Nutmeg

Nutmeg
Myristica fragrans
Scientific classification
Kingdom: Plantae Division: Magnoliophyta Class: Magnoliopsida Order: Magnoliales Family: Myristicaceae Genus: Myristica Gronov.
Species
About 100 species, including: Myristica argentea Myristica fragrans Myristica inutilis Myristica malabarica Myristica macrophylla Myristica otoba Myristica platysperma

Nutmeg is the common name for a dark-leaved evergreen tree, Myristica fragans, that is cultivated for two spices derived from its fruit, “nutmeg” and “mace.”Nutmeg is produced from the dried, ripe, inner seed and mace from the seed coat (arillus) that separates the seed from its outer husk. The term nutmeg also is used to refer to just the seed of this tree or to the ground or grated spice developed from this seed. Daarnaast is nootmuskaat de naam die wordt toegepast op leden van het geslacht Myristica in het algemeen, terwijl de familie waartoe het geslacht behoort, Myristicaceae, bekend staat als de nootmuskaatfamilie.

Nootmuskaat is niet alleen de bron van de specerijen nootmuskaat en foelie, maar Myristica fragans (gewone of echte muskaatnoot) is ook commercieel belangrijk als bron van een essentiële olie en muskaatnootboter. Andere muskaatnoten in het geslacht, zoals de Papoeanootmuskaat, M. argentea, en de Bombaymuskaat, M. malabarica, zijn van beperkte commerciële waarde.

De term muskaatnoot wordt ook toegepast op sommige bomen in andere geslachten, zoals de Californische muskaatnoot (Torreya californica), die niet nauw verwant is aan Myristica fragans”.

Nootmuskaat was van de vijftiende tot de negentiende eeuw in grote delen van de wereld zeer populair (Herbst 2001) en wordt ook nu nog veel gebruikt als specerij voor eten en drinken. Als een culinaire specerij, met zijn unieke aroma en smaak, heeft nootmuskaat bijgedragen aan het menselijke genot van vele voedingsmiddelen. De etherische olie en de gedroogde noot worden ook medicinaal gebruikt; de effectiviteit van de behandeling versus de toxiciteit van overdoses maakt het medicinaal gebruik echter over het algemeen niet aan te bevelen. De risico’s die verbonden zijn aan het consumeren van te veel nootmuskaat tonen aan hoe belangrijk het is om goed geïnformeerd te zijn over zelfs gemakkelijk verkrijgbare voedingsmiddelen.

Beschrijving

De nootmuskaat, Myristica, is een geslacht van groenblijvende bomen die inheems zijn in tropisch Zuidoost-Azië en Australazië. Er zijn ongeveer 100 soorten in het geslacht.

Het bekendste en commercieel belangrijkste lid van dit geslacht is de echte nootmuskaatboom, Myristica fragrans, ook bekend als de gewone of welriekende muskaatnoot. Hij is inheems op de Banda-eilanden van Indonesië. Tegenwoordig wordt hij geteeld in Indonesië, Nieuw-Guinea, West-Indië en het zuiden van Florida in de Verenigde Staten. De Papoea nootmuskaat, M. argentea, uit Nieuw-Guinea, en de Bombay nootmuskaat, M. malabarica, uit India worden beide gebruikt als versnijdingsmiddel van M. fragrans producten.

M. fragrans is een middelmatig hoge (15 meter), tropische, groenblijvende boom, met gladde, grijsbruine schors en groene bladeren (DeMilto en Frey 2005). De langwerpige, vlezige vrucht is goudgeel wanneer hij rijp is en wordt nootmuskaatappel genoemd (DeMilto en Frey 2005). De boom kan meer dan 60 jaar vruchten dragen.

In de vrucht is het zaad van M. fragrans ruwweg eivormig en ongeveer 20 millimeter (mm) tot 30 mm (één inch) lang en 15 mm tot 18 mm (¾ inch) breed. Gedroogd weegt het tussen vijf en tien gram. Dit harde zaad is de bron van de nootmuskaatkruiden, die uit de vrucht worden gehaald, gedroogd en gemalen. De gedroogde “kantige” roodachtige bedekking of arillus van het zaad is de bron van de specerij foelie.

