11 onverwachte cultklassiekers om nu te streamen

Veel van de films die nu als cultklassiekers worden beschouwd, zijn niet begonnen als kritisch of zelfs financieel succesverhaal. Een aanvankelijke mislukking kan worden toegeschreven aan een aantal onvoorspelbare redenen, zoals slecht gekozen releasedata, een voortijdige gevoeligheid, of de gelijktijdige opening van een film van een concurrerende studio met een veel enthousiaster marketingbudget. Soms is serendipiteit het enige dat een bonafide hit scheidt van een flop.

Of het nu mond-tot-mondreclame is, de veranderende gewoonten van het publiek om naar de bioscoop te gaan, of gewoon puur geluk, een handvol under-the-radar films is het uiteindelijk gelukt om een nieuw leven te beginnen en de harten – en streaming platforms – van cinefielen overal te veroveren.

Lees meer: The Best New Series On Netflix

Van The Wizard of Oz tot Mulholland Drive, we herbekijken 11 films die niet de meest veelbelovende start hadden, maar na verloop van tijd toch een cultstatus wisten te verwerven.

‘The Wizard of Oz’ (1939)

Hoewel het voor het moderne publiek niet veel lijkt, was het budget van The Wizard of Oz van $2,7 miljoen niets om mee te spotten.Het budget van 2,7 miljoen dollar van The Wizard of Oz was in 1939 niet mis, zeker niet als je bedenkt dat de gemiddelde Metro-Goldwyn-Mayer-film maximaal 1,5 miljoen dollar kostte. Met een opbrengst van slechts 3 miljoen dollar aan de kassa’s, werd de geliefde cult-hit beschouwd als een financiële mislukking.

Lees meer: Netflix’s ‘Rebecca’ adaptatie: Everything You Need To Know

De stortvloed aan venijnige recensies hielp niet, zoals geïllustreerd door The New Yorker’s Russell Maloney, die schreef: “Ik zat ineenkrimpend voor MGM’s Technicolor productie van The Wizard of Oz, die geen spoor van verbeelding, goede smaak of vindingrijkheid vertoont.” Het duurde 10 jaar voordat deze klassieker zijn budget had terugverdiend en nog langer voordat de film weer in de smaak viel bij de critici.

‘Citizen Kane’ (1941)

De veelgeprezen Citizen Kane wordt beschouwd als een van de beste films aller tijden vanwege de vooruitstrevende thema’s, innovatieve stijl en slimme structuur. De film heeft zijn ijzeren greep op IMDB’s “Top 100 Films”-lijst nog niet verloren. Anderzijds is Orson Welles’ kroonjuweel altijd een kijkcijferkanon geweest, zelfs toen de film in 1941 uitkwam. Helaas zijn lovende kritieken geen financiële home run, want Kane haalde nauwelijks 1,5 miljoen dollar aan de kassa’s.

Hoewel sommigen geloven dat het onderwerp van de film te cynisch was voor het publiek in die tijd, was het de invloedrijke mediamagnaat William Randolph Hearst die verantwoordelijk werd gehouden voor de matige kassuccessen van Citizen Kane. Hearst, die de echte inspiratie leverde voor het verhaal van Charles Foster Kane, verbood naar verluidt de pers om het bij naam te noemen.

‘Harold and Maude’ (1971)

In deze donkere coming-of-age-komedie wordt de 19-jarige Harold smoorverliefd op de 79-jarige Maude. Harold is een excentrieke tiener die er een kunst van heeft gemaakt om zijn eigen zelfmoord te faken, terwijl Maude heeft besloten om op haar 80e verjaardag een einde aan haar leven te maken. In 1971 was deze onconventionele romance een ramp voor de kassa’s. Vincent Canby van The New York Times noemde het “griezelig en afstotelijk.”

Twaalf jaar later plukte schrijver Colin Higgins, die het script oorspronkelijk bedacht voor zijn masterproef aan de filmschool van UCLA, eindelijk de vruchten van de film. Het toeval wilde dat een handvol bioscopen in de VS hun prints jarenlang hadden bewaard en ze uiteindelijk begonnen te vertonen voor ongeletterde universiteitsstudenten, waardoor Harold and Maude uiteindelijk een echte cult-hit werd.

