Królowie Judy

Wokół rzeczywistych dat panowania królów judzkich toczyła się znaczna debata akademicka. Uczeni starali się zsynchronizować chronologię wydarzeń, o których mowa w Biblii, z tymi, które pochodzą z innych źródeł zewnętrznych. Te nieporozumienia naukowe odzwierciedla powyższa tabela, która zawiera próby datowania panowania monarchów judzkich według kalendarza gregoriańskiego.

Bibliści zwrócili uwagę na widoczne niespójności w chronologii królów Judy i Izraela opartej na źródłach biblijnych. Niektórzy wskazywali również na trudności w synchronizacji tych datowań z datowaniami innych kultur tego obszaru. Niektórzy starali się nadać źródłom biblijnym jak największą wagę historyczną, podczas gdy inni odrzucali ich wiarygodność jako źródeł historycznych, a niektórzy nawet w ogóle odmawiali źródłom biblijnym jakiejkolwiek wartości historycznej.

Korzystając z informacji zawartych w Kings and Chronicles, Edwin Thiele obliczył daty panowania królów judzkich od podziału królestwa, który według jego obliczeń miał miejsce w latach 931-930 p.n.e.. Thiele zauważył, że w przypadku pierwszych siedmiu królów Izraela (pomijając siedmiodniowe panowanie Zimriego), synchronizacje z królami judejskimi były stopniowo opóźnione o jeden rok dla każdego króla. Thiele uznał to za dowód, że północne królestwo mierzyło lata systemem nieakcesyjnym (pierwszy niepełny rok panowania był liczony jako rok pierwszy), podczas gdy południowe królestwo stosowało metodę akcesyjną (był liczony jako rok zerowy). Stwierdził on również, że kalendarze do liczenia lat królów w Judzie i Izraelu były przesunięte o sześć miesięcy – judzki zaczynał się w Tiszri (jesienią), a izraelski w Nisan (wiosną). Jest to wniosek z synchronizacji krzyżowej między dwoma królestwami, która często pozwala zawęzić daty rozpoczęcia i/lub zakończenia panowania króla w okresie sześciu miesięcy, identyfikując różnicę jako spowodowaną datą rozpoczęcia kalendarza. Gdy te zostały zrozumiane, różne długości panowania i cross-synchronisms dla tych królów została określona, a suma panowania dla obu królestw produkowane 931/930 BCE dla podziału królestwa podczas pracy wstecz od bitwy Qarqar w 853 BC.

Thiele wykazał, że za panowania Jehorama, Juda przyjął izraelską metodę nieakcesyjną liczenia lat panowania, co oznacza, że pierwszy niepełny rok panowania króla był liczony jako jego pierwszy pełny rok, w przeciwieństwie do wcześniej stosowanej metody „akcesyjnej”, w której pierwszy niepełny rok był liczony jako rok „zero”, a „rok pierwszy” był przypisany do pierwszego pełnego roku panowania. Thiele przypisał tę zmianę zbliżeniu między Judą a Izraelem, kiedy to Jehoszafat, ojciec Jehorama, zjednoczył się z Achabem w bitwie pod Ramot-Gilead i wybrał dla swego syna córkę z domu Achaba (1 Krl 22:1-38, 2 Krl 8:18). Tę konwencję stosowano w Judzie przez kolejnych trzech monarchów: Achazjasza, Ataliasza i Jehoasza, powracając do pierwotnego sposobu liczenia wstąpienia do Judy w czasach Amazjasza. Zmiany te można wywnioskować na podstawie porównania danych tekstowych w Biblii; jednakże teksty biblijne nie określają jednoznacznie, czy liczenie odbywało się na zasadzie akcesji czy braku akcesji, ani też nie wskazują jednoznacznie, kiedy dokonano zmiany w metodzie. Thiele’s reckoning został skrytykowany jako arbitralny w jego przypisaniu akcesji i nieakcesji systemów datowania. Oficjalne zapiski Tiglatha-Pilesera III pokazują, że przeszedł on (arbitralnie) na metodę nieakcesyjną dla swojego panowania, w przeciwieństwie do metody akcesyjnej stosowanej dla poprzednich królów Asyrii. Tiglath-Pileser nie pozostawił żadnych zapisów dla współczesnych historyków, które wskazywałyby, jakiej metody datowania używał, ani czy przechodził z metody używanej przez jego poprzedników; jest to raczej ustalane przez porównanie odpowiednich tekstów przez asyrologów, tak jak Thiele zrobił to dla danych regnalnych Judy i Izraela.

WspółrządzenieEdit

Dodatkowe potencjalne zamieszanie powstaje z okresów współrządzenia, kiedy panowanie syna może rozpocząć się przed końcem panowania jego ojca. W takich sytuacjach, lata panowania są określone zarówno dla ojca jak i dla syna. Czasami okres współrządzenia jest wyraźnie wskazany, podczas gdy w innych przypadkach musi być wywnioskowany z materiału źródłowego.