Er worden ook verschillende andere commerciële producten van nootmuskaatbomen gemaakt, waaronder etherische oliën, geëxtraheerde oleoresinen, en nootmuskaatboter. Nootmuskaatboter is een mengsel van vette en essentiële olie en wordt gemaakt door de noten fijn te hakken en te stomen tot er een pasta ontstaat (DeMilto en Frey 2005).

Geschiedenis

Er zijn aanwijzingen dat Romeinse priesters nootmuskaat als wierook hebben gebrand, hoewel dit wordt betwist. Het is bekend dat nootmuskaat in de middeleeuwse keuken werd gebruikt als een gewaardeerd en kostbaar specerij. De heilige Theodoor de Studiet (ca. 758 C.E. – ca. 826) was beroemd om het feit dat hij zijn monniken toestond nootmuskaat over hun pudding te strooien wanneer zij die moesten eten. In de Elizabethaanse tijd geloofde men dat nootmuskaat de pest kon afweren, dus was nootmuskaat erg populair. Nootmuskaat werd tijdens de Middeleeuwen door de Arabieren verhandeld in de winstgevende handel in de Indische Oceaan.

In de late vijftiende eeuw begon Portugal handel te drijven in de Indische Oceaan, waaronder nootmuskaat, op grond van het Verdrag van Tordesillas met Spanje en een apart verdrag met de sultan van Ternate. Maar volledige controle over deze handel was niet mogelijk en zij bleven grotendeels deelnemers, in plaats van overheersers, aangezien het gezag dat Ternate had over het nootmuskaatproducerende centrum van de Banda-eilanden vrij beperkt was; daarom slaagden de Portugezen er niet in voet aan de grond te krijgen op de eilanden zelf.

De handel in nootmuskaat werd later gedomineerd door de Nederlanders in de zeventiende eeuw. De Britten en de Nederlanders voerden een langdurige strijd en intriges om de controle te krijgen over het eiland Run, dat toen de enige bron van nootmuskaat was. Aan het eind van de Tweede Engels-Nederlandse Oorlog kregen de Nederlanders de controle over Run in ruil voor de Britse zeggenschap over Nieuw-Amsterdam (New York) in Noord-Amerika.

Het lukte de Nederlanders om de controle over de Banda-eilanden te krijgen na een langdurige militaire campagne die culmineerde in het afslachten of verdrijven van de meeste bewoners van de eilanden in 1621. Daarna werden de Banda-eilanden beheerd als een reeks plantages, waarbij de Nederlanders jaarlijks expedities ondernamen met lokale oorlogsschepen om elders aangeplante nootmuskaatbomen te verdelgen.

Als gevolg van het Nederlandse interregnum tijdens de Napoleontische oorlogen namen de Engelsen tijdelijk de controle over de Banda-eilanden over van de Nederlanders en verplantten nootmuskaatbomen naar hun eigen koloniale bezittingen elders, met name Zanzibar en Grenada. Vandaag de dag is een gestileerde opengespleten nootmuskaatvrucht te zien op de nationale vlag van Grenada.

Connecticut dankt zijn bijnaam, “de nootmuskaatstaat”, wellicht aan de legende dat enkele gewetenloze Connecticut handelaren “nootmuskaat” uit hout sloegen, waardoor een “houten muskaatnoot” ontstond, die ze verkochten (CSL 2005). Een andere verklaring is dat ze eigenlijk nootmuskaat verkochten, maar dat de kopers niet wisten dat deze harde zaden geraspt moesten worden, dachten dat ze zouden kraken als walnoten, en dan concludeerden dat het gewoon hout was (CSL 2005).

Wereldproductie

Wereldproductie van nootmuskaat wordt geschat op gemiddeld 10.000 tot 12.000 ton per jaar, de jaarlijkse wereldvraag wordt geschat op 9.000 ton; de productie van foelie wordt geschat op 1.500 tot 2.000 ton. Indonesië en Grenada domineren de produktie en de uitvoer van beide produkten met een wereldmarktaandeel van respectievelijk 75 % en 20 %. Andere producenten zijn India, Maleisië, Papoea-Nieuw-Guinea, Sri Lanka en Caribische eilanden zoals St. De belangrijkste importmarkten zijn de Europese Gemeenschap, de Verenigde Staten, Japan en India. Singapore en Nederland zijn belangrijke wederuitvoerders.

Ooit was nootmuskaat een van de meest waardevolle specerijen. Er wordt gezegd dat in Engeland enkele honderden jaren geleden een paar nootmuskaatnoten verkocht konden worden voor genoeg geld om levenslang financieel onafhankelijk te zijn.

