Nr 769: Spinacz do papieru

Dziś spojrzenie na niedokończony spinacz do papieru. University of Houston’s College of Engineering prezentuje tę serię o maszynach, które sprawiają, że nasza cywilizacja działa, oraz o ludziach, których pomysłowość je stworzyła.

Kilka lat temu wysłałem pracę do redaktora. Zdarzyło mi się złożyć go razem ze spinaczem, który przywiozłem z Jugosławii. Był zachwycony. Zbierał spinacze do papieru. Takiego jeszcze nie widział. Potem do wszystkiego, co mu wysyłałem, znajdowałem inny spinacz. Nigdy nie zabrakło mi różnych wariantów.

W tej serii przekonaliśmy się, że prawdziwą matką wynalazku jest twórcza przyjemność, jaką nam daje. Ogromna różnorodność spinaczy do papieru świadczy o przyjemności, jaką sprawiały swoim wynalazcom. Mimo to, spinacz do papieru zaspokoił starą i dokuczliwą potrzebę.

Do tego wieku wiązaliśmy papiery za pomocą wstążki lub sznurka. Jeśli zwój był wystarczająco mały, używaliśmy prostej szpilki – a nawet klamerki do bielizny. Inżynier/historyk Henry Petroski przyjrzał się temu problemowi. Znalazł wiele eksperymentów z końca XIX wieku, ale tylko jeden patent, z 1887 roku. Był to miękki metalowy spinacz, który można było zgiąć, aby przytrzymać papier.

Teraz weź do ręki nowoczesny spinacz do papieru i przestudiuj jego złożoną prostotę. Jest to cudowne dzieło skompresowanej pomysłowości. Norweg Johan Vaaler jest zwykle nazywany wynalazcą spinacza do papieru. Norweg nie miał urzędu patentowego, więc zgłosił amerykański patent na zestaw kwadratowych i trójkątnych spinaczy.

To było w 1901 roku. I być może był to pierwszy patent na spinacz do papieru. Ale jest pewien haczyk. W pełni rozwinięty spinacz, którego używamy dzisiaj, pojawił się dwa lata wcześniej w patencie z 1899 roku. Problem w tym, że nie był to patent na spinacz do papieru. Zamiast tego William Middlebrook opatentował maszynę, która miała wytwarzać druciane spinacze do papieru.

W jednym z rogów rysunku patentowego znajduje się spinacz, który miałaby wytwarzać jego maszyna. Ma on okrągłą górę i dół, tak dobrze znane dzisiaj. Nazywamy go spinaczem Gem, ponieważ Middlebrook wynalazł swoją maszynę dla Gem Company w Anglii.

Jednakże Gem jest tylko kompromisowym rozwiązaniem bardzo trudnego problemu. Rozważmy pułapki, jakie czyhają na nowy spinacz do papieru. Powinien trzymać się kurczowo. Nie powinien plątać się z innymi spinaczami w pudełku. Powinien być łatwy do nakładania i zdejmowania. Nie powinien drzeć papieru ani zostawiać śladów rdzy. Powinien być tani i łatwy do wykonania. Jego użycie powinno być oczywiste.

Jeden z producentów klipsów Gem powiedział, że dostaje dziesięć listów miesięcznie z sugestiami ulepszeń. Ale ludzie mogli poprawić jeden obszar tylko kosztem innego.

Więc spinacz do papieru pozostaje jako kuszące ćwiczenie elegancji i wyrafinowania. Wisi nad nim nierozwiązane wyzwanie. Bo ten wynalazek jeszcze nie został dokonany. Wciąż czekamy na idealny spinacz. And who knows:

Maybe it is YOU who will, finally, give it to us.

I’m John Lienhard, at the University of Houston, where we’re interested in the way inventive minds work.

(Theme music)