouden met wat er werkelijk onder zit.”

De afgelopen twee jaar is Valentine maandelijks gaan droogvasten. “Na drie of vier dagen is mijn denken helder, ik word niet moe en als ik ’s ochtends wakker word, zit ik vol energie die de hele dag aanhoudt. Het is een staat van zelfliefde en acceptatie.”

Terwijl Stefania en Valentine stellig zijn dat hun leven is verrijkt, is Rick Miller, een klinisch en sport diëtist en woordvoerder voor de British Dietetic Association, daar niet zo van overtuigd.

Het idee om mijn belangrijkste bron van pijn en interne conflicten weg te snijden, leek me erg aantrekkelijk.

Hoewel Miller zegt dat routinematig vasten geen problemen oplevert voor gezonde mensen, kan het langdurig onthouden van voedsel leiden tot een enorme daling van de bloeddruk en de interne temperatuur. Hierdoor kun je je misselijk gaan voelen en uiteindelijk aan bed gekluisterd raken. “Je lichaam is in staat om te putten uit opgeslagen brandstoffen, zoals lichaamsvet om energie te behouden voor enige tijd, maar op korte termijn herkennen interne controlesystemen (zoals de bloedsuikerspiegel) het aanhoudende gebrek aan voedsel en beginnen alle niet-essentiële processen af te sluiten om energie te behouden voor vitale orgaanfuncties.

“Dit leidt tot de daling van de hartslag, bloeddruk en temperatuur, evenals weinig beweging van de persoon als gevolg van overmatige vermoeidheid door geen ‘brandstof’,” legt hij uit. “Als je dat verder zou kunnen verlengen ondanks de ongelooflijke honger, zou je je waarschijnlijk verward gaan voelen en kunnen gaan hallucineren, afglijden naar bewusteloosheid, en er is een reëel risico om uiteindelijk te overlijden.”

Het geloof dat het mogelijk is om alleen op lucht te overleven, kan dodelijke gevolgen hebben. In 1999 stierf een Schotse vrouw van de honger nadat in haar dagboek melding was gemaakt van de leer van Jasmuheen, terwijl de Australische volgelinge Lani Morris naar verluidt zwarte vloeistof ophoestte en overleed na zeven dagen zonder voedsel en water te hebben doorgebracht. Het was onderdeel van haar 21-daagse inwijding in het breatharianisme.

Voor meer verhalen zoals deze, meld je aan voor onze nieuwsbrief

Het is niet moeilijk te begrijpen waarom het restrictieve dieet vergelijkingen heeft getrokken met eetstoornissen – en het is niet ongewoon om te horen van breatharian-volgelingen die het gebruiken om hun reeds bestaande medische aandoening te maskeren.

Ik vraag Dr. Stacey Rosenfeld, een klinisch psycholoog die gespecialiseerd is in eetstoornissen, of breatharianisme kan worden aangemerkt als een eetstoornis. “Wat typisch een eetstoornis definieert is een angst voor gewichtstoename, een overwaardering van gewicht/vorm, en een verstoring van het lichaamsbeeld,” antwoordt Rosenfeld. “Iemand kan om andere redenen voedsel beperken – bijvoorbeeld een hongerstaking om politieke redenen – maar als niet aan de bovenstaande criteria wordt voldaan, zouden we het niet als anorexia classificeren, tenzij het erop lijkt dat de specifieke inname/het plan wordt gebruikt in dienst van gewichtsgerelateerde voedselbeperking.”

Diëtist Rick Miller merkt echter op dat, hoewel breatharianisme niet als een eetstoornis wordt gekwalificeerd, “het eetgedrag duidelijk ongeordend is.”

Dit is maar al te bekend voor Brynn Byrne, een 31-jarige yogalerares uit Texas die toegeeft dat het “flirten” met het breatharianisme op 23-jarige leeftijd een uiting was van haar eetbuistoornis. “Een breatharian worden leek bijna een makkelijke oplossing. Ik schommelde tussen het gevoel dat ik geen controle meer had over mijn eetbuien en het nooit meer willen aanraken, aankijken, proeven of ruiken van voedsel,” zei ze. “Het idee om mijn belangrijkste bron van pijn en intern conflict weg te snijden leek me erg aantrekkelijk.”

Byrne zegt dat ze zich ervan bewust was dat een breatharian nooit zou werken. Maar op dat moment leek het “gemakkelijk en minder pijnlijk dan de dagelijkse hel van het proberen mijn eetpatroon onder controle te krijgen”. Maar de extreme eisen van het dieet bleken te beperkend; het dichtst in de buurt kwam ze door zich een paar dagen aan een sterk gereduceerde calorie-inname te houden.

Hoewel het misschien gemakkelijk is om aan te nemen dat gewoon eten na een periode van uithongering prima zal zijn, waarschuwt Miller dat ademautomaten ook het risico kunnen lopen op het refeeding syndroom: “Wanneer mensen een periode niet eten en dan weer wel, kan de uitputting van bepaalde elektrolyten (zoals magnesium, kalium en fosfaat) in combinatie met een plotselinge stijging van de insulinespiegel door weer te eten, leiden tot cellulaire disfunctie, resulterend in hartritmestoornissen, stuiptrekkingen, coma, en vaak is onmiddellijke ziekenhuisopname nodig. Dus het is niet alleen gevaarlijk om niet te eten, voedsel moet geleidelijk en langzaam weer worden geïntroduceerd.”

Voor velen blijft het nastreven van breatharianisme een levenslange ambitie. Maar voor Brynn, die nu haar eetstoornis heeft overwonnen, is de ervaring van eten nu heilig. Zoals zij het zegt, gaat er niets boven het “eenvoudige en diepe plezier van het genieten van voedsel.”