De eerste oogst van nootmuskaatbomen vindt zeven tot negen jaar na het planten plaats en de bomen bereiken hun volle potentieel na 20 jaar.

Toepassingen

Myristica fragrans levert producten van culinaire waarde in de vorm van hele of gemalen nootmuskaat, foelie, boter, en etherische olie. De etherische olie wordt gebruikt in parfums, geneesmiddelen en tandreinigingsmiddelen. Hoewel nootmuskaat van oudsher voor medicinale doeleinden wordt gebruikt, is de daadwerkelijke werkzaamheid grotendeels niet bewezen, en er zijn een aantal voorzorgsmaatregelen met betrekking tot het gebruik ervan, gezien de mogelijke toxische symptomen. (Zie risico’s en toxiciteit.)

Culinair gebruik

Als specerij hebben nootmuskaat en foelie vergelijkbare smaakkwaliteiten, waarbij nootmuskaat een iets zoetere en foelie een meer delicate smaak heeft. Foelie wordt vaak gebruikt in lichtgekleurde gerechten vanwege de feloranje, saffraanachtige kleur die het geeft. Nootmuskaat, dat in zijn geheel of gemalen kan worden gekocht, is een smaakvolle toevoeging aan kaassauzen en kan het best worden geraspt of vers gemalen van hele nootmuskaat. In de Indiase keuken wordt nootmuskaatpoeder bijna uitsluitend in zoete gerechten gebruikt. Het staat in de meeste delen van India bekend als Jaiphal en in Kerala als Jathi-zaad. Het kan ook in kleine hoeveelheden worden gebruikt in garam masala.

In de keuken van het Midden-Oosten wordt nootmuskaatpoeder vaak gebruikt als specerij voor hartige gerechten. In het Arabisch wordt nootmuskaat Jawz at-Tiyb genoemd.

In de Europese keuken worden nootmuskaat en foelie vooral gebruikt in aardappelgerechten en in verwerkte vleesproducten; ze worden ook gebruikt in soepen, sauzen en baksels. In de Nederlandse keuken is nootmuskaat heel populair, en wordt het toegevoegd aan groenten als spruitjes, bloemkool en snijbonen.

Japanse varianten van kerriepoeder bevatten nootmuskaat als ingrediënt, en een Noors broodje genaamd kavring bevat nootmuskaat. Verder is nootmuskaat een traditioneel ingrediënt in glühwein, glühwein en eierpunch.

De vruchtwand (vrucht/poot) van Myristica fragrans wordt in Grenada gebruikt om jam te maken die morne delice wordt genoemd. In Indonesië wordt de vrucht fijngesneden, gekookt en gekristalliseerd om een geurig snoepje te maken dat manisan pala (“nootmuskaatsnoepjes”) wordt genoemd.

Nootmuskaatboter

Nootmuskaatboter wordt uit de noot verkregen door expressie. Het is halfvast en roodbruin van kleur en smaakt en ruikt naar nootmuskaat. Ongeveer 75 gewichtspercenten van de nootmuskaatboter bestaat uit trimyristine, dat kan worden omgezet in myristinezuur, een 14-koolstof vetzuur dat kan worden gebruikt als vervanger van cacaoboter, kan worden gemengd met andere vetten zoals katoenzaadolie of palmolie, en toepassingen heeft als een industrieel smeermiddel.

Essentiële oliën

De essentiële olie van M. fragrans wordt verkregen door stoomdestillatie van gemalen nootmuskaat en wordt veel gebruikt in de parfumerie en farmaceutische industrie.

De olie is kleurloos of lichtgeel en ruikt en smaakt naar nootmuskaat. Ze bevat talrijke componenten die interessant zijn voor de oleochemische industrie, en wordt gebruikt als een natuurlijke smaakstof in gebakken producten, siropen, dranken, snoepgoed, enzovoort. De etherische olie vervangt gemalen nootmuskaat, omdat het geen deeltjes in het voedsel achterlaat. De etherische olie wordt ook gebruikt in de cosmetische en farmaceutische industrie, bijvoorbeeld in tandpasta en als belangrijk ingrediënt in sommige hoestsiropen.

