1

W ciągu pierwszych 24 godzin od zakażenia meningokokowego — które może dać początek zapaleniu opon mózgowych i posocznicy, a także zapaleniu stawów, otrzewnej itp. -, pacjenci zazwyczaj cierpią na bóle głowy, wymioty i sztywny kark. W ciągu ostatnich kilku lat zaobserwowano jednak, że ból brzucha jest kolejnym wczesnym objawem klinicznym – ale lekarze zwykle nie myślą o inwazyjnej chorobie meningokokowej. „Kiedy lekarze widzą pacjentów cierpiących z powodu bólu brzucha, nie od razu przychodzi im na myśl inwazyjna choroba meningokokowa. Myślą raczej o zapaleniu żołądka i jelit lub ewentualnie o zapaleniu wyrostka robaczkowego” – wyjaśnia Muhamed-Kheir Taha, główny autor badania i kierownik Krajowego Ośrodka Referencyjnego ds. Meningokoków (CNRM) w Instytucie Pasteura. „Ale opóźnienia w diagnozie i odpowiednim leczeniu osób dotkniętych chorobą mogą być śmiertelne. Inwazyjna choroba meningokokowa jest śmiertelna w praktycznie wszystkich przypadkach, jeśli antybiotyki nie zostaną szybko podane.” Zespół kierowany przez Muhamed-Kheir Taha, we współpracy z zespołem z Wydziału Pediatrii Szpitala Bicêtre (AP-HP), postanowił przyjrzeć się bliżej tym formom brzusznym, aby ocenić ich częstotliwość i zwiększyć świadomość wśród lekarzy na temat tego nowego oblicza choroby.

Ponieważ choroba meningokokowa jest chorobą podlegającą obowiązkowi zgłoszenia, CNRM otrzymało wszystkie szczepy bakteryjne odpowiedzialne za zakażenia meningokokowe we Francji od lat 80-tych. Naukowcy byli więc w stanie przeanalizować około 12 000 szczepów meningokokowych przechowywanych w CNRM w latach 1991-2016 i zbadać prezentacje kliniczne zakażonych pacjentów. Wyizolowali 105 przypadków związanych z bólem brzucha, zapaleniem żołądka i jelit lub biegunką. „Ta liczba reprezentuje zaledwie 1% pacjentów, co nie jest bardzo dużo, nawet jeśli prawdziwa liczba jest prawdopodobnie wyższa, ponieważ trudno jest wiedzieć, czy niemowlęta cierpią na bóle brzucha” – mówi Muhamed-Kheir Taha. „Ale jeśli skupimy się na ostatnich dwóch lub trzech latach i szczepie bakterii z grupy W, który przybył do Europy w latach 2013-2014 i od tego czasu szybko rośnie, liczba ta wzrasta do 10% przypadków”. Innymi słowy, pojawienie się tych nowych izolatów W zmieniło prezentacje kliniczne, a osoby z zakażeniem meningokokowym dzisiaj częściej cierpią na bóle brzucha. Dlatego pilnie konieczne jest uwzględnienie tego objawu w diagnostyce medycznej. Bóle brzucha, wraz z innymi objawami, takimi jak bóle nóg, głowy i słabe ukrwienie paznokci, powinny podnieść alarm w przypadku meningokokowego zapalenia opon mózgowych.

Aby zbadać swoje odkrycia dalej, zespół zsekwencjonował wszystkie genomy bakterii z ich kolekcji, aby zidentyfikować, co odróżnia je od innych szczepów i co może wyjaśnić wynikające z tego bóle brzucha. Również w tym przypadku ustalenia naukowców były stosunkowo jasne. Szczep bakterii grupy W, który obecnie rozprzestrzenia się w Europie i na świecie, ma około stu specyficznych genów, z których niektóre są zaangażowane w odpowiedź zapalną. „Powinniśmy pamiętać, że bakterie infekują naczynia, które dostarczają krew do jamy brzusznej i układu pokarmowego” – podkreśla Muhamed-Kheir Taha. „Jeśli te bakterie prawdopodobnie wywołują silniejszą odpowiedź zapalną w tkankach, to mogłoby to tłumaczyć bóle brzucha”. Naukowcy będą kontynuować swoje badania, przyglądając się dokładniej tym genom, aby spróbować zrozumieć mechanizm działania tego szczepu, torując drogę do szybszego diagnozowania choroby, która wciąż pochłania około 135 000 istnień ludzkich na całym świecie każdego roku.

.