‘The Rocky Horror Picture Show’ (1975)

Musical horror camp-fest The Rocky Horror Picture Show begon niet met een knal, maar met een gejammer toen “lieve travestiet” Frank-N-Furter en vrienden vroegtijdig uit de bioscopen werden gehaald vanwege een lage publieksopkomst. Uiteindelijk begon het Waverly Theater in New York de film na sluitingstijd te vertonen, waarmee het decennialange ritueel van de middernachtvoorstelling onbewust in gang werd gezet.

Heden ten dage is Rocky Horror de langstlopende film, die wekelijks in bioscopen over de hele wereld wordt vertoond, vaak met schaduwcasts die scènes naspelen die zich op het scherm afspelen en publiek dat verkleed is als hun favoriete personages. Ook financieel heeft de film zijn gezicht gered en tot op heden heeft de productie van 1,4 miljoen dollar wereldwijd meer dan 140 miljoen dollar opgebracht.

‘A Christmas Story’ (1983)

Die beenlamp. Flick’s tong die vastzit aan de vlaggenmast. Dat noodlottige bezoek aan de kerstman. Er zijn talloze iconische filmmomenten die er uiteindelijk toe hebben bijgedragen dat deze low-budget vakantiekomedie een plaatsje heeft veroverd in het hok van de flop-tot-cult-hit waar hij thuishoort. De last dragend van elke film die probeert af te rekenen met de beproefde formule van zijn genre, is het gemakkelijk te zien waarom A Christmas Story niet meteen een succes was: het was grappiger, brutaler en subversiever dan elke vakantiefilm die eraan voorafging.

Hoewel de film het goed genoeg deed aan de kassa’s, zou het meer dan een decennium duren voordat het een nietje werd voor de feestdagen, en zich schaarde in het rijtje van Miracle on 34th Street (1994), It’s a Wonderful Life (1946), The Nightmare Before Christmas (1993) en A Christmas Carol (1951).

‘Heathers’ (1989)

Hoewel Heathers nu vaak in één adem wordt genoemd met Clueless (1995), Mean Girls (2004), en Jawbreaker (1999), bleek de onvervalste gemene inslag van deze satirische komedie te vervreemdend voor het publiek toen de film in 1989 voor het eerst op het scherm verscheen. Dankzij een perfecte storm van de bliksemsnelle opkomst van hoofdrolspeelster Winona Ryder in het daaropvolgende decennium – denk aan Edward Scissorhands (1990), Little Women (1994) en Girl, Interrupted (1999) – en een groeiende behoefte aan meer realistische (lees: vernietigende) beschouwingen van middelbare-school-ecosystemen, klauwde Heathers zich uiteindelijk een weg naar de top van de tiener cultfilm voedselketen.

Met een musical, een bewerking op een klein scherm en geruchten over een mogelijk vervolg, zullen de koninginnen van het gemene voortgaan met hun heerschappij.

‘Hocus Pocus’ (1993)

Op 16 juli 1993 kwam Hocus Pocus in de Amerikaanse bioscopen. Nog diezelfde dag zou deze kleine film over de vriendschap tussen een jongen en een orka met de naam Willy alle box-office-voorspellingen verpletteren en een heksachtige Sarah Jessica Parker, Bette Midler en Kathy Najimy al na twee weken uit de top 10 verdringen.

Het resulterende verlies aan box-office zou Disney uiteindelijk miljoenen kosten. Als bij toverslag werd de erfenis van Hocus Pocus uiteindelijk nieuw leven ingeblazen dankzij tv-syndicatie en de verkoop van VHS en DVD’s, en sindsdien is het een campy hoofdbestanddeel geworden van elke zichzelf respecterende Halloween-filmmarathon. Op dit moment wordt er gewerkt aan een exclusief vervolg voor Disney+.