Medicinaal gebruik

In de traditionele geneeskunde werden nootmuskaat en nootmuskaatolie gebruikt bij ziekten die verband hielden met het zenuwstelsel en de spijsvertering. Het wordt zowel in de westerse als in de Chinese kruidengeneeskunde gebruikt (DeMilto en Frey 2005). Er wordt gezegd dat het de spieren ontspant, gas verwijdert uit het spijsverteringsstelsel, het lichaam kalmeert en waardevol is bij maagproblemen zoals indigestie (DeMilto en Frey 2005). Het wordt ook gebruikt voor chronische zenuwaandoeningen, om misselijkheid en braken te voorkomen, en voor nieraandoeningen, en in de Chinese geneeskunde wordt het gebruikt voor diarree, ontsteking, buikpijn, en leveraandoeningen, onder andere kwalen (DeMilto en Frey 2005).

Nootmuskaat wordt medicinaal gebruikt in poeders, capsule, en essentiële olie.

Uitwendig wordt de olie gebruikt voor reumatische pijn en, net als kruidnagelolie, kan het worden toegepast als een noodbehandeling voor doffe kiespijn. Druppels worden op een wattenstaafje gedaan en op het tandvlees rond een pijnlijke tand aangebracht totdat tandheelkundige behandeling kan worden verkregen. In Frankrijk wordt het in druppels in honing gegeven bij spijsverteringsstoornissen en gebruikt bij slechte adem. Druppels worden op een suikerklontje gedaan of in een theelepel honing bij misselijkheid, gastro-enteritis, chronische diarree en indigestie. Ook kan een massageolie worden gemaakt door de etherische olie te verdunnen in amandelolie. Dit wordt soms gebruikt bij spierpijnen die gepaard gaan met reuma of overbelasting. Het wordt ook wel gecombineerd met essentiële olie van tijm of rozemarijn. Het is een ingrediënt in geneesmiddelen zoals Vicks Vaporub en Nervospur.

Opgemerkt moet worden dat dit volksremedies zijn. DeMilto en Frey (2005) merken op dat hoewel nootmuskaat wordt gebruikt voor een verscheidenheid aan kwalen, het “niet bewezen is nuttig of effectief te zijn voor welke en het kan schadelijk zijn.” Bovendien kan nootmuskaat bij inname dodelijk zijn en bij toepassing op de huid kan het irriterend zijn.

Myristicine en elemicine worden verondersteld de chemische bestanddelen te zijn die verantwoordelijk zijn voor de subtiele hallucinogene eigenschappen van nootmuskaatolie. Andere bekende chemische bestanddelen van de olie zijn α-pineen, sabineen, γ-terpineen, en safrol.

Risico’s en toxiciteit

DeMilto en Frey (2005) raden nootmuskaat niet aan als medicijn “omdat het te riskant is; Een overdosis nootmuskaat is schadelijk en soms dodelijk. Er zijn effectievere behandelingen voor alle kwalen waar nootmuskaat voor gebruikt zou kunnen worden.”

In lage doses veroorzaakt nootmuskaat geen merkbare fysiologische of neurologische reactie. Grote doses van 60 gram (~12 theelepels) of meer zijn gevaarlijk, en kunnen leiden tot stuiptrekkingen, hartkloppingen, misselijkheid, eventuele uitdroging en algemene lichaamspijn (Demetriades e.a., 2005). In hoeveelheden van 10-40 g (ongeveer vier tot acht theelepels), is het een mild tot gemiddeld hallucinogeen, dat visuele vervormingen en een milde euforie veroorzaakt. Nootmuskaat bevat myristicine, een zwakke monoamine oxidase remmer.

Een test is uitgevoerd op de stof waaruit bleek dat, wanneer het in grote hoeveelheden wordt ingenomen, nootmuskaat een vergelijkbare chemische samenstelling krijgt als MDMA (ecstasy). Het gebruik van nootmuskaat als recreatieve drug is echter niet populair vanwege de onaangename smaak en de bijwerkingen, waaronder duizeligheid, blozen, droge mond, versnelde hartslag, tijdelijke constipatie, moeilijkheden bij het urineren, misselijkheid en paniek. Een gebruiker ervaart pas een piek ongeveer zes uur na inname, en de effecten kunnen tot drie dagen nadien aanhouden.

Een risico bij inname van grote hoeveelheden (meer dan 25 gram, ongeveer vijf theelepels) nootmuskaat is het begin van een “nootmuskaatvergiftiging”, een acute psychiatrische stoornis die wordt gekenmerkt door gedachtestoornissen, een gevoel van naderend onheil/dood, en agitatie. Sommige gevallen hebben geleid tot ziekenhuisopname. Om deze redenen stellen DeMilto en Frey dat nootmuskaat met voorzichtigheid moet worden gebruikt bij patiënten met psychiatrische ziekten.

Dodelijke doses bij kinderen zijn aanzienlijk lager, waarbij een achtjarige jongen die slechts twee nootmuskaatnoten consumeerde in coma raakte en 20 uur later overleed (Cushy 1908).

Nootmuskaat is een abortivivum, en als zodanig moeten significante doses worden vermeden door zwangere vrouwen (Demetriades et al. 2005; DeMilto and Frey 2005).

DeMilto and Frey (2005) merken op dat de eerste symptomen van een overdosis nootmuskaat (één tot drie noten) dorst, een gevoel van aandrang en misselijkheid zijn, en mogelijk milde tot intense hallucinaties en een stupor die twee tot drie dagen duurt.

• Connecticut State Library (CSL). 2005. De bijnamen van Connecticut: The nutmeg state Connecticut State Library. Opgehaald op 7 april 2008.
• Cushny, A. R. 1908. Nootmuskaat vergiftiging Proc R Soc Med. 1(Ther Pharmacol Sect): 39-44. Op 7 april 2008 ontleend.
• Demetriades et al. 2005. Lage kosten, hoog risico: Accidental nutmeg intoxication Emerg Med J. 22: 223-225.
• DeMilto, L., and R. J. Frey. 2005. In J. L. Longe (ed.), The Gale Encyclopedia of Alternative Medicine. Farmington Hills, Mich: Thomson/Gale. ISBN 0787693960.
• Gable, R. S. 2006. The toxicity of recreational drugs. American Scientist 94: 206-208.
• Herbst, S. T. 2001. The New Food Lover’s Companion: Comprehensive Definitions of Nearly 6,000 Food, Drink, and Culinary Terms. Barron’s Kookgids. Hauppauge, NY: Barron’s Educational Series. ISBN 0764112589.
• Shulgin, A. T., T. W. Sargent, and C. Naranjo. 1967. Chemistry and psychopharmacology of nutmeg and of several related phenylisopropylamines. United States Public Health Service Publication 1645: 202-214.

Kruiden en specerijen

Kruiden

Angelica – Basilicum – Basilicum, heilig – Basil, Thais – Laurierblad – Boldo – Borage – Cannabis – Kervel – Bieslook – Korianderblad (koriander) – Kerrieblad – Dille – Epazote – Eryngium foetidum (lange koriander) – Heilig blad – Houttuynia cordata (giấp cá) – Hyssop – Lavendel – Citroenmelisse – Citroengras – Citroenverbena – Limnophila aromatica (rijstwortel kruid) – Lavas – Marjolein – Munt – Mitsuba – Oregano – Peterselie – Perilla (shiso) – Rozemarijn – Rue – Salie – Bonenkruid – Zuring – Stevia – Tarragon – Tijm – Vietnamese koriander (rau răm) – Woodruff

Specerijen

Afrikaanse peper – Ajwain (bisschopskruid) – Aleppo peper – Piment – Amchur (mangopoeder) – Anijs – Aromatische gember – Asafoetida – Kamfer – Karwij – Kardemom – Kardemom, zwart – kassia – Cayennepeper – selderijzaad – chili – kaneel – kruidnagel – korianderzaad – kubusbol – komijn – komijn, zwart – dillezaad – venkel – fenegriek – vingerwortel (krachai) – galangal, groot – galangal, Minder – Knoflook – Gember – Paradijskorrels – Mierikswortel – Jeneverbes – Zoethout – Foelie – Mahlab – Malabathrum (tejpat) – Mosterd, zwart – Mosterd, bruin – Mosterd, wit – Nasturtium – Nigella (kalonji) – Nootmuskaat – Paprika – Peper, zwarte – peper, groen – peper, lang – peper, roze, Braziliaanse – peper, roze, Peruaanse – peper, wit – granaatappelzaad (anardana) – maanzaad – saffraan – sarsaparilla – sassafras – sesam – sichuanpeper (huājiāo, sansho) – steranijs – sumsac – Tasmaanse peper – tamarinde – kurkuma – wasabi – zedoary