Co to jest promieniowanie tła?
Wszystkie żywe istoty są narażone na naturalne promieniowanie jonizujące pochodzące ze środowiska. Zazwyczaj nie myślimy o tym narażeniu na promieniowanie, ponieważ pochodzi ono z rzeczy, które akceptujemy w naszym codziennym życiu. Mimo, że poziom promieniowania jest zróżnicowany na całym świecie, w rzeczywistości zawsze byliśmy i będziemy narażeni na promieniowanie tła z naturalnych źródeł. W Australii każdy z nas otrzymuje średnią dawkę 1,5 mSv rocznie w wyniku typowego australijskiego stylu życia. W skali globalnej dawka ta wynosi od 1 do 13 mSv rocznie.
Jakie są źródła?
Skały i gleba
Większość z nas słyszała o uranie, ale niewiele o torze. Te dwa pierwiastki występują naturalnie na naszej planecie w różnych stężeniach od czasu powstania Ziemi. Znamy kopalnie uranu, gdzie stężenie tych pierwiastków jest naturalnie wyższe, jednak niewielkie ilości uranu i toru występują wszędzie. Pierwiastki te ulegają rozpadowi promieniotwórczemu, a w wyniku tego procesu powstają kolejne pierwiastki promieniotwórcze, aż do momentu, gdy łańcuch rozpadów doprowadzi do powstania ostatniego pierwiastka, który nie jest promieniotwórczy. Innym ważnym źródłem jest radioaktywny potas-40. Potas jest niezbędnym pierwiastkiem podtrzymującym życie, ale niewielka jego część jest naturalnie radioaktywna. Również on istnieje od momentu powstania Ziemi. Skały zawierające te pierwiastki prowadzą do narażenia na ich działanie już przez samo przebywanie w ich pobliżu. Ponadto, skały i kamienie są również materiałami budowlanymi. Skały wystawione na działanie czynników atmosferycznych i wody z czasem ulegają erozji. To powoduje, że pierwiastki te rozpuszczają się i tworzą część gleby i przechodzą do wody w jeziorach, rzekach i oceanach.
Żywność i woda
Żywność uprawiana w glebie, zwierzęta żyjące w wodzie i zwierzęta żywiące się roślinami i innymi zwierzętami pobierają te pierwiastki jako część życia w swoim środowisku. Wynika z tego naturalnie, że wszystkie ludzkie źródła żywności, w tym woda pitna, powodują, że spożywamy te pierwiastki, kiedy jemy.
Radon
Radon jest naturalnie występującym gazem radioaktywnym, który nie ma zapachu, koloru ani smaku. Pochodzi z rozpadu promieniotwórczego uranu i toru, które są obecne w niewielkich ilościach w skałach i glebie. Radon jest chemicznie obojętny, więc może łatwo przedostać się z ziemi do powietrza, gdzie może być wdychany. Każdy nasz oddech powoduje niewielkie narażenie na działanie gazu radonowego.
Kosmos
Słońce, tak jak wszystkie gwiazdy, jest w zasadzie gigantycznym reaktorem jądrowym zmieniającym jeden pierwiastek w drugi podczas spalania paliwa w celu dostarczenia ciepła i światła potrzebnego do podtrzymania życia. Proces ten skutkuje produkcją dużej ilości promieniowania jonizującego, znanego jako promieniowanie kosmiczne. Atmosfera ziemska chroni nas przed większością tego promieniowania kosmicznego. Narażenie na tę niewielką ilość promieniowania, która dociera na powierzchnię, różni się głównie w zależności od wysokości i szerokości geograficznej. In other words, if you live high in mountains and closer to the north or south poles your exposure will be higher than at sea level near the equator. The highest exposure to cosmic radiation occurs when we fly.
More information on ionising radiation and your health can be found on our website
Human’s exposure to ionising radiation
|
Source of exposure |
Exposure per year (mSv) |
|---|---|
|
One CT (computed tomography) scan to the chest |
5 |
|
Cosmic radiation exposure of domestic airline pilot |
2 |
|
Total natural radiation in Australia |
1.5 |
|
Australian uranium mining workers |
1 |
|
One return flight from Melbourne to London a year |
0.11 |
|
One chest X-ray (two views) a year |
0.06 |
|
Nuclear fallout (from atmospheric tests in the 1950s and 1960s) |