Jako przykład rozumowania, które znajduje niespójności w obliczeniach, gdy współrządzenie jest a priori wykluczone, 2 Krl 18:10 datuje upadek Samarii (Królestwa Północnego) na 6 rok panowania Ezechiasza. William F. Albright datować the spadek the Królestwo Izrael 721 721, podczas gdy E. R. Thiele obliczać the data jako 723 723. Jeżeli Albright’s lub Thiele’s datowanie być poprawny, then Hezekiah’s królowanie zaczynać w 729 lub 727 BCE. Z drugiej strony, 18:13 stan że Sennacherib najeżdżać Judah w the 14 rok Hezekiah’s królowanie. Asyryjski rejestr datować ten inwazja 701 701, i Hezekiah’s królowanie tym samym zaczynać w 716/715 716. Ten datowanie być potwierdzony the konto Hezekiah’s choroba w rozdział 20, che natychmiast podążać Sennacherib’s odjazd (2 Królewiątko 20). Datowałoby to jego chorobę na 14 rok życia Ezechiasza, co potwierdza oświadczenie Izajasza (2 Krl 18:5), że będzie on żył jeszcze piętnaście lat (29-15=14). Wszystkie te problemy są rozwiązywane przez uczonych, którzy odwołują się do starożytnej bliskowschodniej praktyki współrządzenia.

Podążając za podejściem Wellhausena, inny zestaw obliczeń wskazuje, że jest prawdopodobne, iż Ezechiasz nie wstąpił na tron przed 722 r. p.n.e. Według obliczeń Albrighta, początkowy rok Jehu to 842 p.n.e., a między nim a zniszczeniem Samarii Księga Królów podaje całkowitą liczbę lat panowania królów Izraela jako 143 7/12, podczas gdy dla królów Judy liczba ta wynosi 165. Ta rozbieżność, wynosząca w przypadku Judy 45 lat (165-120), została wyjaśniona na różne sposoby; każda z tych pozycji musi pozwolić, by pierwsze sześć lat panowania Ezechiasza przypadło przed rokiem 722 przed Chrystusem. (Jednakże, Ezechiasz zaczynający panować przed 722 BCE jest zgodny z współrządami Achaza i Ezechiasza od 729 BC.) Nie wiadomo też wyraźnie, ile lat miał Ezechiasz, gdy został powołany na tron; chociaż 2 Krl 18:2 podaje, że miał dwadzieścia pięć lat, jego ojciec zmarł w wieku trzydziestu sześciu lat (2 Krl 16:2) i nie jest prawdopodobne, by Achaz miał syna w wieku jedenastu lat. Syn Ezechiasza, Manases, wstąpił na tron dwadzieścia dziewięć lat później, w wieku dwunastu lat. To umieszcza jego narodziny w siedemnastym roku panowania jego ojca, sugerując wiek Ezechiasza jako czterdzieści dwa lata, jeśli miał on dwadzieścia pięć lat w chwili wstąpienia na tron. Bardziej prawdopodobne jest, że Achaz miał dwadzieścia jeden lub dwadzieścia pięć lat, gdy urodził się Ezechiasz (co sugeruje błąd w tekście), i że ten ostatni miał trzydzieści dwa lata, gdy urodził się jego syn i następca, Manasses.

Od czasu Albrighta i Friedmana kilku uczonych wyjaśniło te problemy z datowaniem na podstawie współrządzenia Ezechiasza i jego ojca Achaza w latach 729-716/715 p.n.e. Asyriolodzy i egiptolodzy uznają, że współrządzenie było praktykowane zarówno w Asyrii, jak i w Egipcie. Nadav Na’aman zauważa, że współrządzenie było sporadycznie stosowane w północnym królestwie (Izrael) i pisze:

W królestwie Judy, z drugiej strony, mianowanie współregenta było powszechną procedurą, począwszy od Dawida, który przed śmiercią wyniósł na tron swego syna Salomona. Biorąc pod uwagę trwały charakter współrządów w Judzie od czasów Joasza, można odważyć się na stwierdzenie, że dokładne datowanie współrządów jest w istocie kluczem do rozwiązania problemów chronologii biblijnej w VIII wieku p.n.e.”

Wśród licznych uczonych, którzy uznali współrząd między Achazem i Ezechiaszem, są Kenneth Kitchen, Leslie McFall i Jack Finegan. McFall, w swoim artykule z 1991 r., argumentuje, że jeśli 729 r. p.n.e. (czyli judejski rok regnalny rozpoczynający się w Tiszri w 729 r.) zostanie przyjęty jako początek współrządów Achaza i Ezechiasza, a 716/715 r. p.n.e. jako data śmierci Achaza, to wszystkie obszerne dane chronologiczne dotyczące Ezechiasza i jego współczesnych pod koniec VIII w. p.n.e. są w harmonii. Co więcej, McFall stwierdził, że wśród licznych dat, długości panowania i synchronizacji podanych w Biblii dla tego okresu nie są wymagane żadne poprawki tekstowe. Z kolei ci, którzy nie akceptują starożytnej bliskowschodniej zasady współregencji, wymagają wielu poprawek tekstu biblijnego i nie ma ogólnej zgody co do tego, które teksty powinny być poprawione, ani też nie ma wśród tych uczonych zgody co do chronologii ósmego wieku przed Chrystusem. Jest to sprzeczne z ogólnym konsensusem wśród tych, którzy akceptują biblijną i bliskowschodnią praktykę współregencji, że Ezechiasz został zainstalowany jako współregent ze swoim ojcem Achazem w 729 r. p.n.e., a synchronizmy z 2 Krl 18 muszą być mierzone od tej daty, podczas gdy synchronizmy z Sennacherybem są mierzone od jedynego panowania rozpoczynającego się w 716/715 r. p.n.e. Dwie synchronizacje do Ozeasza Izraelskiego w 2 Krl 18 zgadzają się wtedy z datami panowania Ozeasza, które można ustalić na podstawie źródeł asyryjskich, podobnie jak data upadku Samarii podana w 2 Krl 18:10. Analogiczną sytuację dwóch sposobów pomiaru, z których oba są równie ważne, spotykamy w datach podanych dla Jehorama izraelskiego, którego pierwszy rok jest zsynchronizowany z 18 rokiem jedynego panowania Jozafata judzkiego w 2 Krl 3:1 (853/852 p.n.e.), ale jego panowanie jest też liczone według innej metody jako rozpoczynające się w drugim roku koregencji Jozafata i jego syna Jehorama judzkiego (2 Krl 1:17); obie metody odnoszą się do tego samego roku kalendarzowego.

Badacze akceptujący zasadę współregencji zauważają, że obfite dowody na ich stosowanie znajdują się w samym materiale biblijnym. Zgoda nauki zbudowanej na tych zasadach z tekstami zarówno biblijnymi jak i świeckimi była taka, że chronologia Thiele/McFall została przyjęta jako najlepsza chronologia dla okresu królestwa w encyklopedycznym Handbook of Biblical Chronology Jacka Finegana.

Synchronizm do upadku JudyEdit

Kroniki babilońskie podają 2 Adar (16 marca), 597 p.n.e., jako datę, że Nabuchodonozor po raz pierwszy zdobył Jerozolimę, tym samym kładąc kres panowaniu Jehoaichina. Zedekiah’s installation as king by Nebuchadnezzar can thus be dated to the early spring of 597 BC.

Historically, there has been considerable controversy over the date when Jerusalem was captured the second time and Zedekiah’s reign came to an end. Nie ma sporu co do miesiąca, letniego miesiąca Tammuz (Jeremiasza 52:6). Jednakże, w odniesieniu do roku, Albright wolał 587 BCE i Thiele opowiedział się za 586 BC, i ten podział wśród uczonych utrzymywał się aż do obecnego czasu. Jeżeli Zedekiah’s years are by accession counting, whereby the year he came to the throne was considered his „zero” year and his first full regnal year, 597/596, was counted as year one, Zedekiah’s eleventh year, the year the city fell, would be 587/586. Ponieważ Judean regnal rok mierzyć od Tishri w the spadek, to stawiać the końcówka jego królowanie i the zdobywanie the miasto w the lato 586 BCE. Liczenie akcesyjne było regułą dla większości, ale nie dla wszystkich, królów Judy, podczas gdy liczenie „nieakcesyjne” było regułą dla większości, ale nie dla wszystkich, królów Izraela.

Publikacja Kronik Babilońskich w 1956 r. dała jednak dowód, że lata Sedekiasza były mierzone w sensie nieakcesyjnym. Według tej rachuby rok 598/597 p.n.e., w którym Sedekiasz został zainstalowany przez Nabuchodonozora zgodnie z judzkim kalendarzem opartym na kalendarzu Tiszri, był rokiem „pierwszym”, tak więc upadek Jerozolimy w jego jedenastym roku przypadłby na 588/587 p.n.e., tj. latem 587 r. p.n.e. Kroniki Babilońskie dość dokładnie datują pojmanie Jehojachina i początek panowania Sedekiasza, a także podają rok wstąpienia następcy Nabuchodonozora, Amela-Marduka (Złego Merodacha) jako 562/561 p.n.e., co było 37 rokiem niewoli Jehojachina według 2 Królewska 25:27. Te babilońskie zapisy związane z panowaniem Jehoiachina są zgodne z upadkiem miasta w 587 r., ale nie w 586 r., co potwierdza rachubę Albrighta.

Synchronizm z datowaniem gregoriańskimEdit

Dalsze potencjalne zamieszanie wynika z konwencji datowania panowania królów izraelskich w odniesieniu do kalendarza gregoriańskiego. Lata w kalendarzu gregoriańskim rozpoczynają się 1 stycznia, podczas gdy numery lat do datowania wydarzeń biblijnych zaczynają się od 1 Tiszri kalendarza hebrajskiego, z nieokreślonym punktem początkowym w okresie wrzesień-październik w kalendarzu gregoriańskim. W związku z tym, wydarzenie, które ma miejsce po 1 Tiszri, na przykład w listopadzie i grudniu w kalendarzu gregoriańskim, przypada na następny rok w kalendarzu hebrajskim używanym do datowania biblijnego.