‘The Shawshank Redemption’ (1994)

Als je bedenkt hoe universeel geliefd en alomtegenwoordig The Shawshank Redemption inmiddels is geworden – het gevangenisdrama staat momenteel op de legendarische eerste plaats in IMDB’s “Top 250”-ranglijst (en verslaat daarmee The Godfather uit 1972 en Schindler’s List uit 1993) – is het onmogelijk te geloven dat The Shawshank Redemption in 1994 een bom was voor de box-office. In plaats van zijn budget van 25 miljoen dollar terug te verdienen, kwam Shawshank aan de eindstreep met slechts 16 miljoen dollar om te laten zien wat het waard was. Waarom?

Met een tongstrelende titel en twee gigantische prijswinnaars (Pulp Fiction en Forrest Gump) die dat jaar de schijnwerpers beheersten, leek het erop dat dit juweeltje gewoon nog een duwtje nodig had. Zeven nominaties voor de Academy Awards, waaronder die voor Beste Film, in combinatie met een massale marketingcampagne voor VHS-verhuur, wekten uiteindelijk de interesse van het publiek en maakten van Shawshank de onbetwiste klassieker die het vandaag de dag is.

‘Fight Club’ (1999)

Love it or hate it, de verfilming van Chuck Palahniuk’s roman is het paradepaardje van regisseur David Fincher geworden. The New York Times noemde Fight Club “the defining cult movie of our time.” Niet zo in 1999. Het publiek en de critici waren verdeeld, velen vonden Palahniuk’s literaire visie te somber, gewelddadig en nihilistisch, wat resulteerde in een lauwe kassarun.

Met de Y2K paranoia die welig tierde in de aanloop naar het nieuwe millennium, is het mogelijk dat het mainstream publiek gewoonweg uitgekeken was op alles wat met onheil en somberheid te maken had. Gelukkig kreeg Fight Club een nieuw leven door de astronomische verkoop van dvd’s en werd het uiteindelijk een van de grootste sleeper hits van de jaren 90 en een cultklassieker.

‘Donnie Darko’ (2001)

Dit low-budget verhaal over tijdreizen, hypocrisie in de voorsteden en een pratend konijn genaamd Frank, liep ondanks de A-lijst cast (waaronder de beide broers en zussen Gyllenhaal, Drew Barrymore en Patrick Swayze) tegen de bioscoophamer aan. De film, die kort na de terroristische aanslagen van 11 september werd uitgebracht, was waarschijnlijk gedoemd te mislukken, omdat het publiek hunkerde naar lichtere kost. Maar ook dit is een verhaal van verlossing, en Donnie Darko verdiende zijn budget terug – en dan nog wat – via mond-tot-mondreclame en de internationale verkoop van home video’s.

De film liet de wereld ook kennismaken met de Gyllenhaals, en katapulteerde Gary Jules’ vertolking van het Tears for Fears nummer Mad World uit 1982 naar de top van de hitlijsten. Helaas bewezen de vervolgfilms Southland Tales (2006) en The Box (2009) van regisseur Richard Kelly dat de bliksem geen twee keer inslaat. Toch is Donnie Darko een schitterende erfenis, ook al was het een toevallige.

‘Mulholland Drive’ (2001)

Mulholland Drive wordt vaak de meest mainstream film van David Lynch genoemd, maar “toegankelijk” is niet het eerste woord dat in je opkomt als je het surrealistische oeuvre van de gevierde filmmaker bespreekt. Het is dan ook geen verrassing dat bioscoopbezoekers niet stonden te trappelen om hun zuurverdiende geld uit te geven aan het labyrintische neo-noir drama dat Lynch uiteindelijk een Academy Award-nominatie voor Beste Regisseur opleverde en Naomi Watts tot een begrip maakte.

De tijd is Mulholland Drive echter goed gezind geweest en het wordt nu algemeen beschouwd als Lynch’ beste werk, en als een verbluffende filmische prestatie op zich. Alsof dat nog niet genoeg is, is Mulholland Drive onlangs door BBC Culture uitgeroepen tot de beste film van de 21e eeuw.

Meer van British Vogue: